Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Rút gọn câu (Bản hay)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Rút gọn câu (Bản hay)

1. Môn Ngữ văn
2. Tớ học rồi mà. Có đủ CN - VN CN VN Rồi. VN Chỉ có VN, thiếu CN
3. Tiết: 78 Rút gọn câu
4. ? Chỉ ra sự giống và khác I.Thế nào là câu rút gọn ? nhau giữa câu a, b? (về * Ví dụ 1. nội dung, hình thức). Xác *a)NhậnHọc xét.ăn, học nói, học gói, học mở. (Tục ngữ ) định thành phần chính trong từng câu? b) Chúng ta học ăn, họcVNnói, học gói, học mở. (Tục ngữ ) CN VN - Về nội dung: Cả hai câu đều khuyên con người cần học toàn diện kể cả những việc đơn giản nhất. - Câu (a) Không có từ “CHÚNG TA” - Câu (b) Có từ “CHÚNG TA” Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn.
5. ? (?) Câu (a) khuyết chủ I.Thế nào là câu rút gọn ? ngữ, tìm chủ ngữ thay * Ví dụ 1. thế? Vì sao CN trong câu (a) được lược bỏ ? (Thảo * Nhận xét. luận nhóm) a) Học ăn, học nói, học gói, học mở. (Tục ngữ ) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở. Tục ngữ không nói riêng về một ai mà nó đúc rút những kinh nghiệm chung, đưa ra những lời khuyên chung cho tất cả mọi người, là lời nhắc nhở mang tính đạo lí truyền thống của DTVN, có phạm vi ứng dụng rộng rãi ở mọi nơi, mọi lúc. Vì thế chủ ngữ trong câu (a) được lược bỏ.)
6. ? Những câu * Ví dụ 2: gạch chân, * Nhậna) Hai xét.ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. (Nguyễn Công Hoan ) thành phần nào đã lược bỏ? Vì b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội ? sao? - NgàyCNmai. VN CN CN - Lược bỏ vị ngữ tránh lặp từ ngữ và làm cho câu ngắn gọn hơn, thông tin được nhanh. * Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người đuổi theo nó. (Nguyễn Công Hoan ) => Tránh lặp từ ngữ. CN VN TN - Lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ Ngày mai mình đi Hà Nội. => Lược bỏ đi như vậy là để tránh lặp từ ngữ và làm cho câu ngắn gọn hơn, thông tin được nhanh.
7. GHI NHỚ: - Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn. Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích sau: ? Qua phân tích và tìm - Làm cho câu ngắn gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện hiểu ở trên, em hiểu thế trong câu đứng trước; nào là rút gọn câu? Rút - Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi ngườigọn câu(lượcnhằmbỏ mụcchủ ngữđích). gì?
8. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. ? Quan sát tranh, Tìm một câu rút gọn trong Chúng ta ăn quả (vănphải)bản nhớ“kẻTụctrồngngữcâyvề CN con ngườiVN và xã hội” ?
9. ? Em hãy tìm II. Cách dùng câu rút gọn: câu rút gọn trong VD (a) ? 1.Ví dụ. 2. Nhậna. Sáng xét. chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co. - Thiếu thành phần chủ ngữ - => Nội dung thông báo không đầy đủ. a. Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chúng em chạy loăng quăng. Còn các bạn nữ chơi nhảy dây. Các bạn nam thì chơi kéo co. ? Khi thiếu ? Các câu rút thành phần chủ ? Vậy khi rút gọn gọn trong VD ? Emngữ hãy nội khôi dung câu phải chú ý - Khi rút gọn câu cần chú ý không làm cho người (a)đọc, thiếu người thành nghe hiểu saiphục hoặc lạihiểucủa CN khôngcâu của như 3 điều gì? đầy đủ nội dung câu nói.) phần nào? câu trên?thế nào?
10. II. Cách dùng câu rút gọn: 1.Ví dụ.
11. II. Cách dùng câu rút gọn: 1.Ví dụ.
12. II. Cách dùng câu rút gọn: 1.Ví dụ. 2. Nhận xét. ? Em có nhận xét gì về câu trả lời của người + Câu trả lời trong video 1: Không có từ “thưa mẹ”, “ạ” => Câu văn cộc conlốc, vớikhông mẹ hay,? thiếu lễ phép. + Câu trả lời trong video 2: Có thêm từ “thưa mẹ”, “ạ” => Câu văn hay hơn, có sắc thái biểu cảm hơn, tình cảm hơn, thể hiện được thái độ lễ phép của con đối với mẹ khi giao tiếp. *.Ghi nhớ Khi rút gọn câu, cần chú ý: - Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy? Quađủ hainội vídung dụ trên, câu emnói ; - Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã. hãy cho biết khi rút gọn câu cần chú ý những điều gì?
