Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tuần 1+2

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tuần 1+2

1. 1 TUẦN 1+2: Chủ đề 1( 8 tiết): CÁC YẾU TỐ LIÊN KẾT, BỐ CỤC VÀ MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Cổng trường mở ra, Mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê, Liên kết trong văn bản, Bố cục trong văn bản, Mạch lạc trong văn bản I. MỤC TIÊU 1.Mức độ/ Yêu cầu cần đạt a- Về văn bản: - Hiểu sơ giản về các tác giả Lí Lan, Ét-môn-đô đơ A-mi-xi, Khánh Hoài. - Thấy được tình cảm sâu nặng của cha mẹ đối với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng. Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản. - Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi. Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư của A-mi- xi. - Hiểu được hoàn cảnh éo le và tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết, sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị. Đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện của tác giả Khánh Hoài. b- Tập làm văn: - Hiểu được khái niệm liên kết trong văn bản; yêu cầu về liên kết trong văn bản. - Hiểu được tầm quan trọng của việc xây dựng bố cục văn bản. - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho VB có mạch lạc. Điều kiện cần thiết để một VB có tính mạch lạc. 2.Năng lực a- Về văn bản: - Đọc –hiểu văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một người mẹ, một bức thư của một người cha. - Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con; một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong thư; một văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật. - Rèn kĩ năng kể tóm tắt truyện. - Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm. b- Tập làm văn: - Nhận biết và phân tích tính liên kết của các văn bản; viết các đoạn văn, bài văn có tính liên kết. - Nhận biết phân tích bố cục trong văn bản; vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc hiểu văn bản, xây dựng bố cục cho một văn bản nói( viết) cụ thể. - Rèn kĩ năng nói viết một cách mạch lạc. 3.Phẩm chất a- Về văn bản: - Yêu quý, trân trọng tình cảm gia đình cũng như trân trọng công lao của cha mẹ với bản thân. - Thấy được vai trò to lớn của nhà trường và gia đình trong việc hình thành nhân cách cho bản thân.
2. 2 - Có ý thức sâu sắc về vấn đề hôn nhân và gia đình. b- Tập làm văn: Có ý thức vận dụng những hiểu biết về liên kết, bố cục và mạch lạc vào việc đọc hiểu và tạo lập văn bản. TUẦN 1. Tiết 1- Văn bản: CỔNG TRƯỜNG MỞ RA (Lý Lan) Ngày soạn:13/9/2021 Ngày dạy: 16/9/2021 I. MỤC TIÊU 1. Mức độ/Yêu cầu cần đạt - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm sâu sắc của cha mẹ đối với con cái từ tâm trạng của một người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con ; ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi người, nhất là đối với tuổi thiếu niên và nhi đồng. - Nắm được lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản. 2. Năng lực - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về sản phẩm dự kiến - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ, giao tiếp - Năng lực làm bài tâp, lắng nghe, ghi tích cực - Năng lực làm việc độc lập, trình bày ý kiến cá nhân. - Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh 3. Phẩm chất - HS biết yêu cuộc sống tốt đẹp hiện nay và có ý thức phấn đấu học tập tốt để trở thành người chủ tương lai của đất nước. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Đối với giáo viên: Bài soạn, SGK, SGV, CKTKN, máy chiếu, bảng phụ, tài liệu tham khảo. 2. Đối với học sinh: SGK, VBT, soạn bài theo câu hỏi SGK, chuẩn bị theo phiếu học tập đã hướng dẫn ở nhà. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a) Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho hs tìm hiểu bài b) Nội dung: Các em có xem phim Harry potter không? Ai xem cho cô biết nhân vật chính là ai? Nhân vật chính có tài năng gì? Em có thích không? Em thích ở điểm nào? Ai cho cô biết dịch giả nổi tiếng đã mang Harry potter đến với VN đến với thế hệ trẻ chúng ta tên gì?
