Đề đọc hiểu Ngữ văn Lớp 7 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề đọc hiểu Ngữ văn Lớp 7 (Có đáp án)

1. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 1. CỔNG TRƯỜNG MỞ RA ĐỀ 1: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: “Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra".” (Ngữ văn 7- tập 1, trang 7) Câu 1: Ngữ liệu trên được trích trong văn bản nào? Ai là tác giả? Câu 2: Tìm 2 từ ghép đẳng lập và 1 từ ghép chính phụ có trong ngữ liệu. Câu 3: a. Xác định các từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn trích trên? b. Những từ nào được sử dụng như đại từ xưng hô trong đoạn trích trên? Hãy cho thêm năm từ tương tự như thế. Câu 4: Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được? Câu 5: Em hiểu như thế nào về câu nói của người mẹ trong đoạn trích? Theo em, thế giới kì diệu khi bước qua cánh cổng trường là những gì? Hãy trình bày thành một đoạn văn. Câu 6: Nêu ý nghĩa của đoạn văn trên. GỢI Ý, ĐÁP ÁN
2. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Câu Nội dung 1 - Văn bản: Cổng trường mở ra - Tác giả: Lý Lan 2 - 2 từ ghép đẳng lập: can đảm, kì diệu - 1 từ ghép chính phụ: cánh cổng, 3 a. Các từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn trích: khai trường, can đảm, thế giới, kì diệu b. Những từ được sử dụng như đại từ xưng hô trong đoạn trích: mẹ, con. Cho thêm đúng được năm từ tương tự (Chẳng hạn: ông, bà, ba, mẹ. anh, chị ) 4 - Người mẹ không ngủ được vì : + Thao thức, trằn trọc hồi hộp mừng vì con đã lớn, hi vọng những điều tốt đẹp sẽ đến với con. + Rạo rực, bâng khuâng, xao xuyến nhớ lại ngày bà ngoại dắt mẹ đến trường khai giảng lần đầu tiên. + Nghĩ về ý nghĩa ngày khai trường đầu tiên đối với mỗi người. 5 - Trình bày theo hình thức đoạn văn: Mở đoạn: Khẳng định câu nói của người mẹ trong đoạn trích chính là lời động viên, khích lệ con vượt qua những khó khăn của buổi đầu đến lớp. Thân đoạn: - Người mẹ đang bằng những trải nghiệm truyền đến cho con sự tự tin và long can đảm, để con tin tưởng rằng thế giới sau cánh cổng kia thực sự có nhiều điều đáng mong chờ - Mẹ khẳng định "bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra", thế giới kì diệu ấy có nghĩa là: + ngôi trường là một thế giới kì diệu, thế giới của tri thức phong phú, tri
3. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 thức khoa học của nhân loại + đó còn là thế giới của những tình cảm tốt đẹp, thiêng liêng - tình thầy trò, tình bè bạn + đó là nơi giúp con hoàn thiện về nhân cách cũng như con được sống trong những quan hệ trong sáng, mẫu mực, đó còn là thế giới của ước mơ, nơi con có thể chạm tới những ước mong của mình, biến những ước mong ấy trở thành hiện thực Kết đoạn: Khẳng định giá trị, ý nghĩa câu nói của người mẹ và nêu suy nghĩ của bản thân mình: Trong cuộc đời mỗi con người chúng ta, quãng đời đẹp nhất là quãng đời chúng ta còn ngồi trên ghế nhà trường. “ Thế giới kỳ diệu” đó đang chờ chúng ta khám phá với bao vui, buồn, hơn, giận. Và dù gì đi chăng nữa, hãy nhớ rằng: chúng ta không bao giờ đơn độc một mình. Vì bên cạnh ta là thầy cô giáo, là bạn bè thân quen. 6 Ý nghĩa đoạn văn: khẳng định ý nghĩa to lớn của nhà trường trong cuộc đời mỗi con