13. * Bài tập nhanh: Quan sát tranh, đặt câu rút gọn. Không hút thuốc Không vứt rác bừa bãi. Không đốt pháo
14. SƠ ĐỒ TƯ DUY
15. III. Luyện tập Bài tập 1: A Người ta là hoa đất. CN VN B C Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng. Rút gọn chủ ngữ => Câu ngắn gọn, thông tin nhanh hơn. => Câu ngắn gọn hơn, khẳng định D Tấc đất, tấc vàng. Rút gọn chủ ngữ, vị ngữ giá trị của đất đai.
16. Bài tập 2 : Tìm câu rút gọn, khôi phục thành câu chưa được rút gọn? Vì sao trong thơ ca có nhiều câu rút gọn như vậy? Tôi bướcBướctớitớiđèođèoNgangNgangbóngbóngxếxếtàtà 1 Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Tôi như Nhớcon quốcnước quốcđau lòngnhớ ,nước con quốc đau lòngquốc,, 2 Tôi nhưThươngcái gia gianhà thươngmỏi miệng nhà mỏi, cái miệnggia gia ti. ếng3 đau thương. Tôi dừngDừngchânchânđứngđứnglạilại, ,trời trời, ,non, non, nước nước,, 4 Một mảnh tình riêng, ta với ta. => Để câu ngắn gọn hơn, súc tích và tác giả thường muốn giấu mình thể hiện cảm xúc của nhà thơ trước vẻ hoang sơ của đèo Ngang.
17. 3. Bài tập 3: Giải thích vì sao cậu bé và người khách hiểu lầm nhau? MẤT RỒI Bố cháu có nhà Mất rồi. không ? Một người sắp đi chơi xa, dặn con: Cháy! - Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố đi vắng nhé ! Sợ con mải chơi quên mất, ông ta viết mấy câu vào giấy, đưa cho con, bảo: - Có ai hỏi thì con cứ đưa ra tờ giấy này ! Đứa con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến, nó thắp đèn, lấy giấy ra xem, chẳng may để giấy cháy mất. Hôm sau, có người khách lại chơi, hỏi: - Bố cháu có nhà không? Thằng bé ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy liền nói: - Mất rồi. Ông khách sửng sốt: - Mất bao giờ? ? Em hãy tìm câu rút gọn trong câu - Thưa tối hôm qua. chuyện trên? - Sao mà mất nhanh thế? - Cháy ạ.
18. Bố cháu có nhà không ? Mất rồi. Cháy! Câu rút gọn Ý cậu bé Người khách hiểu - Mất rồi. - Tờ giấy mất rồi - Bố cậu bé mất rồi. - Thưa tối hôm - Tờ giấy mất tối hôm - Bố cậu bé mất tối hôm qua. qua. qua. - Cháy ạ. - Tờ giấy mất vì cháy. - Bố cậu bé mất vì cháy. - Lược bỏ thành phần chủ ngữ. ? Qua câu chuyện ? Những câu rút gọn trên em rút ra bài - Phải thận trọng khi dùng câu rút gọn, nếu dùng không đúngtrênchỗlượcsẽ gây bỏ thànhnên sự hiểu nhầm học gì trong giao phần nào? tiếp?
19. Bài tập 4 : Đọc truyện cười sau đây. Cho biết chi tiết nào trong truyện có tác dụng gây cười và phê phán? - Chi tiết gây cười : 3 câu rút gọn: + Đây. Tham ăn +Có Mỗi anh. chàng phàm ăn tục uống, hễ ngồi vào mâm là gắp lấy gắp để, chẳng ngẩng mặt nhìn ai, cũng chẳng muốn+ Tiệt chuyện. trò gì. Một lần đi ăn cỗ ở nhà nọ, có ông khách thấy anh ta ăn uống lỗ mãng quá, bèn lân la gợi chuyện.=> Phê Ôngphán kháchanh hỏi:chàng tham ăn đến mức trả lời ngắn gọn đến khó hiểu và thô lỗ. - Chẳng hayBT ông nhanh: người Tìm ở đâu câu ta? rút gọn trong đoạn văn sau: Ôi! HaiAnh tiếng chàng quê hương! đáp: Nhớ quê! Con chỉ biết khóc, con thấy đâu đây vị ngọt, ngọt ngài của nước mắt, chính quê hương- Đây. đã ban cho con những giọt nước mắt ngọt ngào đó. Đi! Đi thật xa! Gặp những con người mới của xứ lạ. ConRồi sẽcắm nhớ cúi ăn Dưới bầu trời xa lạ ấy, quê hương con nằm ở đây, trong tim này của con. - Thế ông được mấy cô, mấy(Trích cậu rồi? “Quê hương” –Nguyễn Minh Châu) - Mỗi. Nói xong, lại gắp lia gắp lịa. Ông khách hỏi tiếp: - Các cụ thân sinh ra ông chắc còn cả chứ? Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên, bảo:
20. HÁI HOA DÂN CHỦ 7 1 2 5 4 3 6
21. HÁI HOA DÂN CHỦ Mục đích của việc rút gọn câu là: Thế nào là câu rút gọn ? 1 AA LàmCâucholượccâu bỏngắn đi cácgọn, thànhthông tin nhanh.phần phụ 2 BB TránhCâu lượclặp bỏnhững đi mộttừ sốđã thànhxuất hiện ở câuphầntrước chính. C NgụCâuý cóhành đủ thànhđộng, phầnđặc điểm chínhnói trong câu là của chung mọi người. Câu không cấu tạo theo mô DD Cảhình3 ýCtrên-V
22. Điền một từ hoặc cụm từ thích hợp vàoHÁIchỗ HOA DÂN CHỦ trốngKhi rúttronggọncâucâusaucần: lưu ý điều gì? Trong ta thường gặp nhiều câu rút gọn. 1 AA truyệnKhông làmcười,ngtụcườingữ, nghe,văn ngườivần đọc (hiểuthơ, saica nộidao) dung câu nói Không làm người nghe, người đọc B truyện cổ dân gian hiểu không đầy đủ nội dung câu nói 2 Không biến câu nói thành một câu C truyện ngắn cộc lốc, D vănCả 3xuôi ý trên
23. HÁI HOA DÂN CHỦ CâuĐâu nàolà câutrongrút gọncác câutrả lờisaucholà câucâu rúthỏi gọn“Hằng? ngày, cậu dành thời gian cho việc gì nhiều nhất ?” ? Hằng ngày mình dành thời gian A Ai cũng phải học đi đôi với hành. cho việc đọc sách nhiều nhất. ĐọcAnhsáchtrai tôilà việchọc mìnhluôn đidànhđôinhiềuvới B 1 thờihànhgian. nhất. 2 C MìnhHọc điđọcđôisáchvới hànhlà nhiều. nhất. Rất nhiều người học đi đôi với D Đọc sách. hành.
24. Câu văn “Cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn” được rút gọn thành phần nào? Em hãy khôi phục lại thành phần đó. Nêu tác dụng của việc rút gọn câu ấy? - Câu văn trên rút gọn thành phần chủ ngữ - Khôi phục lại như sau: “Chúng ta cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn” - Tác dụng: Câu nói ngắn gọn, có tác dụng chỉ chung mọi người
25. Chỉ ra các câu rút gọn trong đoạn văn sau và cho biết những câu đó gọn thành phần nào? Hãy khôi phục lại các thành phần bị lược bỏ. "Cái Mị về một mình. Bóng nó cứ ngụp dần trên cánh đồng xa tít tắp đang gặt nham nhở. Tôi cầm liềm. Quơ một vòng sát chân rạ. Giật mạnh. Bước sang trái. Quơ liềm. Giật mạnh. Lại bước sang trái. Lại quơ liềm. Lại giật mạnh. Cứ thế mãi. Đất trên mặt ruộng ẩm ướt." => Các câu rút gọn trên đều lược bớt thành phần chủ ngữ “Tôi” trong câu đứng trước để tránh lặp từ ngữ và nhấn mạnh cảm xúc của nhân vật “tôi” Khôi phục: "Cái Mị về một mình. Bóng nó cứ ngụp dần trên cánh đồng xa tít tắp đang gặt nham nhở. Tôi cầm liềm. Tôi quơ một vòng sát chân rạ. Tôi giật mạnh. Tôi bước sang trái. Tôi quơ liềm. Tôi giật mạnh. Tôi lại bước sang trái. Tôi lại quơ liềm. Tôi lại giật mạnh. Tôi cứ thế mãi. Đất trên mặt ruộng ẩm ướt."
26. Hãy xác định câu rút gọn có trong đoạn trích sau và khôi phục lại thành phần được rút gọn trong câu tìm được. Con cá trả lời: – Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi. Trời phù hộ lão. Mụ già sẽ là nữ hoàng. (Ông lão đánh cá và con cá vàng – A.Pu-skin) Xác định câu rút gọn và khôi phục thành phần được rút gọn: - “Thôi đừng lo lắng.”→ Thôi ông lão đừng lo lắng. (rút gọn chủ ngữ) - “Cứ về đi.” → Ông lão cứ về đi. (rút gọn chủ ngữ)
27. Tìm câu rút gọn trong các đoạn văn sau và cho biết tác dụng. Quê hương tôi thật đẹp. Có con sông trong vắt. Có những cách đồng thẳng cánh cò bay. Có tiếng sáo diều vi vu mỗi buổi trưa hè. Ai xa quê mà chẳng nhớ những vẻ đẹp ấy. Tác dụng: Tránh lặp từ ngữ đã có ở câu trước
28. BÀI TẬP VẬN DỤNG: Viết đoạn hội thoại ngắn (3-5 câu), chủ đề TỰ DO trong đó có sử dụng câu rút gọn.
29. Chào tạm biệt