3. 3 c) Sản phẩm: Đó chính là Lí Lan chính là người phụ nữ đa tài. Bà vừa là nhà giáo, vừa là nhà văn nổi tiếng. Bà cũng viết nhiều tác phẩm rất hay trong đó có văn bản “Cổng trường mở ra” mà chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu. d) Tổ chức thực hiện: Trong quãng đời đi học, hầu như ai cũng đã trải qua ngày khai trường đầu tiên. Nhưng, ít ai để ý xem trong đêm trước ngày khai trường ấy mẹ mình đã làm gì và nghĩ những gì. Tùy bút “Cổng trường mở ra” đã ghi lại những cảm xúc ấy. Hôm nay học bài văn này, chúng ta sẽ hiểu được trong đêm trước ngày khai trường để vào lớp 1 của con, những người mẹ đã làm gì và nghĩ những gì nhé? B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH SẢN PHẨM DỰ KIẾN Hoạt động 1: Giới thiệu chung a) Mục tiêu: Học sinh tìm hiểu thông tin về tác giả và tác phẩm b) Nội dung: Vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ. c) Sản phẩm: Nắm rõ thông tin về tác giả và tác phẩm. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I. Giới thiệu chung - GV đặt câu hỏi : Tác giả của văn bản này là ai? 1. Tác giả: Lý Lan + Em biết gì về xuất xứ của văn bản: Cổng trường mở - Sinh ngày 16 tháng 7 ra"? năm 1957(59 tuổi) tại Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Thủ Dầu Một, tỉnh Bình + Học sinh suy nghĩ tìm ra câu trả lời Dương. - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 2. Tác phẩm + HS trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. - Trích từ báo Yêu trẻ số Tác giả: 166 TPHCM ngày - Nhà văn Lý Lan sinh ngày 16 tháng 7 năm 1/9/2000. 1957(59 tuổi) tại Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Quê mẹ ở xứ vườn trái cây Lái Thiêu, quê cha ở huyện Triều Dương, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. - Lý Lan học ĐHSP TP Hồ Chí Minh và cao học (M.A.) Anh văn ở Đại học Wake Forest (Mỹ). - Bà là giáo viên tiếng Anh, nhà văn, nhà thơ và là một dịch giả nổi tiếng với truyện Harry Potter bản tiếng Việt. - Lý Lan lập gia đình với Mart Stewart, một người Mỹ và hiện định cư ở cả hai nơi, Hoa Kỳ và Việt Nam. - Bà có rất nhiều tác phẩm viết cho lứa tuổi học trò như: Tập truyện thiếu nhi “Ngôi Nhà Trong Cỏ” (NXB Kim Đồng, Hà Nội, 1984) được giải thưởng văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam; “Bí mật giữa tôi và thằn lằn đen” (NXB Văn Nghệ - 2008). - Tùy bút “Cổng trường mở ra” của nhà văn Lý Lan
4. 4 được in trên báo “Yêu trẻ” - TP.HCM số 166 ngày 1/9/2000. Khi bắt đầu chương trình cải cách, lập tức, “Cổng trường mở ra” được chọn làm bài giảng đầu tiên trong sách Ngữ văn lớp 7 (khoảng 2002, 2003). Khi đó, nhà văn Lý Lan đang du học nước ngoài. - Bước 4: Kết luận, nhận định: + GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án. Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản a) Mục tiêu: Học sinh tìm hiểu văn bản b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp. c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: NV1 : II. Đọc - hiểu văn bản Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 1. Đọc- chú thích GV hd đọc: giọng dịu dàng, chậm rãi, đôi khi thì thầm, thể hiện được tình cảm tha thiết, tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến của người mẹ trong đêm không ngủ được. - GV đọc 1 đoạn, HS đọc nối tiếp đến hết. ?Tìm và giải nghĩa một số từ biểu hiện tâm trạng của mẹ và con trong văn bản. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Đọc văn bản và trả lời câu hỏi Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS nhận xét. GV sửa chữa. - Chú thích: háo hức, bận tâm, nhạy cảm. - Bước 4: Kết luận, nhận định: + GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án. NV2: 2. Thể loại, bố cục Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ *Thể loại: văn bản nhật - GV đặt câu hỏi : Từ văn bản đã đọc, hãy tóm tắt dụng. đại ý của bài văn bằng 1 câu ngắn gọn? *Bố cục: 2 phần ?Xác định bố cục VB? Nêu nội dung từng phần? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Học sinh thảo luận, suy nghĩ tìm ra câu trả lời và ghi ra giấy nháp. + Giáo viên: hướng dẫn đọc, hỗ trợ nếu HS cần. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá.
