Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 (Cánh diều) - Bài 5: Đọc hiểu văn bản "Ca Huế' - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Huyền

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 (Cánh diều) - Bài 5: Đọc hiểu văn bản "Ca Huế' - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Huyền

1. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ngày soạn Ngày 11,12/12/2023 Dạy Tiết (TKB) 5/1 28/111/2023 Lớp 7D BÀI 5: VĂN BẢN THÔNG TIN Tiết 57, 58 ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN CA HUẾ (Theo Cục Di sản văn hóa; dsvh.gov.vn) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức - Đặc điểm văn bản giới thiệu một quy tắc hay luật lệ trong trò chơi hay hoạt động; - Mối quan hệ giữa đặc điểm văn bản với mục đích của nó; vai trò các chi tiết trong việc thể hiện thông tin cơ bản của văn bản. -Nhận biết được một số yếu tố hình thức (đặc điểm, cách triển khai,...), nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa....) của văn bản giới thiệu quy tắc luật lệ của một hoạt động hay trò chơi. 2. Về năng lực a. Năng lực chung. - Nhận biết được đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động. - Chỉ ra được mối quan hệ giữa đặc điểm văn bản với mục đích của nó; nhận biết được vai trò của các chi tiết trong việc thể hiện thông tin cơ bản của văn bản. - Nhận biết được tác dụng của cước chú, tài liệu tham khảo trong văn bản thông tin. - Nêu được những trải nghiệm trong cuộc sống đã giúp bản thân hiểu hơn các ý tưởng hay vấn đề đặt ra trong văn bản. b. Năng lực riêng biệt. - Năng lực tự chủ và tự học: tự nghiên cứu bài ở nhà; tìm đọc các văn bản thông tin; hoàn thành các phiếu học tập; chia sẻ, thảo luận, đánh giá qua các hoạt động nhóm. - Năng lực giải quyết vấn đề: phối hợp, vận dụng những kinh nghiệm của bản thân, kiến thức, kĩ năng để giải quyết các tình huống trong học tập. 3. Phẩm chất Chăm chỉ: Chăm học, chăm làm, học hỏi những phương pháp mới để phát triển bản thân. Trách nhiệm: Có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng, nâng cao ý thức trách nhiệm học tập phát triển bản thân và đóng góp cho xã hội. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1.Thiết bị: Máy chiếu,ti vi 2.Học liệu: Tư liệu về văn bản thông tin và bài ca Huế. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.HOẠT ĐỘNG 1.MỞ ĐẦU a. Mục tiêu: Khơi gợi kiến thức, tạo tâm thế hứng thú để bước vào giờ học. b. Nội dung: Học sinh tham gia trò chơi “Thử tài của bạn”. c. Sản phẩm: Học sinh chia sẻ những hiểu biết về văn bản thông tin qua bài tập. ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
2. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- d. Tổ chức thực hiện: HS làm bài tập nối cột. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập Những hiểu biết về Huế: - GV chiếu 10 câu hỏi tìm hiểu, giới thiệu về xứ + Về vị trí địa lí: Huế thuộc miền Huế và giao cho HS thông qua trò chơi: “THỬ Trung Việt Nam, phía Nam giáp Đà TÀI CỦA BẠN”. Nẵng, phía bắc giáp Quảng Trị. - Phổ biến cách chơi: HS thảo luận, thống nhất + Ý nghĩa lịch sử: Huế (Phú Xuân) là cách chia sẻ cặp đôi. kinh đô của nhà Nguyễn hơn một trăm – Hai HS tham gia trò chơi (dẫn chương trình và năm. trả lời câu hỏi) + Thiên nhiên Huế: đẹp, mộng mơ với Câu hỏi Trả lời non nước hữu tình (1) Nêu vị trí địa lí của Huế. + Danh lam, thắng cảnh, di tích lịch sử (2) Đánh giá ý nghĩa lịch sử nổi tiếng của Huế: sông Hương, núi của Huể. Ngự, Phu Văn Lâu, thành nội với các (3) Nét đẹp đặc trưng của lăng tẩm của các triều vua nhà Nguyễn, thiên nhiên Huế là gì? các đền đài chùa chiền trong đó có chùa (4) Nêu tên danh lam, thắng Thiên Mụ nổi tiếng. cảnh, di tích lịch sử nổi tiếng + Nét đẹp con người xứ Huế: Dịu dàng, của Huế. nghĩa tình, thủy chung... (5) Vẻ đẹp của con người + Ẩm thực: có nhiều món ăn, nhiều thứ Huế. kẹo bánh mang màu sắc Huế. (6) Vẻ đẹp ẩm thực Huế + Nét đẹp văn hóa: điệu hò, làn điệu (7) Nét đẹp văn hóa Huế thể dân ca nổi tiếng... các điệu hò ca Huế hiện ở yếu tố nào? thể hiện rõ nét tâm hồn con người xứ (8) Đọc câu thơ, câu hát về Huế. xứ Huế. - Lời thơ câu hát: “Đã đôi lần đến với (9) Bằng một câu văn, hãy Huế mộng mơ, tôi ôm ấp một tình yêu giới thiệu khái quát về ca dịu ngọt, vẻ đẹp Huế chẳng nơi nào có Huế. được, nét dịu dàng, pha lẫn trầm tư” Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn - GV cho HS chuẩn bị cặp đôi thống nhất cách hóa âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một thức thực hiện. sản phẩm tinh thần đáng trân trọng về Bước 3: Báo cáo, thảo luận vùng cố đô. - Học sinh tham gia trò chơi lên thể hiện hỏi và trả lời. - HS và giáo viên cùng quan sát lắng nghe, góp ý. Bước 4. Kết luận, nhận định. - Học sinh nhận xét đánh giá phần chia sẻ của các cặp đôi. - Giáo viên nhận xét, đánh giá và kết luận, -GV dẫn dắt vào bài: “Đã đôi lần đến với Huế mộng mơ. Tôi ôm ấp một tình yêu dịu ngọt. Vẻ đẹp Huế chẳng nơi nào có được. Nét dịu dàng, pha lẫn trầm tư. Tình yêu từ chiếc nón bài thơ, từ giọng nói thâm trầm sâu lắng lại”. Lời hát là tiếng lòng ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
3. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- của chúng ta khi nghĩ về xứ Huế- một trong những trung tâm văn hóa nổi tiếng của nước ta. Bài học hôm nay ta sẽ được đến với một phần nét đẹp khó quên của xứ Huế thân yêu. 2.HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI a. Mục tiêu: - Học sinh nhận biết, hiểu được ý nghĩa của một số từ ngữ, một số yếu tố hình thức (đặc điểm, cách triển khai...), nội dung (đề tài, chủ đề...) của văn bản giới thiệu quy tắc, luật lệ của một hoạt động văn hóa. - Hiểu và chỉ ra được mối quan hệ giữa đặc điểm văn bản với mục đích của nó; nhận biết được vai trò của các chi tiết trong việc thể hiện thông tin cơ bản của văn bản. - Học sinh khái quát đặc sắc nội dung, nghệ thuật chỉ ra được mối quan hệ giữa đặc điểm văn bản với mục đích của văn bản b. Nội dung: - Học sinh thực hiện cá nhân và theo nhóm cặp hoàn thiện phiếu học tập. - Học sinh tìm hiểu chi tiết về ca Huế (nguồn gốc, không gian diễn xướng, ý nghĩa .) - HS khái quát nội dung nghệ thuật văn bản, rút ra bài học về cách đọc hiểu văn bản thông tin về luật lệ hoạt động... c. Sản phẩm: Câu trả lời thể hiện hiểu biết của HS, phiếu học tập đã hoàn thiện. d. Tổ chức thực hiện: GV tổ chức HS đọc văn bản và tìm hiểu chung nhận biết hình thức, cách thể hiện nội dung thông tin. - Hs tìm hiểu nội dung, nghệ thuật của văn bản. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập I.ĐỌC-TÌM HIỂU CHUNG - Hướng dẫn cách đọc và yêu cầu HS đọc. 1.Đọc Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: -HS luyện đọc. Bước 3: Báo cáo, thảo luận. -HS đọc văn bản - HS nhận xét. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét , đánh giá, sửa lỗi sai cho HS. - GV chuyển mục tiếp: tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập 2. Tìm hiểu chung - GV chiếu trên máy phiếu học tập 1. - Xuất xứ: Theo cục Di sản văn hóa PHIẾU HỌC TẬP 1: dsvh.gov.vn. (1) Dựa vào nội dung đã chuẩn bị hoàn - Thể loại, kiểu văn bản thiện nội dung phiếu học tập. + Thể loại: Văn bản thông tin Nội dung tìm hiểu Trả lời + Kiểu văn bản: Văn bản thông tin giới thiệu Xuất xứ quy tắc luật lệ của hoạt động văn hóa dân gian Thể loại, kiểu văn bản ca Huế: Phương thức biểu đạt Khái niệm: Văn bản giới thiệu quy tắc, luật Đề tài, chủ đề của văn lệ của một hoạt động hay trò chơi là loại văn bản “Ca Huế” bản thông tin nêu lên các quy định về cách thức ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
4. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ý nghĩa nhan đề tiến hành một hoạt động hay trò chơi mà người Bố cục tham gia cần tuân thủ và người xem cần biết. ( 2) Văn bản “Ca Huế” giới thiệu về hoạt Ví dụ: động gì? Quy định về cách thức tiến hành hoạt động ................................................................... ca Huế GV: Yêu cầu HS thảo luận cặp đôi hoàn Quy định về cách thức tiến hành hoạt động thiện nội dung phiếu học tập 1: đấu vật Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Quy định, luật lệ về hội thi nấu cơm... - Học sinh thảo luận cặp đôi, thống nhất nội -> Các quy định này hướng dẫn người tham gia dung phiếu học tập. thực hiện đúng, đồng thời giúp người xem - Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình thưởng thức, đánh giá được cái hay của hoạt học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần động hoặc trò chơi và tài nghệ của những người Bước 3: Báo cáo, thảo luận biểu diễn thi đấu. - Đại diên 1-2 cặp đôi lên báo cáo. các cặp - Trình tự sắp xếp thông tin: đôi khác lắng nghe, bổ sung. + Sắp xếp theo trật tự thời gian Bước 4: Kết luận, nhận định + Theo mức độ quan trọng của thông tin - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá + Sắp xếp theo các khía cạnh khác nhau của đối phần trả lời của các cặp đôi tượng được phân loại. - Giáo viên nhận xét, đánh giá, kết luận đặc - Phương thức biểu đạt: Thuyết minh điểm khái quát về hình thức văn bản. - Đề tài, chủ đề: Giới thiệu giá trị của các di - Kết luận: Có đến với xứ Huế mộng mơ sản văn hóa (Văn bản “Ca Huế” giới thiệu hoạt mà chưa nghe ca Huế trên sông Hương thì động của ca Huế, một hoạt động âm nhạc xem như chưa một lần đến Huế. Sẽ tuyệt truyền thống lâu đời và rất nổi tiếng của xứ vời biết bao khi du khách ngồi trên du Huế về nguồn gốc, các quy định và luật lệ, giá thuyền trôi theo dòng sông Hương thơ trị và thành tựu của thể loại âm nhạc ca Huế). mộng, thả hồn vào những điệu hò mênh - Nhan đề: Cung cấp thông tin về đối tượng- mông, những câu hát nam ai, nam bình sâu nội dung văn bản. lắng Bài học hôm nay giúp mỗi chúng ta - Bố cục cảm nhận được phần nào những điều hấp + Phần 1: Nguồn gốc ca Huế dẫn ấy của ca Huế. + Phần 2: Môi trường diễn xướng của ca Huế. + Phần 3: Giá trị của ca Huế. II. Đọc- hiểu văn bản 1. Nguồn gốc ca Huế Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - Ca Huế khởi nguồn từ hát cửa quyền trong - GV: Chiếu phiếu học tập 2, yêu cầu HS cung vua, phủ chúa, với hình thức diễn xướng thảo luận nhóm thống nhất nội dung phiếu. mang tính bác học, dành cho giới thượng lưu say mê nghệ thuật. PHIẾU HT 2 (Chiếu phiếu HT) - Sau này được dân gian hóa để có điều kiện Nhiệm vụ: Đọc văn bản “Ca Huế” và đến với nhiều tầng lớp công chúng. chia sẻ các thông tin: 2. Các quy tắc và phong cách biểu diễn của (1) Nguồn gốc của ca Huế có gì đặc biệt? ca Huế ........................................................... * Những thông tin thể hiện quy tắc, luật lệ (2) Giới thiệu hiểu biết về các quy tắc và của ca Huế bao gồm: phong cách biểu diễn của ca Huế. Nhận xét Nội dung thông Quy định, luật lệ cách đưa thông tin của tác giả. tin Nội dung thông Quy định, luật lệ Môi trường diễn Thường ở trong một không ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
5. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- tin xướng gian hẹp Môi trường diễn Số lượng người xướng trình diễn cho Khoảng 8-10 người Số lượng người một buổi ca Huế trình diễn cho một Số lượng người Khoảng 4-5 người hoặc buổi ca Huế nghe ca Huế nhiều hơn Số lượng người Số lượng nhạc Khoảng 5- 6 người nghe ca Huế công Số lượng nhạc Số lượng nhạc - Sử dụng đạt chuẩn 4 -5 công cụ loại nhạc cụ trong dàn ngũ Số lượng nhạc cụ tuyệt cổ điển (đàn nguyệt, Phong cách biểu đàn tì bà, nhị, tranh, tam) diễn - Hoặc sử dụng dàn tứ tuyệt Nhận xét cách gồm các nhạc cụ (nguyệt, đưa thông tin nhị, tì, đàn tranh) trong văn bản “Ca - Hoặc đầy đủ hơn là dàn lục Huế”. ngự (tam, tì, nhị, nguyệt, (3) Nêu giá trị của hoạt động ca Huế? Câu tranh, bầu) văn đã khái quát giá trị của ca Huế. Phong cách biểu - Biểu diễn truyền thống: ..................................................................... diễn người biểu diễn và người Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ thường thức có quen biết HS thảo luận thống nhất ý kiến trên cơ sở nhau, vừa thưởng thức nghệ phiếu cá nhân của nhóm trưởng. thuật vừa có thể nhận xét đánh giá, góp ý. - Biểu diễn cho du khách: Bước 3: Báo cáo, thảo luận Có giới thiệu chương trình, - Đại diện các nhóm trình bày kết quả quá trình hình thành, phát phiếu học tập đã thống nhất. triển giá trị của ca Huế với - Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ các tiết mục biểu diễn minh sung cho nhóm bạn (nếu cần). họa của nghệ nhân. + Nhóm 1: Nguồn gốc ca Huế Cách đưa thông - Thông tin kiến thức cơ bản + Nhóm 2, 3: Thông tin về phong cách và tin về hoạt động trình diễn ca quy tắc biểu diễn. Huế trình bày đơn giản, + Nhóm 4: Giá trị của ca Huế. ngắn gọn: + Giúp đông đảo đối tượng người đọc có thể dễ dàng tiếp cận. Bước 4: Kết luận, nhận định. + Giúp lan tỏa hiểu biết về - GV lưu ý điểm khác biệt giữa phong cách ca Huế - một di sản văn hóa biểu diễn truyền thống và cho du khách. của dân tộc một cách hiệu - Giới thiệu thêm thông tin về ca Huế: Đến quả với xứ Huế được thưởng thức ca Huế nhất 3. Giá trị đã được công nhận của ca Huế là nghe ca Huế trên sông Hương thì thật Ca Huế là một Di sản văn hóa phi vật thể quốc tuyệt vời. Được lắng nghe ca Huế với âm gia (được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sắc ngọt ngào của chất giọng Huế, hòa công nhận ngày 08/06/2015) trong không gian tĩnh mịch của đêm tối, “Là loại âm nhạc kết hợp giữa dân gian, ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
6. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- dưới sắc nước lung linh của ánh đèn, du chuyên nghiệp và bác học của ca nhạc thính khách ai cũng có được giây phút lắng đọng phòng, một thể loại âm nhạc đỉnh cao trong tuyệt vời của tâm hồn. Một lần được trải toàn bộ các di sản âm nhạc truyền thống Việt nghiệm ca Huế là một lần nhớ mãi, là một Nam” lần mong được trở lại... Bởi thế người dân cố đô luôn trân trọng, giữ gìn, phát triển loại hình văn hóa này dù trải qua bao biến cố, thăng trầm của lịch sử. Và ca Huế là một tài sản văn hóa phi vật thể, là niềm tự hào không chỉ của xứ Huế mà là của cả dân tộc. IV. Tổng kết. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 1. Nghệ thuật - GV chiếu câu hỏi, yêu cầu HS trả lời cá - Thông tin được trình bày từ khái quát đến cụ nhân thể và theo thời gian, rõ ràng, chính xác. (1) Khái quát những đặc sắc nghệ thuật nổi - Văn bản đã sử dụng hiệu quả các yếu tố của bật và nội dung chính của văn bản “Ca văn bản thông tin. Huế”. - Nhan đề, số liệu, hình ảnh để truyền tải được (2) Văn bản cho em hiểu biết thêm những nội dung, ý nghĩa đến người đọc gì về ca Huế? Các thông tin trong văn bản 2. Nội dung có ý nghĩa như thế nào với em nói riêng và - Văn bản cung cấp kiến thức cơ bản về hoạt với xã hội nói chung? động trình diễn ca Huế theo lối đơn giản, ngắn (3) Chia sẻ về nội dung cần giới thiệu về gọn, giúp đông đảo đối tượng người đọc có thể quy tắc, luật lệ của một hoạt động hav trò dễ dàng tiếp cận. chơi. - Qua đó văn bản có tác dụng hiệu quả trong việc lan tỏa hiểu biết về ca Huế - một di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. - Nhắc nhở con người về ý thức, trách nhiệm Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ trong việc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể - HS suy nghĩ cá nhân câu hỏi, GV quan sát này. - Bồi dưỡng lòng yêu mến, trận trọng, tự hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn). hào về một giá trị văn hóa tinh thần của xứ Huế cũng là của dân tộc. 3. Nội dung giới thiệu về quy tắc, luật lệ của Bước 3: Báo cáo, thảo luận một hoạt động hay trò chơi: HS: - Nguồn gốc của hoạt động hay trò chơi (nếu - Trình bày kết quả làm việc cá nhân có) - Nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần). - Các qui tắc, luật lệ của hoạt động hay trò chơi (thời gian, địa điểm, đối tượng tham gia, các bước tiến hành trò chơi, hoạt động, các thử thách cần vượt qua, tiêu chí đánh giá.) Bước 4: Kết luận, nhận định. - Nêu ý nghĩa của hoạt động, trò chơi - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc cá nhân. - Nhận xét và chốt sản phẩm lên Slide 3. HOẠT ĐỘNG 3.LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: HS thực hành làm bài tập để củng cố kiến thức về văn bản thông tin ca Huế. ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
7. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- b. Nội dung: Học sinh làm tập theo hình thức cá nhân, cặp đôi. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: IV. Luyện tập - GV lần lượt chiếu bài tập yêu cầu HS Bài 1: So sánh điểm giống và khác nhau trong thực hiện. phong cách biểu diễn truyền thống và phong Bài 1 (Cặp đôi). So sánh điểm giống và cách phục vụ du khách của ca Huế. khác nhau trong phong cách biểu diễn Các phương Phong cách Phong cách truyền thống và phong cách phục vụ du diện so sánh truyền phục vụ du khách của ca Huế. thống khách Các phương Phong Phong Quan hệ giữa người diễn người dẫn diện so sánh cách cách người biểu và người chương trình truyền phục vụ diễn và người nghe có quen là cầu nối. thống du khách thưởng thức. biết, hoặc Quan hệ giữa biết tiếng. người biểu diễn Độ am hiểu Người nghe Người nghe và người của người am hiểu về không cần có thưởng thức. thưởng thức. ca Huế hiểu biết rõ Độ am hiểu ràng về ca của người Huế. thưởng thức. Hoạt động đi Hoạt động Đi kèm lời Hoạt động đi kèm. bình phẩm, giới thiệu khái kèm đánh giá quát về ca Bài 2 (Cá nhân): Nêu dấu hiệu nhận nghệ thuật. Huế của biết văn bản “Ca Huế” là văn bản người dẫn thông tin. chương trình Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ dành cho - Học sinh làm cá nhân (cặp đôi) các bài khán giả. tập. Bước 3: Báo cáo, thảo luận Bài 2: Dấu hiệu nhận biết văn bản thông tin. - HS báo cáo kết quả thực hiện bài tập và - Văn bản có hướng dẫn, đề mục rõ ràng, có bổ sung cho nhau. hình ảnh minh họa. Bước 4: Kết luận, nhận định. - Giới thiệu mẹo đọc liên quan đến hoạt động - Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm học tập. việc của HS. - Cung cấp thông tin hữu ích, trình bày gọn dễ - Giáo viên kết luận, học sinh tự bổ sung hiểu. kiến thức. - Mục đích văn bản: Hướng dẫn cách ghi chép khoa học để nắm bắt thông tin nhanh nhất. 4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG a. Mục tiêu: - HS vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết nhiệm vụ học tập - Hướng dẫn học sinh tìm tòi mở rộng sưu tầm thêm kiến thức liên quan đến nội dung bài học. ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
8. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài SGK và bài tập mở rộng bằng trò chơi. c. Sản phẩm: Bài tập đã hoàn thiện của học sinh. d.Tổ chức thực hiện: CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Bước 1: Chuyển giao nhiệm Câu 1. Hiểu biết về ca Huế. vụ học tập: Sản phẩm tham khảo: Giáo viên yêu cầu học sinh Ca Huế là một loại hình âm nhạc truyền thống của xứ hoạt động cá nhân trong 10 Huế được nhiều người yêu thích. Ca Huế thường được biểu phút và trả lời câu hỏi sau: diễn trong một không gian hẹp, vào buổi tối vì tính chất của (1) Dựa và các thông tin từ văn âm nhạc mang tính tâm sự, tâm tình. Số lượng người tham bản trên, hãy viết một đoạn văn gia ca Huế khoảng từ 8-10 người.Về phong cách biểu diễn (khoảng 6- 8 dòng) tóm tắt ca Huế có 2 kiểu. Thứ nhất là cách biểu diễn truyền thống những hiểu biết của em về ca người biểu diễn và người thường thức có quen biết nhau, Huế. vừa thưởng thức nghệ thuật vừa có thể nhận xét đánh giá, (2) Hãy nêu một hoạt động ca góp ý. Thứ hai là biểu diễn cho du khách: Có giới thiệu nhạc truyền thống của quê chương trình, quá trình hình thành, phát triển giá trị của ca hương em hoặc các vùng miền Huế với các tiết mục biểu diễn minh họa của nghệ nhân. Em khác có hình thức tương tự như rất yêu thích thể loại âm nhạc đặc biệt này, em mong ca Huế hoạt động ca Huế. sẽ mãi được bảo tồn và ngày càng phát huy. (3) Bên cạnh cái nôi dân ca Câu 2: Hoạt động ca nhạc truyền thống có hình thức Huế, em còn biết những vùng tương tự như hoạt động ca Huế. dân ca nổi tiếng nào của nước - Hoạt động ca nhạc truyền thống – Ca trù (Tuyên Quang) ta? - Hát xoan (Phú Thọ) Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Hát quan họ (Bắc Ninh) - HS đọc bài tập trong SGK và - Hát chèo (Hà Nam, Thái Bình, Nam Định..) xác định yêu cầu của đề bài. Câu 3: Vùng dân ca nổi tiếng: + Suy nghĩ cá nhân và viết ra - Bắc Ninh (dân ca quan họ) giấy kết quả. - Phú Thọ (hát xoan) - GV hướng dẫn HS bám sát - Nghệ Tĩnh (hát ví, dặm) yêu cầu của đề bài, hướng dẫn - Đồng bằng Sông Cửu Long (đàn ca tài tử) HS hoàn thành nhiệm vụ. Bước 3: Báo cáo, thảo luận HS trình bày kết quả. HS khác nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần). Bước 4: Kết luận, nhận định. - Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc của HS. - GV kết luận , cho HS tham khảo thông tin về ca trù. *Giao bài,hướng dẫn học bài,làm bài và chuẩn bị bài tiếp theo +Về nhà hoàn thành các bài tập. - Chuẩn bị bài: + Soạn bài: Hội thi thổi cơm + Đọc văn bản. ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
9. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- + Đọc và trả lời câu hỏi tìm hiểu bài/108 Ngày soạn Ngày 13,18/2023 Dạy 28/11 /2023 Tiết 1/4 (TKB) Lớp 7D BÀI 5: VĂN BẢN THÔNG TIN Tiết 59,60 ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN HỘI THI THỔI CƠM (Theo Cục Di sản văn hóa; dsvh.gov.vn) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nhận biết được một số yếu tố hình thức ( cách trình bay, cách triển khai thông tin), nội dung ( đề tài, chủ đề, ý nghĩa) của văn bản giới thiệu quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi. 2. Năng lực a. Năng lực chung - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác... b. Năng lực riêng biệt - Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Hội thi thổi cơm - Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Hội thi thổi cơm - Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản; - Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của truyện với các văn bản khác có cùng chủ đề. 3. Phẩm chất: - Có tình yêu với các giá trị truyền thống của dân tộc, tự hào và yêu Tổ Quốc. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1.Thiết bị: Máy chiếu,ti vi 2.Học liệu: Tư liệu về văn bản thông tin và văn bản : “ Hội thi thổi cơm” III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.HOẠT ĐỘNG 1.MỞ ĐẦU a. Mục tiêu: Gợi kiến thức nền, kết nối tri thức cuộc sống và văn học. b. Nội dung: Học sinh quan sát tranh ảnh (vi deo) về các hoạt động văn hóa trong lễ hội truyền thống và tìm tên các trò chơi- hoạt động. c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh - gọi tên các hoạt động tương ứng với tên các hoạt động văn hóa dân gian. d. Tổ chức thực hiện: CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
10. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Trò chơi “Ai nhanh hơn” Luật chơi: Hai HS cùng lên bảng, HS dưới lớp thực hiện nhiệm vụ học tập vào phiếu cá nhân trong 3 phút trả lời câu hỏi “Kể tên các hoạt động văn hóa, trò chơi dân gian thường tổ chức trong các lễ hội địa phương mà em biết”. Tìm hiểu tại sao lại phải có quy tắc, luật lệ trong các hội thi, trò chơi. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS tiếp nhận thông tin, tham gia trò chơi. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - HS báo cáo kết quả và nhận xét, bổ sung cho nhau. - GV quan sát, góp ý. Bước 4: Kết luận, nhận định. - HS và GV đánh giá mức độ nhanh, đúng của HS tham gia trò chơi. - GV chiếu một số hình ảnh về các hoạt động văn hóa trò chơi dân gian thường tổ chức trong các lễ hội địa phương và giới thiệu, mở rộng kiến thức: - Các trò chơi, hội thi dân gian: + Kéo co, đua thuyền, đấu vật, nấu cơm, té nước, múa lân. đánh đu, đi cà kheo, tung còn, cờ người... + Hội thi ném còn, hội thi chọi gà, chọi trâu, hội vật - Trong một cuộc thi cần phải có quy tắc, luật lệ để hội thi có tổ chức, những người chơi sẽ định hướng được những việc mình được làm và không được làm, đồng thời luật lệ cũng nhằm mục đích phân chia xem ai, đội nào giành chiến thắng. - Bài học sẽ hướng dẫn các em tìm hiều về một trong những hội thi dân gian đó là “Hội thi thổi cơm” 2.HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI a. Mục tiêu: - Học sinh đọc hiểu được một số từ ngữ khó trong văn bản, nhận biết được một số yếu tố hình thức (đặc điểm, cách triển khai...), nội dung (đề tài, chủ đề...) của văn bản giới thiệu quy tắc luật lệ của một hoạt động văn hóa dân gian. - Chỉ ra được mối quan hệ giữa đặc điểm văn bản với mục đích của nó; nhận biết được vai trò của các chi tiết trong việc thể hiện thông tin cơ bản của văn bản. - Học sinh củng cố nhận biết về nghệ thuật, nội dung b. Nội dung: HS thực hiện theo cá nhân, nhóm cặp các nhiệm vụ học tập đề ra. c. Sản phẩm: Câu trả lời thể hiện hiểu biết của HS, phiếu học tập đã hoàn thiện. d.Tổ chức thực hiện: - GV tổ chức HS đọc văn bản và tìm hiểu chung nhận biết hình thức, cách thể hiện nội dung thông tin. - Câu trả lời tìm hiểu của HS về nội dung và nghệ thuật của văn bản. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập I.ĐỌC-TÌM HIỂU CHUNG - Hướng dẫn cách đọc và yêu cầu HS đọc. 1.Đọc Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
11. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -HS luyện đọc. Bước 3: Báo cáo, thảo luận. -HS đọc văn bản - HS nhận xét. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét , đánh giá, sửa lỗi sai cho HS. - GV chuyển mục tiếp: tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập. 2. Tìm hiểu chung. - GV yêu cầu HS thống nhất cặp đôi, báo cáo kết quả - Xuất xứ: Theo chuẩn bị bài theo nội dung Phiếu học tập 1 đã giao. dulichvietnam.org.vn PHIẾU HỌC TẬP 1 - Thể loại: Văn bản thông tin Giới thiệu kết quả tìm hiểu chung văn bản: - PTBĐ chính: Thuyết minh Nội dung tìm hiểu Trả lời - Nội dung: Thông tin về hội thi Xuất xứ của văn bản thổi cơm, quy định về thể lệ Thể loại văn bản cuộc thi thổi cơm- hội thi dân Phương thức biểu đạt gian thường tổ chức tại các tỉnh chính. miền Bắc và miền Trung Việt Nội dung văn bản viết Nam). về vấn đề gì? Nêu ý + Thi nấu cơm ở hội Thị Cấm nghĩa nhan đề văn bản? (Từ Liêm – Hà Nội) Chỉ ra bố cục của văn + Thi nấu cơm ở hội làng bản và nội dung thông Chuông (Hà Nội), + Thi nấu tin tương ứng. cơm ở hội Từ Trọng (Hoằng Xác định thông tin quan Hóa, Thanh Hóa) trọng nhất và lí giải lí do + Thi nấu cơm ở hội Hành Thiện em cho là quan trọng. (Nam Định) Trật tự sắp xếp trình bày - Nhan đề: “Hội thi thổi cơm” thông tin và hiệu quả. đã cung cấp nội dung chính của Bước 2:Thực hiện nhiệm vụ văn bản. - Học sinh thảo luận cặp đôi, thống nhất nội dung phiếu - Bố cục: 2 phần học tập. + Phần 1: Sa-pô (phần mở đầu): - Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực khái quát chủ đề văn bản hiện, gợi ý nếu cần. + Phần 2: Giới thiệu về hội thi Bước 3: Báo cáo, thảo luận. thổi cơm ở một số địa phương - Các cặp đôi lên báo cáo. - Thông tin quan trọng: thông - Các cặp đôi khác lắng nghe, bổ sung tin thể lệ cuộc thi là quan trọng Bước 4: Kết luận, nhận định. nhất vì nó cho người đọc thấy - Học sinh đánh giá nhóm bạn được cuộc thi sẽ diễn ra theo - Giáo viên nhận xét, đánh giá, kết luận đặc điểm khái cách thức nào, đồng thời giúp quát về hình thức văn bản. nhận định được nét khác biệt - Kết luận về nét chung văn bản và nhấn mạnh mở rộng trong hội thi của các địa phương. thêm ý nghĩa của cách thức khi thực hiện trò chơi dân Có thể nói, đây chính là những gian (GV chiếu trên máy) thông tin làm nên giá trị của bài + Định hướng và thống nhất cho người chơi về cách viết. thức tiến hành. - Cách triển khai trình bày ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
12. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- +Tạo ra thách thức với người chơi, tăng tính thú vị cho thông tin. cuộc chơi. + Xét trên tổng thể văn bản, + Cơ sở để trọng tài đánh giá, đảm bảo tính công bằng. thông tin được sắp xếp thành + Cơ sở giúp người xem thưởng thức, đánh giá được cái từng phần tương ứng với từng tài, cái hay của người chơi. địa phương. Trong mỗi một phần ấy, thông tin lại chủ yếu được sắp xếp theo trình tự thời gian, tương ứng với từng giai đoạn của cuộc thi: từ khi bắt đầu cho tới lúc tìm ra đội thắng cuộc. + Cách sắp xếp thông tin như vậy giúp tái hiện toàn bộ quá trình cuộc thi như một thước phim tuần tự hiện ra trước mắt người đọc. Qua đó, người đọc dễ dàng nắm được thể lệ cũng như các giai đoạn trong cuộc thi. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập. II. ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN. GV chiếu hình ảnh phần Sa- pô của văn bản. 1. Tìm hiểu phần Sa- pô Trong dịp lễ hội, một số làng ở miền Bắc và miền + Vị trí: Phần đầu của văn bản Trung Việt Nam có tổ chức thổi cơm thi. Cuộc thi được in đậm thổi cơm ở từng nơi có những luật lệ, nét đặc + Nội dung chính: khái quát chủ trưng riêng như nấu cơm trên thuyền , nấu cơm đề của bài viết (Địa bàn diễn ra trông trẻ, vừa đi vừa nấu cơm... hội thi thổi cơm và đặc điểm riêng) + Vai trò: bước đầu thu hút sự chú ý của độc giả. + Bức ảnh minh họa cho quá trình đốt lửa thổi cơm. GV yêu cầu HS trả lời cá nhân các câu hỏi: (1) Tại sao đoạn mở đầu được in đậm? (2) Nội dung chính của đoạn này là gì? (3) Bức ảnh minh họa cho nội dung nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập. HS nhận diện vị trí, nội dung, vai trò của Sa-pô văn bản Bước 3: Báo cáo, thảo luận. GV yêu cầu một vài HS trả lời HS trả lời câu hỏi của GV, những HS còn lại theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho câu trả lời của bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định. - GV chiếu trên máy kết luận về phần Sa- pô của văn ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
13. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- bản (Vị trí- nội dung- vai trò) + Phần Sa- pô chính là phần mở đầu của văn bản thông tin. + Nó chứa đựng thông tin chính khái quát của văn bản thường được in đậm, dưới đó có thể có hình ảnh minh họa. + Nhằm thu hút sự chú ý của bạn đọc. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập. 2. Tìm hiểu thể lệ các hội thi GV: Chiếu phiếu học tập 2 thổi cơm PHIẾU HT 2: TÌM HIỂU THÔNG TIN VỀ - Thi nấu cơm ở hội Thị Cấm CÁC HỘI THI (Từ Liêm – Hà Nội) Hội thi cần Đối Các Thử Cách - Thi nấu cơm ở hội làn Chuông tìm hiểu tượng bước thách đánh giá (Hà Nội) - Thi nấu - Thi nấu cơm ở hội Từ Trọng cơm ở hội (Hoằng Hóa, Thanh Hóa) Thị Cấm (Từ - Thi nấu cơm ở hội Hành Thiện Liêm – Hà (Nam Định) Nội) - Thi nấu cơm ở hội làng Chuông (Hà Nội) Hội thi nấu cơm ở Từ Trọng (Hoằng Hóa, Thanh Hóa) Thi nấu cơm ở Hành Thiện Nam Định - Yêu cầu HS thảo luận theo nhóm thống nhất nội dung phiếu học tập. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS căn cứ nội dung phiếu cá nhân đã chuẩn bị trao đổi nhóm thống nhất phiếu học tập. - GV theo dõi giúp đỡ học sinh lưu ý các em: + Hội thổi cơm ở địa phương nào có nói về các bước thì điền vào phiếu học tập, còn không giới thiệu các bước thì không phải điền. + Thử thách: Hội thi diễn ra trong điều kiện, hoàn cảnh nào. ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
14. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Bước 3: Báo cáo, thảo luận. - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản phẩm theo kĩ thuật công đoạn Nhóm 1: Thi nấu cơm ở hội Thị Cấm (Từ Liêm – Hà Nội) Nhóm 2: Thi nấu cơm ở hội làng Chuông (Hà Nội) Nhóm 3: Thi nấu cơm ở hội Từ Trọng (Hoằng Hóa, Thanh Hóa) Nhóm 4: Thi nấu cơm ở hội Hành Thiện (Nam Định) Bướcc 4: Kết luận, nhận định. - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm. - GV chiếu kết luận nét chính về các hội thi thổi cơm ở các địa phương. Sản phẩm dự kiến Tên hội thi Thể lệ Đối Các bước Thử thách Cách đánh giá tượng Thi nấu Khoảng 3 bước: Tạo lửa từ hai Đội nào có được gạo cơm ở hội 10 - làm gạo; thanh nứa già cọ trắng trước nhất Thị Cấm người - tạo lửa và lấy vào nhau, áp bùi Tạo được lửa và lấy (Từ Liêm - gồm cả nước nhùi(1) rơm khô vào được nước về đích trước. Hà Nội) nam và - thổi cơm. cho bén lửa Thổi được cơm chín dẻo, nữ. ngon và xong trước thì thắng cuộc Thi nấu Có phần - lấy lửa Cuộc thi của nữ: Ai thổi được nồi cơm cơm ở hội thi dành - thổi cơm. thực hiện trong thơm dẻo, ngon, xong làng riêng một vòng tròn trước là người thắng Chuông cho đường kính 1,5 cuộc. (Hà Nội) nam, mét, vừa thổi cơm phần thi vừa phải giữ một dành đứa trẻ và canh riêng chừng một con cóc, cho nữ không để nó nhảy ra khỏi vòng tròn. Cuộc thi của nam: các chàng trai bước xuống một cái thuyền nan, bơi bằng tay sang bờ bên kia, áp thuyền vào bờ và thực hiện hết thảy các việc trên thuyền bồng bềnh. Tay ướt vẫn phải đánh lửa, ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
15. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- thổi cơm và giữ thuyền ổn định. Thi nấu Không - lấy lửa Người dự thi ngồi ai có nồi cơm hoặc chõ cơm ở hội bắt buộc - thổi cơm. trên thuyền thúng xôi chín dẻo, ngon là Từ Trọng nam hay tại một đầm rộng, người thắng cuộc. (Hoằng nữ lộng gió. Mỗi Hoá - người một thuyền, Thanh kiềng, rơm ẩm,bã Hoá) mía tươi Thi nấu Chỉ có - lấy lửa Một người buộc ai có niêu cơm chín đều, cơm ở hội nam - thổi cơm. cành tre dẻo, dai dẻo ngon thì thắng cuộc. Hành Thiện vào lưng, ngọn tre (Nam Định) cao hơn đầu. Trên ngọn tre treo sẵn một niêu cơm. Người kia có nhiệm vụ nhanh chóng dùng hai thanh nứa già tạo ra lửa rồi châm vào bó đuốc hơ dưới đáy niêu. Vừa nấu, vừa bước quanh sân đình. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học - So sánh hội thi thổi cơm ở các địa phương tập. * Giống nhau (1) Chỉ ra những điểm giống và khác + Nội dung thi: thổi cơm trong những điều khó nhau trong các hội thi thổi cơm của các khăn. địa phương được nói tới trong văn bản. + Cách đánh giá: đội nào nấu cơm nhanh nhất (2) Hội thi thổi cơm được tổ chức ở các và ngon nhất thì sẽ thắng cuộc. địa phương điều đó có ý nghĩa gì. *Điểm khác nhau: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập. + Đối tượng dự thi: hội Thị Cấm và hội Từ - HS thảo luận nhóm Trọng không bắt buộc nam hay nữ; hội làng Bước 3: Báo cáo, thảo luận. Chuông có phần thi riêng cho nam và nữ; hội Đại diện các nhóm trình bày kết quả, các Hành Thiện chỉ có nam. nhóm khác nghe, bổ sung + Địa điểm thi: hội Thị Cấm thi trên mặt đất; Bước 4: Kết luận, nhận định. hội làng Chuông nữ thi trong vòng tròn, nam - HS đánh giá lẫn nhau phần trả lời cá thi trên thuyền; hội Từ Trọng thi trên thuyền nhân. thúng giữa đầm lộng gió; hội Hành Thiện phải - Giáo viên đánh giá và kết luận đi quanh sân đình. + Thử thách: hội Thị Cẩm có thêm phần thi giã gạo; hội làng Chuông nữ phải cõng con và giữ con cóc trong vòng tròn, còn nam phải bơi thuyền rồi giữ thuyền khi nấu cơm; hội Từ ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
16. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trọng người thi phải ngồi trên thuyền bồng bềnh; hội Hành Thiện nồi cơm được treo trên ngọn tre. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học 3. Ý nghĩa của hội thi thổi cơm. tập. - Đem lại không khí sôi nổi, vui tươi, vừa rèn GV chiếu vi deo: luyện sự nhanh nhạy, khéo léo, hoạt bát, tinh - YC HS quan sát video thần đoàn kết, sự phối hợp ăn ý cho người Cho HS xem vi deo về hội thi thổi cơm tham gia. Quan sát video, kết hợp với hiểu biết, em - Tái hiện lại truyền thống trẩy quân, đánh giặc hãy nêu ý nghĩa của hội thi thổi cơm? của người Việt xưa. Sự tái hiện đó nhằm thể Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập. hiện lòng biết ơn chặng đường lịch sử hào HS làm việc cá nhân hùng của dân tộc. Bước 3: Báo cáo, thảo luận. HS báo cáo kết quả-HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm. - Nhận xét và chốt sản phẩm lên Slide Bước 1 Chuyển giao nhiệm vụ học tập III. Tổng kết - GV yêu cầu HS chia sẻ cá nhân các câu 1. Nghệ thuật hỏi: Thông tin trình bày, sắp xếp theo trình tự: Từ (1) Nêu những biện pháp nghệ thuật khái quát đến cụ thể và theo thời gian, rõ ràng, được sử dụng trong văn bản? chính xác. (2) Nội dung chính của văn bản “Hội thi 2. Nội dung. thổi cơm”? Cung cấp thông tin về nguồn gốc, những qui Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập tắc, luật lệ hội thi thổi cơm ở một số địa - HS làm việc cá nhân để hoà thành phương trên đất nước ta. nhiệm vụ. - GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn). Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần). - GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm. Bước 4: Kết luận, nhận định. - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm. - Nhận xét và chốt sản phẩm lên Slide 3. HOẠT ĐỘNG 3.LUYỆN TẬP ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
17. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- a. Mục tiêu: Học sinh củng cố nhận biết về hình thức, nội dung của văn bản. b. Nội dung: HS thực hiện cá nhân các bài tập c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh d.Tổ chức thực hiện: HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm IV. LUYỆN TẬP vụ Bài 1 Giáo viên lần lượt chiếu các bài Mục đích của văn bản Hội thi thổi cơm là cung cấp tập luyện tập và yêu cầu HS thông tin về thể lệ cuộc thi nấu cơm ở địa phương khác thực hiện cá nhân, nhóm nhau, qua đó thấy được sự đa dạng và nét đặc sắc trong lễ Bài 1. hội dân gian của từng địa phương. Mục đích của văn bản Hội thi Ngay từ đoạn mở đầu, người viết đã gợi mở về sự đa thổi cơm là gì? Phân tích một dạng này để khơi gợi sự chú ý của người đọc. Ở các phần số nội dung cụ thể trong văn tiếp theo, người viết lần lượt triển khai một cách chi tiết bản để thấy người viết đã đạt về quá trình, thể lệ thi của các vùng. Mỗi đoạn đều nhấn được mục đích đó? mạnh tới đối tượng dự thi, địa điểm thi, các yếu tố tạo thử Bài 2. thách và cách chọn người thắng cuộc. Qua những mô tả Văn bản giúp em hiểu thêm dẫn dắt cụ thể, người viết đã đạt được mục đích là giúp điều gì về hội thi thổi cơm? cho người đọc có cái nhìn toàn cảnh và có những so sánh Hãy chỉ ra luật thi và các thi về hội thi nấu cơm để thấy được sự đa dạng, độc đáo của thổi cơm của một địa phương cùng một hội thi nhưng được tiến hành tại các địa được nêu trong văn bản mà em phương khác nhau. thấy thú vị? Bài 2. Bài 3: Văn bản giúp em hiểu thêm về cách thức và quá trình mà một thi nấu cơm diễn ra, cũng như việc hội thi ở các Văn bản chỉ có một ảnh minh nơi sẽ không giống nhau mà có nét biến tấu. họa. Nếu vẽ thêm minh họa cho Em thấy ấn tượng nhất với hội thi ở làng Chuông. bài viết, em sẽ chọn nội dung Trong hội thi này, hai đối tượng thi là