Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 (Cánh diều) - Bài 4: Thiên nhiên và con người và con người trong truyện "Đất rừng phương nam" - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thảo Phương

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 (Cánh diều) - Bài 4: Thiên nhiên và con người và con người trong truyện "Đất rừng phương nam" - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thảo Phương

1. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Ngày soạn Ngày 10/11/2023 8/11/2023 Dạy 14/11/2023 13/11/2023 25/ 10/2023 Tiết (TKB) 4/3 1/2 Lớp 7C 7E BÀI 4: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC VĂN BẢN 1: THIÊN NHIÊN VÀ CON NGƯỜI TRONG TRUYỆN “ĐẤT RỪNG PHƯƠNG NAM” ---------------- A. MỤC TIÊU 1. Về năng lực * Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm . - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản. * Năng lực đặc thù - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (ý kiến, lí lẽ, bằng chứng,...), nội dung (đề tài, vấn đề, tư tưởng, ý nghĩa,...) của văn bản nghị luận văn học : mối quan hệ giữa đặc điểm và mục đích của văn bản nghị luận. Ham tìm hiểu và yêu thích văn học - Đọc hiểu nội dung: Nhận biết được nội dung mỗi văn bản thể hiện: Tình cảm cảm của nhà văn Đoàn giỏi trong các sáng tác của mình, tình yêu thiên nhiên, thêm tự hào về vẻ đẹp thiện nhiên và trân quí con người, trân quí tình cảm bà cháu, tình cảm gia đình trong các tác phẩm văn học. - Đọc hiểu hình thức: Nhận biết đặc trưng thể loại nghị luận ( ý kiến, luận điểm, lý lẽ, dẫn chứng) trong văn bản. Phát hiện và phân tích cách lập luận của giả. - Liên hệ, mở rộng: Hiểu thêm về tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu quê hương qua văn bản “ Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam”: hiểu thêm về tình cảm gia đình trong “ Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa”, khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người qua “ Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển”. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
2. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 2. Về phẩm chất: Có tình yêu thương con người, biết cảm thông và chia sẻ với người khác. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu, máy tính, bảng phụ và phiếu học tập. - Tranh ảnh về nhà văn Bùi Hồng và tác phẩm “Đất rừng phương Nam”. - Các phiếu học tập III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC TIẾT . HĐ 1: HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a.Mục tiêu: Hoạt động nhằm khởi động - kích hoạt kiến thức nền, kết nối kiến thức đã biết với bài học. Qua đó tạo sự hứng thú, tâm thế sẵn sàng tham gia hoạt động học tập của học sinh b. Nội dung:- HS quan sát, lắng nghe, trả lời câu hỏi ..... c. Sản phẩm:Tất cả HS nắm được nhiệm vụ học tập- chia sẻ được hiểu biết của bản thân. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Kết quả cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP -Lời bài hát gợi cho em nhớ tới văn bản B1(1) Cho hs nghe bài hát về vùng đất phương “ Người đàn ông cô độc giữa rừng” – Nam “ Bài ca đất phương Nam” – Tô Thanh tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” - Phương? Lời bài hát gợi cho em nhớ tới văn Đoàn giỏi bản nào? Của ai? Em còn nhớ gì về nhân vật - Nhân vật Võ Tòng- một con người chính trong văn bản đó? mộc mạc giản dị chân thành cởi mở và B2.HS quan sát, lắng nghe và trả lời câu hỏi. có lòng yêu nước B3.Tổ chức cho HS nhận xét ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: HĐ2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI I.TRI THỨC NGỮ VĂN a.Mục tiêu: Sau hoạt động này, HS có thể: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
3. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ - Phát biểu được đặc điểm của văn bản nghị luận văn học và giá trị nhận thức của văn học. - Xác định được kiến thức cần tìm hiểu trong SGK: Tiếp cận văn bản, các kiến thức Ngữ văn trong mục “ Kiến thức Ngữ văn” để kết nối vào bài học b. Nội dung: HS làm việc với SGK và tham gia trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm: Sổ tay văn học, vở ghi d. Tổ chức thực hiện: 1. Đặc điểm của văn bản nghị luận văn học Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP - Đặc điểm của nghị luận văn học B1. Đọc phần “ Kiến thức Ngữ văn” Mục đích: thuyết phục người đọc về một vấn đề SGK. Hãy chia sẻ những hiểu biết về văn học đặc điểm của nghị luận văn học? Giá Nội dung: thường tập trung phân tích vẻ đẹp về trị nhận thức của nghị luận văn học? nội dung hoặc sự độc đáo về hình thức của tác B2.HS suy nghĩ, lựa chọn câu trả lời phẩm văn học B3.Tổ chức cho HS thuyết trình những nội dung thu thập được. B4.Giáo viên tổng hợp, khắc sâu kiến thức. Ở lớp 6, HS đã biết về mục đích của VB nghị luận thông qua khái niệm VB nghị luận. Ở đây,mục đích của VB nghị luận là để thuyết phục người đọc, người nghe về ý kiến, quan điểm của người viết trước một vấn đề cuộc sống hoặc văn học. Nội dung chính của VB nghị luận là một khái niệm mới, GV cần chú ý giải thích khái niệm và cách xác định nội dung chính của VB nghị luận (dựa vào tri thức đọc hiểu trong SGK). Ở lớp 6, HS đã biết về khái niệm ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong VB nghị luận và nhận biết các yếu tố này trong những VB nghị luận đơn giản, chỉ có một tầng ý kiến. Tuy vậy, ở một số VB nghị luận cụ thể (đặc biệt là nghị luận văn học), tác giả trình bày ý kiến thành các tầng, bậc, rồi mới triển khai lí lẽ và bằng chứng. Do vậy, để HS có thể đọc hiểu VB nghị luận có hai tầng ý kiến, có thể là khái niệm Ý kiến lớn và ý kiến nhỏ trong VB nghị luận. GV cần kích hoạt kiến thức nền của HS về ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
4. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ khái niệm ý kiến, lí lẽ, bằng chứng (đã học trong Ngữ văn 6), sau đó dựa vào phần tri thức đọc hiểu và sơ đồ trong SGK để HS nhận ra khái niệm ý kiến lớn, ý kiến nhỏ. 2. Giá trị nhận thức của văn học Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP Giá trị nhận thức của văn học: tác phẩm văn học B1(1) Chia sẻ kiến thức “ Kiến thức không chỉ mang lại cho con người hiểu biết về Ngữ văn” SGK về giá trị nhận thức thiên nhiên con người và cuộc sống xã hội mà còn của văn học giúp người đọc hiểu chính mình. B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên Văn học có giá trị nhận thức là muốn khẳng định cứu SGK. tác phẩm văn học mang lại hiểu biết cho người B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh đọc. giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: GV lưu ý hs một số giá trị của tác phẩm văn học như giá trị thẩm mĩ, giá trị giáo dục II. Tìm hiểu chung 1.Đọc văn bản 1 kết hợp tìm hiểu thông tin theo định hướng trong hộp chỉ dẫn. 2. Trả lời các câu hỏi trong SGK, phần chuẩn bị theo mẫu. PHIẾU SỐ 1 1. Nhà văn Bùi Hồng 2.Những chú ý khi đọc văn bản nghị luận văn học Cách đọc Thể loại Phương thức biểu đạt: Bố cục ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
5. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Hoạt động của GV –HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Tác giả: Nhà văn: Bùi Hồng ( 1931- 2012) quê B1(1) HS làm việc dự án cho phiếu ở Hà Tĩnh số 1 2. Tác phẩm: (1)Nêu hiểu biết của em về tác giả? - Cách đọc: đọc chậm rãi, rõ ràng , chú ý nhấn (2) Gọi HS đọc đoạn 1 và nêu cách giọng ở những câu văn nêu dẫn chứng “ ba ba to đọc văn bản nghị luận bằng cái nia....khiêng nổi” Đọc với giọng tha thiết (3) Văn bản viết theo thể loại gì? với những dẫn chứng được trích từ tác phẩm “ Đất PTBĐ của văn bản? rừng phương Nam” (4) Trình bày bố cục của văn bản? - Thể loại: Nghị luận văn học B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên - Phương thức biểu đạt: Nghị luận cứu SGK. - Bố cục: 3 phần B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh Phần 1: từ đầu...trẻ em giới thiệu những nét đặc giá ý kiến của bạn? sắc của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài Phần 2: tiếp ...vô tận nghệ thuật miêu tả cảnh học: trong Đất rừng