5. 5 - Văn bản viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường đầu tiên của con. ?Nội dung của văn bản đề cập đến vấn đề gì? Thuộc kiểu văn bản nào đã học ở kì II-lớp 6? Hãy nhắc lại đặc trưng của văn bản ấy? - Đề cập đến vai trò của giáo dục, quan hệ giữa gia đình, nhà trường và trẻ em. - Đó là văn bản nhật dụng (đề cập đến những vấn đề vừa quen thuộc vừa gần gũi hàng ngày, vừa có ý nghĩa lâu dài, trọng đại mà tất cả chúng ta cùng quan tâm hướng tới). - P1: từ đầu -> đi ngủ sớm: những tình cảm dịu ngọt người mẹ dành cho con. - P2: còn lại: tâm trạng của người mẹ trong đêm trước con vào lớp 1. -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá -> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng. Hoạt động 3: Hướng dẫn HS phân tích a) Mục tiêu: HS phân tích văn bản b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp. c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: NV1 3. Phân tích Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 3.1. Những tình cảm - GV yêu cầu : Chia lớp thành 3 nhóm để thảo luận dịu ngọt mẹ dành cho Nhóm 1: Tìm hiểu Tình cảm của mẹ dành cho con con được thể hiện qua những hành động nào? - Trìu mến quan sát Nhóm 2: Tìm hiểu về tâm trạng của con trước ngày những việc làm của con khai trường - Vỗ về để con ngủ, xem Nhóm 3: Tìm hiểu về tâm trạng người mẹ trong đêm lại những thứ đã chuẩn bị trước ngày khai trường của con? cho con ngày đầu tiên Bàn bạc, thảo luận, làm việc nhóm đến trường. ?Vào hôm trước ngày khai trường đầu tiên của con, người mẹ đã làm những công việc gì? Trong đêm trước ngày khai trường đầu tiên của con, người mẹ trằn trọc không ngủ được, tại sao? ? Tìm những chi tiết biểu hiện tâm trạng rất khác nhau của người mẹ và đứa con trong đêm trước ngày khai trường? ?Người mẹ đã trằn trọc suy nghĩ về những điều gì? ?Từ suy nghĩ ấy người mẹ đã hồi tưởng về điều gì? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
6. 6 Bàn bạc, thảo luận, làm việc nhóm Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. Nhóm 1: • Trìu mến quan sát những việc làm của cậu bé lớp 1 (giúp mẹ thu dọn đồ chơi từ chiều, háo hức về việc ngày mai thức dậy cho kịp giờ ) + Vỗ về để con ngủ, đắp mền cho con, buông mùng, ém góc cẩn thận. - Xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con ngày đầu tiên đến trường. Nhóm 2: Con Mẹ - Háo hức - Không ngủ được , - Cảm thấy mình đã trằn trọc lớn, giúp mẹ dọn - Không tập trung dẹp. vào việc gì - Giấc ngủ đến dễ → còn mẹ: thao dàng như uống ly thức, trằn trọc, bâng sữa khuâng, xao xuyến. → Con: háo hức, vô tư, hồn nhiên, thanh thản, nhẹ nhàng Nhóm 3: - Cái ấn tượng khắc sâu mãi mãi trong lòng 1 con người về cái ngày " hôm nay tôi đi học " ấy, mẹ muốn nhẹ nhàng cẩn thận và tự nhiên ghi vào lòng con. - Mẹ nghe nói ở Nhật - Cứ nhắm mắt lại là dường như vang lên tiếng - Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng ->Hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm, không thể nào quên của bản thân về ngày đầu tiên đi học. -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá GV cung cấp thêm thông tin về tác giả Lý Lan: Nhà văn Lý Lan tâm sự: “Đó là một bài văn tôi viết khoảng mười năm trước, lúc cháu tôi sắp vào lớp một. Tôi chứng kiến tất cả sự chuẩn bị và cảm thông nỗi lòng của em tôi. Chị em tôi mồ cô mẹ khi còn quá nhỏ, các em tôi không hề có niềm hạnh phúc được mẹ cầm tay dẫn đến trường. Hình ảnh đó là nỗi khao khát mà khi làm mẹ em tôi mới thực hiện được. Mãi mãi hình ảnh mẹ đưa con đến trường là biểu tượng đẹp