nam và nữ sẽ có nào? Vì sao em lại chọn nội hai cách thi riêng: Người nữ phải vừa nấu cơm trong một dung đó để vẽ? vòng tròn, vừa giữ trẻ và canh chừng con cóc không cho Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ nó nhảy ra khỏi vòng tròn; còn người nam phải bơi HS thực hiện nhiệm vụ theo thuyền sang bờ bên kia rồi dùng tay ướt vừa giữ thuyền yêu cầu của các bài tập vừa nhóm củi, nấu cơm. Việc tách bạch hai đối tượng Bước 3: Báo cáo, thảo luận: nam- nữ cùng những hình thức thi khác biệt: nữ giữ trẻ, - HS trình bày kết quả làm bài nam bơi thuyền đã phần nào cho thấy hình dung cũng - HS còn lại theo dõi, nhận xét, như kì vọng của người xưa về vai trò và trách nhiệm đánh giá và bổ sung cho bài riêng đối với từng giới. của bạn (nếu cần). Bài 3. Bước 4: Kết luận, nhận định: Nếu vẽ thêm hình minh họa cho bài viết, em sẽ vẽ cảnh GV đánh giá bài làm của HS,và hai người đàn ông đang nấu cơm bằng cái niêu được treo kết luận chốt kiến thức. trên ngọn tre trong hội thi thổi cơm ở Hành Thiện. Do niêu cơm không được đặt cố định mà treo lơ lửng, người chơi vừa đi vừa nấu nên sẽ tạo ra hình ảnh có tính có tính chuyển động cao, rất thú vị để chuyển thành tranh vẽ. 4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết bài tập ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
18. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ. c. Sản phẩm: Bài văn của học sinh (Sau khi đã được GV góp ý, nhận xét và chỉnh sửa). d. Tổ chức thực hiện Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Văn bản 1: Đọc văn bản: THI THỔI XÔI, NẤU CƠM “Đây là một trong những môn thi để tuyển nữ quan ở thôn Hạc Đỉnh, Hoằng Hóa, Thanh Hóa. Cuộc thi bắt đầu từ sáng tinh mơ ngày giáp tết. Hằng năm, dân làng phải tuyển 48 (trong số hàng trăm) trinh nữ cho đội đến Mã Cương. Sau tiếng trống lệnh, mỗi nữ sinh xuống một thuyền thúng (thúng trên đầm Giang Đỉnh, mang theo kiềng, nồi, chõ, gạo nếp, gạo tẻ cùng rơm ướt và bã mía tươi). Các cô chèo ra giữa đầm, chuẩn bị bếp, vo gạo để chờ lệnh bắt đầu cuộc thi. Sau tiếng trống lệnh mới được nhóm lửa, các cô thổi cơm hay đồ xôi trước tùy ý, miễn là xong sớm để chèo thuyền vào nộp cơm và xôi cho Ban giám khảo. Nếu xong trước, xôi vẫn phải ngon, dẻo thì mới được điểm cao. Khó khăn với các cô là ở chỗ nhóm bếp, thổi lửa. Phải giữ sao cho thuyền khỏi chòng chành, bếp lửa hướng ra phía gió dễ tắt. Các bà mẹ đã dạy các cô cách thức nhóm lửa bằng mồi ướt, thổi lửa mỗi khi bếp tắt, cách chọn hướng kê bếp theo chiều gió, giữ lửa cháy điều hòa, cách ước lượng thời gian. Các cô đốt những nén hương và trông theo những đoạn hương cháy để biết nồi cơm, chõ xôi đã vừa chín chưa. Nếu gặp mưa phùn gió bấc, các cô sẽ trải qua một cuộc thi vất vả, còn nếu như mưa nặng hạt thì các cô sẽ được đưa lên bãi Giang Đỉnh trổ tài dưới những mái tranh. Cuộc thi diễn ra suốt buổi sáng.” Và trả lời các câu hỏi từ 1 đến 4: Câu 1. Văn bản trên sử dụng phương thức biểu đạt gì? Dựa vào đâu để nhận ra phương thức ấy? Câu 2. Đây là trò chơi dân gian truyền thống hay trò chơi hiện đại? Câu văn nào cho biết điều ấy? Kể tên các đồ dùng, vật liệu mà các cô gái tham gia thi thổi xôi nấu cơm mang theo? Trong những thứ ấy, có thứ gì khác thường? Câu 3. Những khó khăn mà các cô gái tham gia thi thổi xôi nấu cơm gặp phải là gì? Điều đó đòi hỏi ở các cô gái những đức tính gì? Câu 4. Viết đoạn văn ngắn nêu suy nghĩ của em về việc phục hồi một số trò chơi dân gian trong những năm gần đây. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS thực hiện Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS báo cáo kết quả- HS khác bổ sung Bước 4: Kết luận, nhận định. - Nhận xét ý thức làm bài của HS, chiếu đap Lời giải chi tiết: Câu 1. Văn bản trên sử dụng phương thức thuyết minh. Dấu hiệu để nhận biết: văn bản giới thiệu đầy đủ về địa danh, thời gian, thành phần, nguyên vật liệu và các bước tiến hành một hội thi. Câu 2. Hội thi thổi xôi nấu cơm là một trò chơi dân gian truyền thống. Câu “Ðây là một trong những môn thi để tuyển nữ quan ở thôn Hạc Ðỉnh, Hoằng Hoá, Thanh Hoá” cho ta biết điều đó. Những đồ dùng mà các cô gái mang theo khi thi thổi xôi nấu cơm gồm: kiềng, nồi, ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
19. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 Năm học: 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- chõ, gạo nếp, gạo tẻ cùng rơm ướt và bã mía tươi. Trong những thứ ấy, rơm ướt, bã mía – nhiên liệu dùng để đun bếp là thứ khác thường. Câu 3. Những khó khăn mà các cô gái gặp phải trong trò chơi này là: một mình nổi lửa đun bếp trong một chiếc thuyền thúng chòng chành giữa đầm lộng gió, phải đun bếp bằng rơm ướt và bã mía là những thứ rất khó cháy. Những điều đó đòi hỏi ở các cô gái sự thông minh, khéo léo, kiên trì, chịu khó. Câu 4. Đoạn văn phải được viết bằng những câu đúng ngữ pháp, các câu liên kết chặt chẽ với nhau để cùng làm nổi bật chủ đề. Chủ đề của đoạn văn có thể là: việc phục hồi những trò chơi dân gian trong thời gian gần đây đã có tác dụng tích cực trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. *Giao bài,hướng dẫn học bài,làm bài và chuẩn bị bài tiếp theo +Về nhà hoàn thành các bài tập. +Nắm được nội dung bài dạy. - Chuẩn bị bài: + Soạn bài: Thực hành tiếng Việt: Mở rộng trạng ngữ. + Đọc, chuẩn bị bài SGK/108-109 ************************************************** ------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thị Huyền Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