phương Nam Phần 3: còn lại nghệ thuật miêu tả con người trong Đất rừng phương Nam HƯỚNG DẪN HS TÌM HIỂU VĂN BẢN III. Tìm hiểu chi tiết Hoạt động của GV –HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Vấn đề nghị luận trong văn bản: B1(1) GV chia nhóm cặp đôi a. Vấn đề chính: Đặc sắc về nội dung và hình thức (1)Văn bản viết về vấn đề gì? Vấn đề nghệ thuật của tác phẩm Đất rừng phương Nam. đó nằm ở phần nào của văn bản? ( nằm ở nhan đề văn bản) (2)Nhan đề đã thể hiện vấn đề đó như thế nào? ( thể hiện khái quát vấn đề nghị luận) b. Mục đích của văn bản: Cho người đọc thấy (3)Mục đích của văn bản là gì? được vẻ đẹp của khung cảnh và nghệ thuật miêu tả con người trong tác phẩm. Từ đó, người đọc có ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
6. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ được những hiểu biết về con người, thiên nhiên Nam Bộ, khơi gợi sự yêu thích đối với nơi này. (4) Để thuyết phục người đọc hiểu rõ c. Phương pháp: để thuyết phục người đọc, người viết đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng vấn đề nghị luận, tác giả đã làm cách tỏ cho ý kiến. nào GV chốt lại bằng sơ đồ tư duy B2. HS làm việc theo cặp – sau đó đại diện cặp báo cáo kết quả B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh giá ý kiến của bạn? 2. Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: Tìm hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng PHIẾU SỐ 2 ( GV cho hs làm ở nhà) Ý kiến Lí lẽ Bằng chứng Ý kiến 1: Ý kiến 2 Ý kiến 3 Nhận xét đánh giá Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 2. Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng B1(1) GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp khi cho hs tìm hiểu đoạn 1- sgk (tìm * Ý kiến 1: Đặc điểm khái quát của Đất rừng hiểu ý kiến 1). Còn đoạn 2 và 3 GV phương Nam cho hs sử dụng KT mảnh ghép để tìm - Nhân vật: thuộc nhiều tầng lớp, nhiều ngành hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng nghề. chứng – rút ra nhận xét đánh giá - Kết cấu chương hồi kiểu truyền thống: không - Chia nhóm lớp. gian, thời gian rạch ròi, nhân vật thiện ác, trắng đen tách bạch và bộc lộ qua hành động, hình dáng, Vòng 1: Nhóm 1,2: tìm hiểu về thiên ngôn ngữ. nhên trong Đất rừng phương Nam => Tác giả cho người đọc cái nhìn bao quát về những đặc sắc của tác phẩm. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
7. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nhóm 3,4: tìm hiểu về con người * Ý kiến 2: Đặc sắc về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong tác phẩm Đất rừng phương Nam. trogn Đất rừng phương Nam Lí lẽ Bằng chứng Vòng 2: Trong Đất rừng ba ba to bằng cái nia, - Tạo nhóm mới phương Nam, ông chỉ kì đà lớn hơn chiếc - Giao nhiệm vụ: sử dụng một phần rất thuyền tam bản, cá sấu nhỏ vốn sống phong phải 12 trai tráng lực Chia sẻ kết quả thảo luận ở vòng 1 phú đó mà đã làm lưỡng mới khiêng nổi. Rút ra nhận xét về cách sử dụng lí lẽ người đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc và bằng chứng của tác giả nhiên khác. - Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu Đó là cảm giác ngây Những thân cây tràm học tập số 2 bằng cách trả lời các câu ngất trước vẻ đẹp rừng vỏ trắng xanh thẳm hỏi 1, 2, 3 U Minh dưới ánh Mặt không cùng. Trời vàng óng. - Thời gian: 10 phút Và nỗi rợn ngợp trước Nước ầm ầm đổ ra dòng sông Năm Căn biển như hai dãy (1)Tìm hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng trường thành vô tận chứng trong từng đoạn (2)Em có nhận xét gì về cách lập luận Ông không nhiều lời, Những lời nói ngọt đôi khi chỉ vài ba nét nhạt, lão Ba Ngù. của tác giả? => Những bằng chứng cụ thể, giàu hình ảnh, sinh (3) Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng động, làm sáng tỏ lí lẽ, đem đến ngạc nhiên cho chứng trong từng đoạn, em thấy tác người đọc. giả đã thể hiện thái độ gì? Tác giả đưa ra những nhận định đúng đắn, giúp người đọc hiểu hơn về vẻ đẹp của Đất rừng phương Nam. Để làm sáng tỏ lí lẽ của mình, tác giả nêu rõ những dẫn chứng được trích từ trong tiểu thuyết của Đoàn Giỏi. Chắc hẳn phải rất yêu thích, hiểu rõ về tác phẩm, Bùi Hồng mới có thể đưa ra những nhận định xác đáng và dẫn chứng rõ ràng, thuyết phục như vậy. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
8. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ * Ý kiến 3: Đặc sắc về nghệ thuật miêu tả con GV hỏi thêm để mở rộng vấn đề người Nam bộ trong tác phẩm Đất rừng phương (4) Trong phần 3 tác giả so sánh hai Nam. nhân vật ông Hai bán rắn và chú Võ Lí lẽ Bằng chứng Tòng. Em hãy chỉ ra điểm giống và - Con người Nam bộ + Những lời nói ngọt nhạt, cái túi tiền thâm khác nhau của hai nhân vật này? được miêu tả với những nét sắc sảo, lạ đen, căng phồng, bóng mỡ của dì Tư Béo. Ông Hai Võ Tòng lùng. bán rắn + Cái áo vắt vai và những câu đối thoại Giốn Đều không có đất, quanh ngật ngưỡng, hài hước, năm ở đợ làm thuê cho địa g dở tỉnh, dở say của lão chủ. Ba Ngù. - Đều bị cướp công, cướp - Tác giả khắc họa kĩ người yêu, cướp vợ. lưỡng nhất hai nhân + Giống nhau: - Đều đánh trả và bị tù. vật: ông Hai bán rắn và + Khác nhau Khác Trốn tù, - Gây án tự chú Võ Tòng đón vợ rồi đến nhà việc bỏ vào nộp mình. rừng U Mãn hạn tù trở => Tác giả đã phân tích nghệ thuật miêu tả nhân Minh. về, con chết, vợ trở thành vật đặc sắc trong tiểu thuyết: có sự kết hợp giữa - Kiếm vợ nhỏ của địa chuyện thực và chuyện ảo; có sự trộn lẫn giữa cổ sống bằng chủ. điển phương Tây và cổ điển phương Đông. Từ đó, đủ thứ tính cách của nhân vật được làm rõ. nghề: câu - Làm nghề rắn, lấy săn bẫy thú. mật, săn cá sấu,... - Hai hố mắt sâu hoắm, từ - Gương trong đáy hố mặt sâu thâm đó, khoáng một cặp tròng đạt, rất dễ mắt trắng dã, mến. Làn long qua, long da mặt lại, sắc như ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
9. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ như người dao. Mái tóc trẻ, chỉ ở hung hung đôi khóe như bờm ngựa mắt và phủ dài xuống trên vầng gáy. Chỗ gò trán cao là má bên phải có có xếp năm cái sẹo mấy dài sả xuống đường từ thái dương nhăn vắt đến cổ, như đầu móng cọp cào... Nhờ có cách so sánh, tác giả đã khắc họa rõ nét hơn đặc điểm của nhân vật trong tác phẩm: hình ảnh ông Hai rắn hiện lên đẹp đẽ, tự do còn chú Võ Tòng hiện lên với tính cách cương trực, mạnh mẽ, dũng cảm và ngoại hình có phần bặm trợn, hung dữ. Tác giả đã phân tích nghệ thuật miêu tả nhân vật đặc sắc trong tiểu thuyết: có sự kết hợp giữa chuyện thực và chuyện ảo; có sự trộn lẫn giữa cổ điển phương Tây và cổ điển phương Đông. Từ đó, tính cách của nhân vật được làm rõ và qua đó cũng là để khẳng định tài năng của nhà văn Đoàn Giỏi khi xây dựng nhân vật B2. HS làm việc theo cặp – sau đó đại diện cặp báo cáo kết quả B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh giá ý kiến của bạn? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
10. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: GV chốt lại bằng bảng tổng hợp kiến thức Chuyển ý: Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng chứng trong từng đoạn, em thấy tác giả đã làm rõ được mục đích của văn bản chưa? Giá trị nhận thức của văn bản nghị luận Hoạt động của GV –HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 3. Giá trị nhận thức B1(1) HS làm việc cặp đôi - Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm được (1) Văn bản nghị luận này giúp em nội dung và mục đích của cuộc gặp gỡ, đối thoại hiểu thêm được điều gì về đoạn giữa ông Hai và chú Võ Tòng trong đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng (trích truyện Đất rừng phương trích Người đàn ông cô độc giữa rừng (trích Nam) đã học ở Bài 1? truyện Đất rừng phương Nam) đã học ở Bài 1 - Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện (2) Văn bản Thiên nhiên và con "Đất rừng phương Nam" đã giúp em hiểu văn học người trong truyện "Đất rừng góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế phương Nam" đã giúp em hiểu văn giới xung quanh. Cụ thể: Văn bản Thiên nhiên và học góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế giới xung quanh con người trong truyện "Đất rừng phương như thế nào? Nam" đã cho em hiểu thêm về đặc điểm thiên nhiên và tính cách con người Nam Bộ vùng châu B2.HS chia sẻ phần ý kiến của mình thổ Cửu Long Giang. Từ đó văn bản khơi gợi với bạn bàn dưới trong lòng người đọc tình cảm yêu mến với mảnh B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh đất này. giá ý kiến của bạn? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
11. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP III. Tổng kết B1(1) HS làm việc cặp đôi - Chia nhóm theo bàn. 1. Nghệ thuật - Giao nhiệm vụ cho các nhóm: - Lí lẽ xác đáng, thuyết phục. ? Nêu những biện pháp nghệ thuật - Dẫn chứng cụ thể, rõ ràng. được sử dụng trong văn bản? - Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc. ? Nội dung chính của văn bản 2. Nội dung Văn bản phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật “Thiên nhiên và con người trong trong tác phẩm Đất rừng phương Nam của Đoàn truyện Đất rừng phương Nam”? Giỏi. ? Qua giờ học, em rút ra bài học gì 3. Những lưu ý khi đọc hiểu văn bản nghị luận văn học khi khám phá một tác phẩm nghị luận văn học và giá trị nhận thức - Xác định vấn đề nghị luận sau khi học văn bản nghị luận văn - Hiểu mục đích của văn bản viết để làm gì? học. - Chỉ rõ hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản (4) Trình bày bố cục của văn bản? - Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng phục vụ cho B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên mục đích của văn bản như thế nào? cứu SGK. B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh - Liên hệ và rút ra bài học nhận thức sau khi học văn bản nghị luận để thấy được văn bản đã giúp giá ý kiến của bạn? em hiểu thêm về văn bản được phân tích và chính B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài văn bản nghị luận này. học: 3. HĐ 3: LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
12. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ b) Nội dung: HS hoạt động cá nhân làm bài tập của GV giao. 1. Đoạn trích trên viết về vấn đề gì? A. Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” B. Kể chuyện về vùng đất phương Nam C. Miêu tả về vùng đất phương Nam D. Giới thiệu về nhà văn Đoàn Giỏi 2. Vì sao văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện "Đất rừng phương Nam" là văn bản nghị luận? A. Vì văn bản tập trung miêu tả vùng đất phương Nam B. Vì tác giả kể về cái hay cái đẹp của văn bản “ Người đàn ông cô độc giữa rừng” C. Vì tác giả giúp người đọc hiểu người đàn ông cô độc là ai D. Vì tác giả phân tích cái hay về nghệ thuật và nội dung của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” 3. Theo em mục đích chính của người viết đoạn trích trên là gì”? A. Ca ngợi Võ Tòng B. Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên vùng đất phương Nam C. Nêu lên cách xây dựng nhân vật của tác giả Đoàn Giỏi D. Chỉ ra cái hay của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” 4. Người viết đã bày tỏ cảm xúc về tác phẩm qua câu văn nào? A. Nhân vật trong Đất rừng phương Nam có nhiều tầng lớp, nhiều ngành nghề như một xã hội thu nhỏ B. Đoàn Giỏi đã từng viết một loạt sách về các con vật trên rừng dưới biển C. Người đọc không chỉ ngạc nhiên mà còn thấm đẫm cảm xúc bởi Đoàn Giỏi là một nhà thơ, một thi sĩ của đất rừng phương Nam. D. Cả ba ý trên đều đúng ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
13. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ c) Sản phẩm: Câu 1: A; Câu 2: D; Câu 3: D; Câu 4: C d) Tổ chức thực hiện B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên giao bài tập cho HS B2: Thực hiện nhiệm vụ GV: Chiếu bài tập HS: Đọc yêu cầu của bài và lựa chọn đáp án B3: Báo cáo, thảo luận: - GV yêu cầu HS lựa chọn đáp án. - HS trả lời, các em còn lại theo dõi, nhận xét, đánh giá và bổ sung cho bài của bạn (nếu cần). B4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá bài làm của HS bằng điểm số hoặc bằng cách chốt đáp án đúng. 4. HĐ 4: VẬN DỤNG a) Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết tình huống trong thực tiễn. b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ. c) Sản phẩm: Đoạn văn của học sinh (Sau khi đã được GV góp ý, nhận xét và chỉnh sửa). d) Tổ chức thực hiện B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) ? Viết một đoạn văn bày tỏ quan điểm của em khi có ý kiến cho rằng “ Tác giả Bùi Hồng đã phân tích cái hay của tác phẩm Đất rừng phương Nam bằng cách đưa ra được các bằng chứng rất thuyết phục. Em có đồng ý với ý kiến đó không? B2: Thực hiện nhiệm vụ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
14. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV gợi ý cho HS bằng việc bám sát văn bản (đặc biệt là những chi tiết kể/tả về Võ Tòng HS đọc lại văn bản, suy nghĩ cá nhân và viết đoạn văn. B3: Báo cáo, thảo luận GV hướng dẫn các em cách nộp sản phẩm trên zalo nhóm hoặc trên Padlet HS nộp sản phẩm cho GV qua hệ thống CNTT mà GV hướng dẫn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét ý thức làm bài của HS (HS nộp bài không đúng qui định (nếu có) trên zalo nhóm lớp/môn * Dặn dò: Về học kĩ nội dung của bài học và đọc, chuẩn bị trước bài “Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa” ******************************** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
15. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Ngày soạn Ngày 16/11/2023 13/11/2023 Dạy 17/11/2023 14/11/2023 25/ 10/2023 Tiết (TKB) 4/3 3/1 Lớp 7C 7E VĂN BẢN 2: “VẺ ĐẸP CỦA BÀI THƠ TIẾNG GÀ TRƯA" A.MỤC TIÊU 1. Về năng lực * Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm . - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản. * Năng lực đặc thù - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (ý kiến, lí lẽ, bằng chứng,...), nội dung (đề tài, vấn đề, tư tưởng, ý nghĩa,...) của văn bản nghị luận văn học : mối quan hệ giữa đặc điểm và mục đích của văn bản nghị luận. Ham tìm hiểu và yêu thích văn học - Đọc hiểu nội dung: Nhận biết được nội dung mỗi văn bản thể hiện: Tình cảm cảm của nhà văn Đoàn giỏi trong các sáng tác của mình, tình yêu thiên nhiên, thêm tự hào về vẻ đẹp thiện nhiên và trân quí con người, trân quí tình cảm bà cháu, tình cảm gia đình trong các tác phẩm văn học. - Đọc hiểu hình thức: Nhận biết đặc trưng thể loại nghị luận ( ý kiến, luận điểm, lý lẽ, dẫn chứng) trong văn bản. Phát hiện và phân tích cách lập luận của giả. - Liên hệ, mở rộng: Hiểu thêm về tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu quê hương qua văn bản “ Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam”: hiểu thêm về tình cảm gia đình trong “ Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa”, khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người qua “ Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển”. 2. Về phẩm chất: Có tình yêu thương con người, biết cảm thông và chia sẻ với người khác. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu, máy tính, bảng phụ và phiếu học tập. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
16. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ - Tranh ảnh về nhà nghiên cứu Đinh Trọng Lạc và tác phẩm “Tiếng gà trưa”, “Tuyển tập thơ Xuân Quỳnh”. - Các phiếu học tập III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC TIẾT . HĐ 1: HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a.Mục tiêu: Huy động kiến thức nền, kết nối kiến thức đã biết với bài học; tạo sự hứng thú, tâm thế sẵn sàng tham gia hoạt động học tập của học sinh. b. Nội dung: GV tổ chức trò chơi “Món quà bí mật” gồm 4 câu hỏi. Trả lời chính xác câu hỏi, HS được nhận phần quà (Điểm tốt, cộng điểm, tràng pháo tay...) c. Sản phẩm: Câu trả lời chính xác của HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Kết quả cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP B1 GV tổ chức trò chơi “Món quà bí mật” ?1 Mục đích chính của nghị luận văn học là gì? - Mục đích của NLVH: Thuyết phục ?2 Nội dung của bài nghị luận văn học là gì? người đọc về một vấn đề văn học. ?3 Các yếu tố của bài NLVH là gì? - Nội dung của NLVH: Phân tích vẻ ?4 (Từ một bức tranh) Bức tranh này gợi em đẹp nội dung hoặc nghệ thuật của tác nhớ đến bài thơ nào em đã học? phẩm - Các yếu tố của bài NLVH: ý kiến, lí lẽ, bằng chứng - Bài thơ “Tiếng gà trưa” của tác giả Xuân Quỳnh. B2.HS quan sát, lắng nghe và trả lời câu hỏi. B3.Tổ chức cho HS nhận xét ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học HĐ2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI I. Đọc - Tìm hiểu chung ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
17. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ a.Mục tiêu: GV hướng dẫn HS tìm hiểu kiến thức chung về tác giả Đinh Trọng Lạc và tác phẩm “Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa” (Xuất xứ, thể loại, PTBĐ, bố cục). b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ tìm hiểu tại nhà theo nhóm 4 người, thảo luận và trả lời Phiếu học tập số 1. c. Sản phẩm: Bản thuyết trình của HS về sản phẩm đã thảo luận tại nhà. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Tác giả: Nhà nghiên cứu: Đinh Trọng Lạc B1. – GV hướng dẫn HS đọc văn bản. (1928- 2000) quê ở Hà Nội. Cách đọc: to, rõ ràng, diễn cảm ở 2. Tác phẩm: những khổ thơ là dẫn chứng trong a. Xuất xứ: Bài viết được in trong sách “Vẻ đẹp bài. ngôn ngữ văn học qua các bài tập đọc lớp 4, 5” - GV giao nhiệm vụ nghiên cứu PHT b. Thể loại: Nghị luận văn học số 1 ở tiết trước. Mời các nhóm xung c. Phương thức biểu đạt: Nghị luận phong thuyết trình kết quả. d. Bố cục: 4 phần B2. HS chia sẻ phần tự học, nghiên - Phần 1: từ đầu...tuổi thơ Vẻ đẹp khổ thơ thứ cứu tại nhà. nhất B3. Tổ chức cho HS nhận xét, đánh - Phần 2: tiếp ...vui sướng Vẻ đẹp khổ thơ thứ giá ý kiến của bạn? hai B4.Giáo viên nhận xét, chốt kiến - Phần 3: tiếp...của bà Vẻ đẹp của sáu dòng thơ thức. đặc biệt trong bài - Phần 4: Còn lại Vẻ đẹp khổ cuối. II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết a. Mục tiêu: GV hướng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm văn bản nghị luận văn học “Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa”; đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ “Tiếng gà trưa”, nghệ thuật viết văn nghị luận của tác giả Đinh Trọng Lạc. b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ HS hoạt động cá nhân kết hợp hoạt động nhóm tại lớp, đại diện trình bày kết quả thảo luận. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và Bản thuyết trình thảo luận nhóm. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
18. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Đặc điểm kiểu bài nghị luận văn học của văn B1 (1) GV chia nhóm cặp đôi bản (1) Văn bản viết về vấn đề gì? Vấn đề a. Vấn đề nghị luận: Đặc sắc về nội dung và hình đó nằm ở phần nào của văn bản? thức nghệ thuật của bài thơ “Tiếng gà trưa”. (nằm ở nhan đề văn bản) b. Trình tự nghị luận: Bám sát mạch cảm xúc bài (2) Nhan đề đã thể hiện vấn đề đó như thơ “Tiếng gà trưa”. Cảm xúc được bắt nguồn từ thế nào? (Thể hiện khái quát vấn đề âm thanh tiếng gà khơi nguồn nỗi nhớ về tuổi thơ, kí ức về người bà; cảm xúc được tiếp nối bằng kỉ nghị luận) niệm và cảm xúc biết ơn, yêu kính bà; cuối cùng (3) Bài thơ “Tiếng gà trưa” được tác lắng đọng ở mục đích chiến đấu cao đẹp của người giả phân tích theo trình tự nào? chiến sĩ ở khổ thơ cuối. (4) Mục đích của văn bản là gì? (5) Để thuyết phục người đọc hiểu rõ c. Mục đích của văn bản: Giúp người đọc hiểu vấn đề nghị luận, tác giả đã làm cách được sự độc đáo nghệ thuật (ngôn từ, biện pháp tu nào từ, nhịp điệu) và nét đặc sắc nội dung (tình cảm bà cháu, tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất B2. HS làm việc theo cặp – sau đó đại nước) của bài thơ “Tiếng gà trưa”. Từ đó, văn bản diện cặp báo cáo kết quả khơi gợi và bồi dưỡng cho người người đọc tình B3. Tổ chức cho HS nhận xét, đánh yêu đối với tác phẩm văn chương và tình cảm gia giá ý kiến của bạn? đình cao quý, B4. Giáo viên nhận xét, chốt kiến d. Phương pháp nghị luận: để thuyết phục người thức. đọc, người viết đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ cho ý kiến. GV chốt lại bằng sơ đồ tư duy Tìm hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 2. Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng B1 (1) GV sử dụng phương pháp thảo luận nhóm (gồm 6 bạn) để tìm hiểu * Ý kiến 1: Vẻ đẹp của khổ thơ thứ nhất hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng chứng Đặc sắc về Đặc sắc về - Chia nhóm lớp. nghệ thuật nội dung Lí lẽ Khổ thơ có nhiều Khổ thơ thứ nhất nét đặc sắc độc là nguồn mạch đáo về lặp âm, cảm xúc của bài ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
19. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ - Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu dấu chấm lửng, thơ, âm thanh ẩn dụ chuyển đổi tiếng gà khơi gợi học tập số 2 bằng cách trả lời các câu cảm giác. nỗi nhớ về tuổi hỏi 1, 2, 3 thơ, về bà kính yêu. - Thời gian: 10 phút Dẫn + Dòng thơ thứ tư “Khổ thơ đầu kể chứng “Cục..cục tác cục chuyện anh bộ (1)Tìm hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng ta”: phép lặp âm, đội trên đường chứng trong từng đoạn dấu chấm lửng + hành quân, khi (2)Em có nhận xét gì về cách lập luận tác dụng.. dừng chân bên + So sánh âm một xóm nhỏ, của tác giả? thanh “Tiếng gà nghe tiếng gà trưa” của Xuân nhảy ổ”... “Tiếng (3) Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng Quỳnh với âm gà cũng làm kí ức chứng trong từng đoạn, em thấy tác thanh tiếng gà ta quay lại với giả đã thể hiện thái độ gì? trong thơ Trần những kỉ niệm Đăng Khoa. tuổi thơ”. + Ẩn dụ chuyển B2. HS làm việc theo nhóm – sau đó đổi cảm giác + đại diện nhóm báo cáo kết quả tác dụng. B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh giá ý kiến của bạn? * Ý kiến 2: Vẻ đẹp của khổ thơ thứ hai B4. Giáo viên nhận xét, chốt kiến Đặc sắc về Đặc sắc về thức nghệ thuật nội dung GV chốt lại bằng bảng tổng hợp kiến Lí lẽ Khổ thơ có nhiều Tiếng gà trưa đã thức nét đặc sắc về gợi về trong tâm nghệ thuật so hồn người cháu – sánh, đảo ngữ, người chiến sĩ GV phát vấn cá nhân HS, mở rộng, kết hợp tự sự và những kỉ niệm nâng cao kiến thức. miêu tả, kết cấu tuổi thơ thiếu (4) Trong văn bản, tác giả đã rất chú sóng đôi và lặp từ thốn, khó khăn trọng phân tích hình thức nghệ thuật vựng khiến lời sống bên bà ( từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ) để thơ ấn tượng, góp những đong đầy phần thể hiện niềm vui lấp lánh. làm nổi bật nội dung bài thơ. Em học cảm xúc trong hỏi được điều gì từ cách viết của tác bài. Những kỉ niệm trở nên lung ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
20. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 Năm học: 2023 – 2024 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ giả để cảm nhận và phân tích vẻ đẹp linh, hấp dẫn và của một bài thơ? sống động. (5) Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng Dẫn + Mỗi câu kể là “Tiếng gà trưa đã chứng trong từng đoạn, em thấy tác chứng một câu tả... đưa anh chiến sĩ + Câu thơ kết cấu trở lại kỉ niệm về giả đã đạt được mục đích của văn bản sóng đôi và lặp từ người bà tần tảo, nghị luận văn học chưa? Vì sao? vựng “này” để suốt đời lo toan GV mời HS trả lời. GV nhận xét, chỉ và người nghe để người cháu chốt kiến thức. lưu ý tưởng được vui sướng”. tượng + So sánh, đảo ngữ làm cho bức tranh gà mái vàng trở nên đẹp đẽ * Ý kiến 3: Vẻ đẹp của sáu dòng thơ đặc biệt trong bài Đặc sắc về Đặc sắc về nghệ thuật nội dung Lí lẽ Khổ thơ có nét Sáu dòng thơ là độc đáo về nhịp những độc thoại điệu chậm, buồn trong tâm hồn và cấu trúc để thể người cháu, giàu hiện cảm xúc chất suy tưởng mênh mang, khi người cháu mang nặng suy nhận ra, suy tư, chiêm nghiệm ngẫm về tình yêu của người cháu thương, sự tần khi nghĩ về bà, tảo, lo lắng hi tình yêu thương sinh của bà dành của bà. cho mình Dẫn + Sáu dòng thơ “Nhịp điệu khổ chứng chỉ làm thành thơ là nhịp điệu một câu đơn chậm rãi của độc + Mỗi dòng chỉ thoại, bên trong gồm năm tiếng đầy chất suy ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ GV: Nguyễn Thảo Phương Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