7. 7 nhất trong xã hội loài người.” NV2 : 3.2. Tâm trạng của Bước 1 : Chuyển giao nhiệm vụ người mẹ trong đêm - GV đặt câu hỏi : Ngày khai trường ở Nhật bản diễn không ngủ được ra ntn? Em nhận thấy ở nước ta ngày khai trường có - Trằn trọc, thao thức, diễn ra như vậy không? Hãy miêu tả 1 vài chi tiết mà bâng khuâng, xao xuyến. em cho là ấn tượng nhất trong ngày khai trường mà - Suy nghĩ về việc làm em đã tham gia? cho ngày đầu tiên con đi ? Câu văn nào trong bài nói về tầm quan trọng của học thật sự có ý nghĩa. nhà trường đối với thế hệ trẻ? - Hồi tưởng lại kỉ niệm ?Em cũng hiểu thêm gì về vai trò của nhà trường đối sâu đậm, không thể nào với cuộc đời mỗi người? quên của bản thân về Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: ngày đầu tiên đi học. + Học sinh thảo luận, suy nghĩ tìm ra câu trả lời HS trả lời theo dòng suy nghĩ GV định hướng Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. - HS phát biểu ý kiến theo SGK /7 - Tự do so sánh ngày khai trường ở nước ta GV: dù ở đâu, nước nào, cả xã hội, cộng đồng đều quan tâm đến giáo dục, đều đầu tư cho giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu - Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo duc sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này. -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá GV bình: Câu văn khẳng định vai trò quan trọng, to lớn hàng đầu của giáo dục, giáo dục không được phép sai lầm vì giáo dục đào tạo con người - những người quy định tương lai của đất nước. Thành ngữ "Sai 1 li, đi 1 dặm" được vận dụng khéo léo để thấy rõ sự tai hại, hậu quả nghiêm trọng của sai lầm trong gd: 1 li - 1 dặm. NV3 ->Nhà trường có vai trò Bước 1 : Chuyển giao nhiệm vụ vô cùng to lớn đối với Qua những chi tiết trên, em cảm nhận được gì về cuộc sống của mỗi con người mẹ? người. ?Có phải người mẹ đang trực tiếp nói với con ->Tình mẹ yêu con sâu không?Theo em người mẹ đang tâm sự với ai? Cách đậm viết này có tác dụng gì? - Lựa chọn hình thức tự ?Nhận xét gì về PTBĐ được sử dụng trong đoạn văn? bạch như những dòng A. Tự sự + Miêu tả nhật kí của người mẹ nói
8. 8 B. Miêu tả + Biểu cảm (Chọn B). với con, tác giả đã miêu C. Tự sự + Biểu cảm tả tâm trạng nhân vật Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: tinh tế, phù hợp. Thảo luận nhóm bàn - 2 phút =>Chất trữ tình biểu cảm Bước 3: Báo cáo, thảo luận: sâu lắng. HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. - Người mẹ không trực tiếp nói với con mà thực ra là đang tâm sự với chính mình như những dòng nhật ký ->Như những dòng nhật ký nhỏ nhẹ, tâm tình, sâu lắng, tác giả đã miêu tả và làm nổi bật tâm trạng người mẹ. Người viết đi vào thế giới tâm hồn của người mẹ để miêu tả 1 cách tinh tế những bâng khuâng, xao xuyến; những nôn nao, hồi hộp của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con; những điều mà nhiều khi không thể nói trực tiếp được. -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá GV bình : bằng cách viết nhẹ nhàng, tinh tế, giàu chất trữ tình sâu sắc, tác giả Lí Lan đã diễn tả những cảm xúc sâu sắc, mãnh liệt của người mẹ; vẻ đẹp cao quý của tình mẫu tử của người mẹ đối với con - Đó cũng là tình cảm của tất cả các bà mẹ Việt Nam. ?Kết thúc văn bản, người mẹ nói: "Bước qua cổng trường ", em hiểu "điều kỳ diệu" được nói đến ở đây là gì? - Điều hay lẽ phải, đạo lý làm người - Tri thức, hiểu biết về mọi lĩnh vực trong cuộc sống đầy lý thú, hẫp dẫn, kỳ diệu mà con chưa từng biết. - Thời gian kỳ diệu của tình thầy trò, tình bạn, - Thời gian của ước mơ hi vọng, niềm tin, ý chí, nghị lực và có thể cả những thất bại, đắng cay giúp ta thành người ?Câu nói của người mẹ thể hiện tình cảm, thái độ ntn của người mẹ đối với nhà trường? - Tự hào, tin tưởng, khẳng định vai trò của giáo dục - Từ câu chuyện về ngày khai trường ở Nhật, suy nghĩ về vai trò của giáo dục đối với thế hệ tương lai. GV bình: - Từ mái ấm gia đình, tuổi thơ được chắp cánh đến mái trường thân yêu, các em có thầy cô, lớp học, bạn bè được chăm sóc, dạy dỗ. Từng ngày chúng ta lớn
9. 9 lên, ngày càng vững vàng trong cuộc sống, trưởng thành về nhân cách, trí tuệ rồi lại đươc chắp cánh bay cao, bay xa trong cuộc đời Tất cả những điều đó đều được vun trồng từ thời gian kì diệu, nhà trường.Điều đó lí giải tại sao ngay từ xa xưa ông cha ta đã đề cao vai trò của gd, của thầy cô: " Không thầy Hay bà mẹ Mạnh Tử đã liên tục chuyển nhà để tìm cho con môi trường sống thích hợp: đó chính là gần trường học - môi trường giáo dục tốt. - Có lẽ chính bởi được viết lên bằng yêu thương và khát khao yêu thương được mẹ cầm tay đến trường mà “Cổng trường mở ra” chất chứa biết bao xúc cảm. Những câu văn chân thành xúc động như để tâm sự với đứa con bé bỏng, lại như đang nói với chính mình. Nhưng cao hơn nữa, nhà văn muốn khẳng định giá trị của giáo giục đối với một con người và với cả xã hội như bà nói: “Một con người được sinh ra, nuôi dưỡng, thương yêu, và được học hành, là nền tảng của văn minh con người. Cổng trường mở ra trên nền tảng đó, bảo đảm quyền căn bản của mọi đứa trẻ, khẳng định trách nhiệm của mọi người lớn. Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kết a) Mục tiêu: Học sinh biết cách tổng kết văn bản b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp. c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 4. Tổng kết - GV đặt câu hỏi Khái quát những nét nghệ thuật đặc 4.1. Nghệ thuật sắc được sử dụng trong văn bản? - Hình thức tự bạch ?Nêu những từ ngữ quan trọng trong ghi nhớ? - Ngôn ngữ biểu cảm Nội dung chủ yếu của văn bản? 4.2. Nội dung- Ý nghĩa: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Thể hiện tấm lòng của + Học sinh thảo luận, suy nghĩ tìm ra câu trả lời và mẹ đối với con đồng thời ghi ra giấy nháp. nêu lên vai trò to lớn của + Giáo viên: hướng dẫn đọc, hỗ trợ nếu HS cần. nhà trường đối với mỗi Bước 3: Báo cáo, thảo luận: con người. HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét 4.3. Ghi nhớ: SGK/ 9 đánh giá. - Hình thức tự bạch - Ngôn ngữ biểu cảm -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá -> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.
10. 10 HS đọc ghi nhớ SGK/9 C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Hs hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập. b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS trả lời các câu hỏi c) Sản phẩm: Trả lời các câu hỏi của GV d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ III. Luyện tập - GV đặt câu hỏi : GV y/c HS bài tập 1 (SGK/ 9) Bài tập1 (SGK/9) - G tổ chức cho H phát biểu suy nghĩ của mình. Bài tập 2 (SGK/9) - GV chốt: mỗi người có 1 dấu ấn sâu đậm riêng GV hướng dẫn HS viết nhưng ngày khai trường đầu tiên thường để lại dấu ấn từ ở nhà viết đoạn văn. sâu đậm nhất. - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS trao đổi cặp đôi, thống nhất lựa chọn - GV lắng nghe Bước 3. Báo cáo thảo luận - Báo cáo kết quả chuẩn bị ở nhà - Bài HS đã gửi qua trường học kết nối - Chọn khoảng 3 bài tiêu biểu chiếu lên màn hình - HS khác nhận xét về hình thức và nội dung viết đoạn văn Bước 4: Kết luận, nhận định -Giáo viên nhận xét, cho điểm - GV chốt động viên D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: HS phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học. b) Nội dung: GV tổ chức cho HS làm các bài tập c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV yêu cầu : Nhóm 1, 2, 3 đóng tiểu phẩm 5 phút về cảnh ngày đầu tiên đi học Nhóm 4, 5, 6 sưu tầm 3 bài hát về thầy cô, mái trường, biểu diễn tập thể thi giữa các nhóm - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS trao đổi cặp đôi, thống nhất lựa chọn - GV lắng nghe Bước 3. Báo cáo thảo luận - GV gọi các cặp đôi trình bày - Các cặp khác nhận xét bổ sung Bước 4: Kết luận, nhận định - HS nhận xét
11. 11 - GV chốt động viên khuyến khích bằng lời khen * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ *Hướng dẫn học bài cũ: - Viết 1 đoạn văn ghi lại cảm xúc của bản thân về ngày khai trường đầu tiên. - Sưu tầm và đọc một số văn bản về ngày khai trường. *Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: - Chuẩn bị: Mẹ tôi + Tìm hiểu kĩ về tác giả, tác phẩm + Đọc kĩ văn bản, đọc diễn cảm, đọc sáng tạo + Chia bố cục, trả lời câu hỏi SGK. + Viết đoạn văn biểu cảm về mẹ. + Câu chuyện cảm động về mẹ sưu tầm. TUẦN 1. Tiết 2- Văn bản: MẸ TÔI (Ét-môn-đô đơ A-mi-xi) Ngày soạn:13/9/2021 Ngày dạy: 17/9/2021 I. MỤC TIÊU 1. Mức độ/Yêu cầu cần đạt - Hiểu sơ giản về tác giả Ét- môn-đô đơ A-xi- mi. - Hiểu cách giáo dục vừa nghiêm khắc, vừa có lí vừa có tình của người cha khi con mắc lỗi. - Hiểu nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư. 2. Năng lực - Năng lực chung (là năng lực tất cả các môn đều có): Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề. Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về sản phẩm dự kiến. Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực chuyên biệt (là năng lực theo từng môn mà học sinh sẽ hình thành): tái hiện hình tượng, tự nhận thức, năng lực cảm thụ 3. Phẩm chất: - HS biết yêu cuộc sống tốt đẹp hiện nay và có ý thức phấn đấu học tập tốt để trở thành người chủ tương lai của đất nước. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên: - SGK, STK, bài soạn theo chuẩn KTKN - Bài giảng điện tử 2. Chuẩn bị của học sinh: - SGK, vở ghi, vở soạn. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a) Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho hs tìm hiểu bài b) Nội dung: Thực hiện yêu cầu GV đưa ra c) Sản phẩm: HS trình bày được đúng yêu cầu. d) Tổ chức thực hiện:
12. 12 - GV dẫn dắt vào bài: (Giống như mở bài của một đoạn văn): Các em hãy kể tên những bài thơ, hát, ca dao viết về hình ảnh người mẹ? + Chia lớp thành ô nhóm, nhóm nào tìm được nhiều đáp án sẽ chiến thắng + GV nhận xét, động viên, dẫn dắt: Mời các em quan sát sản phẩm mà các nhóm đã làm => Đó chính là văn bản: “ Mẹ tôi” B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động của giáo viên và học sinh Sản phẩm dự kiến Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm a) Mục tiêu: Học sinh tìm hiểu thông tin về tác giả và tác phẩm b) Nội dung: Vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ. c) Sản phẩm: Nắm rõ thông tin về tác giả và tác phẩm. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I. Giới thiệu chung - GV đặt câu hỏi: Giới thiệu những nét cơ 1.Tác giả bản về tác giả và văn bản Mẹ tôi? - A-mi-xi ( 1846-1908). Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: - Nhà văn Ý + Học sinh đọc SGK và trả lời 2.Tác phẩm - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Mẹ tôi trích trong - HS trả lời theo chú thích sgk. truyện Những tấm lòng cao - Bước 4: Kết luận, nhận định: cả, xuất bản 1886. - GV bổ sung: A-mi-xi sinh 31/10/1846 trên bờ biển tây bắc nước Ý, mất :12/3/1902. +Vào quân đội, là sĩ quan chưa đầy 20 tuổi. + Hai năm sau, chiến tranh kết thúc ông dời quân ngũ đi du lịch nhiều nước. + 1891: tham gia Đảng XH Ý, chiến đấu cho công bằng xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân lao động. + Cuốn "Những tấm " là tp nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. Cuốn sách gồm nhiều mẩu chuyện có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản a) Mục tiêu: Học sinh tìm hiểu văn bản b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp. c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: NV1 II. Đọc - hiểu văn bản -Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 1. Đọc - chú thích -GV đặt câu hỏi: Văn bản đọc như thế nào2. Bố cục: 2 phần:
13. 13 cho phù hợp? + P1: Từ đầu đến vô cùng: vì sao - GV đặt câu hỏi bố phải viết thư GV đặt câu hỏi: Giải nghĩa từ: Khổ hình, + P2 Còn lại: nội dung bức vong ân bội nghĩa, bội bạc. (chú thích SGK) Xác định thể loại và PTBĐ của văn bản? Bố cục văn bản? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS dựa vào SGK để trả lời + HS trả lời GV định hướng Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + Thể loại : viết thư + PTBĐ : biểu cảm. - Bước 4: Kết luận, nhận định: Nhận xét, tổng kết kiến thức Hoạt động 3: Phân tích: a) Mục tiêu: HS phân tích văn bản b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp. c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 3. Phân tích GV đặt câu hỏi: Văn bản "Mẹ tôi" giới 3.1.Hoàn cảnh người bố viết thiệu nguyên nhân và mục đích người bố thư viết thư cho con trai, đó là gì.? - Nguyên nhân: En-ri-cô đã hỗn GV hỏi: Sáng tạo ra hoàn cảnh xảy ra câu láo với mẹ khi cô giáo đến thăm. chuyện như vậy có tác dụng ntn? - Mục đích: để cảnh cáo, phê - Câu chuyện tự nhiên hơn, xúc động hơn. phán, nghiêm khắc thái độ sai + Sáng tạo ra hoàn cảnh xảy ra câu chuyện trái ấy , bày tỏ thái độ của người như vậy có tác dụng ntn? bố. - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ 3.2. Nội dung bức thư của HS tham gia thảo luận và rút ra câu trả lời người bố Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Tức giận, đau đớn đến tột cùng, - Nguyên nhân: En-ri-cô đã hỗn láo với mẹ nghiêm khắc phê phán En-ri-cô. khi cô giáo đến thăm. - Chi tiết khắc họa người mẹ tận - Mục đích: để cảnh cáo, phê phán, nghiêm tụy. khắc thái độ sai trái ấy, bày tỏ thái độ của - Công lao to lớn, tấm lòng cao người bố. cả và vai trò quan trọng, không - Câu chuyện tự nhiên hơn, xúc động hơn. thể thiếu của người mẹ trong Bước 4: Kết luận, nhận định: cuộc đời con. Nhận xét, chốt kiến thức - Mẹ là người dịu dàng, hiền NV2 hậu, giàu đức hi sinh, yêu Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ thương con sâu nặng. GV chuyển: Đọc xong thư của bố En-ri-cô - Khẳng định: tình yêu thương,
14. 14 rất xúc động. Chúng ta tìm hiểu tiếp xem kính trọng cha mẹ là tình cảm trong thư bố viết những gì khiến E lại có thiêng liêng hơn cả. tâm trạng như vậy. →Nhắc nhở, khuyên nhủ con; GV chia lớp thành 6 nhóm thành khẩn xin lỗi mẹ, cầu xin sự Thảo luận nhóm 2 bàn - 3 phút tha thứ, giữ đúng đạo làm con + Nhóm 1,2,3: Tâm trạng của người bố với →Yêu thương con sâu sắc E được thể hiện qua những chi tiết nào? - Lời văn biểu cảm vừa mạnh Em hiểu gì về tâm trạng của người bố lúc mẽ, dứt khoát vừa tha thiết nhẹ đó? nhàng đầy thuyết phục, hình ảnh ++ "Sự hỗn láo của con như 1 nhát dao so sánh, có ý nghĩa tượng trưng. đâm vào tim bố" ++ "Bố không thể nén được cơn tức giận đối với con" ++ " Con mà lại mẹ con ư" ++ " Thật đáng xấu hổ đó" ->Sử dụng phép so sánh diễn tả sự đau đớn, buồn giận và thất vọng đến tột độ trước sự hỗn láo của đứa con. GV bình: đối với người cha, việc En-ri-cô thiếu lễ độ với mẹ là 1 việc không thể chấp nhận và tha thứ. Đó là biểu hiện của sự vong ân, bội nghĩa, sự xúc phạm đến tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành cho con. + Nhóm 4,5,6: Thông qua lời nói của bố, hình ảnh người mẹ được hiện lên qua những chi tiết nào? Người bố muốn nhắn nhủ tới E những gì về mẹ? Em cảm nhận ntn về người mẹ của En ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS tham gia thảo luận và rút ra câu trả lời Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + Nhóm 1,2,3: ++ "Sự hỗn láo của con như 1 nhát dao đâm vào tim bố" ++ "Bố không thể nén được cơn tức giận đối với con" ++ " Con mà lại mẹ con ư" ++ " Thật đáng xấu hổ đó" ->Sử dụng phép so sánh diễn tả sự đau đớn, buồn giận và thất vọng đến tột độ trước sự hỗn láo của đứa con. GV bình: đối với người cha, việc En-ri-cô thiếu lễ độ với mẹ là 1 việc không thể chấp
15. 15 nhận và tha thứ. Đó là biểu hiện của sự vong ân, bội nghĩa, sự xúc phạm đến tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành cho con. + Nhóm 4,5,6: ++ Mẹ đã phải thức suốt đêm mất con ++ Mẹ sẵn sàng bỏ 1 năm Hp cứu sống con ++ Ngày buồn thảm nhất Con mất mẹ. ++ Con sẽ mong ước thiết tha được của mẹ yên tĩnh ++ Tâm hồn con luôn bị khổ hình -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá Nhận xét, chốt kiến thức + GV hỏi: Nêu cảm nhận của em về 2 câu văn : " Tình yêu thương kính trọng cha mẹ chà đạp lên tình yêu thương đó"? HS tự bộc lộ GV bình: người mẹ có vai trò hết sức lớn lao trong cuộc đời mỗi con người: Sinh thành, dưỡng dục, chăm sóc; là chỗ dựa nâng đỡ con suốt cả cuộc đời . ?Từ thái độ hết sức nghiêm khắc đó, người bố đã nói gì với con? Em hiểu người bố muốn nhắc nhở, khuyên nhủ E điều gì? - Không bao giờ con được tái phạm. - Không bao giờ con được thốt ra một lời nói năng với mẹ hãy cầu xin mẹ bố thà không có con → Nhắc nhở, khuyên nhủ con; thành khẩn xin lỗi mẹ, cầu xin sự tha thứ, giữ đúng đạo làm con NV3: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ + GV đặt vấn đề: Theo em tại sao trong thư, người bố rất tức giận, nghiêm khắc phê phán cũng nhưng trong bức thư người bố luôn lặp lại những lời lẽ: “En-ri- cô của bố ạ; En-ri- cô à! En - ri - cô này; Bố rất yêu con, con là niềm hi vọng tha thiết nhất trong đời bố ” Dùng những lời lẽ như vậy, có tác dụng gì?
16. 16 + Qua đó giúp em hiểu thêm điều gì về người bố của E? + NX về cách sử dụng hình ảnh, lời lẽ giọng điệu qua đoạn văn vừa phân tích? Tác dụng của những BPNT ấy? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ + HS suy nghĩ trả lời câu hỏi Bước 3: Báo cáo thảo luận Làm cho lời lẽ trong bức thư (trở nên) nghiêm khắc dứt khoát nhưng vẫn trìu mến, tha thiết, tràn đầy tình yêu thương; Giọng người bố trỏ nên thiết tha tâm tình, thủ thỉ, lời giáo huấn cứ thấm sâu vào tâm hồn con. - Lời văn biểu cảm vừa mạnh mẽ, dứt khoát vừa tha thiết nhẹ nhàng đầy thuyết phục, hình ảnh so sánh, có ý nghĩa tượng trưng. -Bước 4: Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá -> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng. Hoạt động 4: Tổng kết a) Mục tiêu: Học sinh biết cách tổng kết văn bản b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp. c) Sản phẩm: Đáp án của HS d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 4. Tổng kết - GV đặt câu hỏi: Em hãy khái quát giá trị 4.1. Nghệ thuật nghệ thuật của văn bản? - Sáng tạo tình huống + Em hãy nêu nội dung, ý nghĩa của văn - Thể loại viết thư với phương bản? thức biểu cảm + Nêu những từ quan trọng trong phần ghi - Sử dụng chi tiết hình ảnh đặc nhớ? sắc về người mẹ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ 4.2. Nội dung- Ý nghĩa HS dựa vào bài học trả lời - Vai trò của người mẹ vô cùng HS đọc ghi nhớ và trả lời câu hỏi quan trọng trong gia đình. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Tình yêu thương, kính trọng HS trả lời cha mẹ là tình cảm thiêng liêng + Sáng tạo tình huống nhất đối với mỗi con người. + Thể loại viết thư với phương thức biểu 4.3. Ghi nhớ ( SGK/12) cảm + Sử dụng chi tiết hình ảnh đặc sắc về người mẹ