người. ĐỀ 2 : Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: Cái ấn tượng khắc sâu mãi mãi trong lòng một con người về cái ngày "hôm nay tôi đi học" ấy, mẹ muốn nhẹ nhàng, cẩn thận và tự nhiên ghi vào lòng con. Để rồi bất cứ một ngày nào đó trong đời, khi nhớ lại, lòng con lại rạo rực những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến. Ngày mẹ còn nhỏ, mùa hè nhà trường đóng cửa hoàn toàn, và ngày khai trường đúng là ngày đầu tiên học trò lớp Một đến trường gặp thầy mới, bạn mới Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ngoài cánh cổng như đứng bên ngoài cái thế giới mà mẹ vừa bước vào
4. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra". (Ngữ văn 7- tập 1) Câu 1: Đoạn trích trên được trích từ văn bản nào? Xác định thể loại của văn bản dó. Câu 2: Tìm hai từ láy có trong đoạn trích và xác định kiểu. Câu 3: Tìm từ đồng nghĩa với từ “học trò” trong ngữ liệu. Câu 4: Trình bày giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản em vừa tìm được. Câu 5: Từ hoài niệm của người mẹ về tuổi thơ, từ sự lo lắng của mẹ dành cho con trong buổi tựu trường, em thấy người mẹ là người như thế nào? Câu 6: Hãy nhớ và viết lại cảm xúc ngày đầu tiên đến trường của em bằng một đoạn văn GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - Đoạn trích trên được trích từ văn bản Cổng trường mở ra - Thể loại: Tùy bút viết dưới dạng nhật kí. 2 - Hai từ láy: nhẹ nhàng, rạo rực, (bâng khuâng, xao xuyến, hốt hoảng, ) - Kiểu: Từ láy bộ phận 3 - Từ đồng nghĩa với từ học trò: học sinh. 4 - Gía trị nội dung: Dưới hình thức những dòng nhật kí tâm tình, nhỏ nhẹ, văn bản giúp các em hiểu được tấm lòng yêu thương sâu sắc của người mẹ với con và vai trò to lớn của nhà trường với cuộc sống mỗi con người.
5. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 - Gía trị nghệ thuật: Mô tả diễn biến tâm trạng của người mẹ hết sức tinh tế bằng việc kết hợp các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ; các từ láy gợi hình nhằm diễn tả dòng cảm xúc miên man không dứt của người mẹ. 5 - Từ hoài niệm của người mẹ về tuổi thơ, từ sự lo lắng của mẹ dành cho con trong buổi tựu trường, em thấy người mẹ: + Có tình yêu thương con hết mực + mong muốn con cũng có kỉ niệm về ngày khai trường + muốn con có một tâm hồn trong sáng rộng mở.  Trình bày suy nghĩ bản thân: Mẹ là người sinh ra ta, nuôi nấng, chăm sóc, lo lắng mỗi khi ta bệnh, lo âu dõi theo bước chân ta, bảo vệ ta khi gặp nguy hiểm, vỗ về an ủi ta lúc buồn phiền, động viên khích lệ ta mỗi khi ta gặp khó khăn và luôn ở bên ta cho hết cuộc đời. Bởi thế có một danh nhân đã nói rằng: “Trong vũ trụ có lắm kì quan duy chỉ có trái tim người mẹ là vĩ đại hơn hết” 6 Lưu ý: + HS trình bày đúng nội dung: + Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc: + Câu đúng ngữ pháp, không sai chính tả, dùng đúng từ ngữ. Mở đoạn: Có lẽ trong mỗi chúng ta, ai ai cũng sẽ có những ấn tượng cho riêng mình về những ngày khai trường. Còn với tôi, ngày khai trường khi chuẩn bị vào lớp 1 để lại nhiều kỉ niệm nhất. Thân đoạn: Trình bày cảm xúc, suy nghĩ trước ngày đến trường đầu tiên: + Đêm trước ngày khai trường tôi trằn trọc mãi không ngủ được với bao suy nghĩ vẩn vơ trong đầu.
6. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 + Sáng hôm sau tôi dậy thật sớm để chuẩn bị cùng mẹ đến trường. + Dừng lại trước cổng trường, tôi choáng ngợp trước sự khang trang và rộng lớn của nơi đây. + Trong phút chốc tôi bỗng cảm thấy lạc lõng bởi thầy cô, bạn bè ai ai cũng mới lạ. + Tôi được phân lớp từ trước nên tôi tìm đến khu vực xếp hàng của lớp mình. Cô giáo chủ nhiệm chào đón tôi bằng một nụ cười thật rạng rỡ, cô ân cần hỏi han tôi và dẫn tôi vào vị trí ngồi của mình. + Tôi bắt đầu dần cảm nhận được sự thân quen ở nơi đây. Tôi cởi mở hơn với bạn bè và chúng tôi bắt đầu có những câu chuyện chung trong ngày khai giảng. + Tiếng trống trường giục giã, buổi học đầu tiên bắt đầu. Tôi cảm thấy vui và phấn trấn đến lạ. Kết đoạn: Sau bao lần khai trường, nhưng kí ức về ngày tựu trường đầu tiên ấy vấn còn ghi dấu mãi trong lòng tôi. 2. MẸ TÔI ĐỀ 3 : Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: Bố nhớ, cách đây mấy năm, mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con! Nhớ lại điều ấy, bố không thể nén được cơn tức giận đối với con [ ] Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con! (Ngữ văn 7- tập 1, trang 10) Câu 1: Đoạn văn trên trích trong văn bản nào? Của ai?
7. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Câu 2: Xác định PTBĐ của văn bản em vừa tìm được Câu 3: Tìm 2 từ láy, 2 từ ghép đẳng lập có trong đoạn văn và xác định kiểu. Câu 4: Em cảm nhận được phẩm chất gì của người mẹ được nhắc đến trong đoạn văn? Câu 5: Trong văn bản "Mẹ tôi" tại sao người cha không trực tiếp nói vơi con mà lại chọn hình thức viết thư? Như thế có vòng vèo, phiền toái không? Câu 6: Hãy nhập vai người con trong văn bản để viết một đoạn văn ngắn bày tỏ lòng biết ơn đối với người mẹ qua văn bản này. GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - Đoạn văn trên trích trong văn bản "Mẹ tôi" - Tác giả: Ét-môn-đô đơ A-mi-xi 2 - PTBĐ: Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả 3 - Hai từ láy: hổn hển, quằn quại, nức nở, sẵn sàng, đau đớn (từ láy bộ phận) - Hai từ ghép: lo sợ (từ ghép đẳng lập), chiếc nôi (từ ghép chính phụ) 4 - Những phẩm chất của người mẹ: + Thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi để trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại. + Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn + Người mẹ có thể ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con Người mẹ En-ri-cô là người + nhân hậu, hết lòng vì con, yêu thương con tha thiết + Sẵn sàng hi sinh tất cả, kể cả mạng sống của bản thân để mong con
8. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 được hạnh phúc. => Đó cũng là phẩm chất chung của phần lớn bà mẹ trên thế gian. 5 - Có những chuyện nói trực tiếp dễ có kết quả, nhưng lại có những chuyện phải nói gián tiếp qua người khác hoặc qua thư từ. Trường hợp này thuộc dạng thứ hai: Lời trách phạt, bảo ban của người bố đối với con là những điều kín đáo, tế nhị không nên nói trực tiếp được. - Bằng hình thức viết thư, người cha có điều kiện vừa dạy bảo, vừa tâm tình với con trai một cách tỉ mỉ, cặn kẽ, đầy đủ, cho con có thời gian và hoàn cảnh suy ngẫm qua từng câu, từng chữ. Mặt khác người cha tỏ ra tế nhị, kín đáo bởi không làm người con xấu hổ, bẽ bàng khi ông chỉ nói riêng với con, thậm chí có thể ông không nói cả chuyện này với vợ mình. - Viết thư như vậy, người cha muốn con mình có dịp đọc đi đọc lại nhiều lần suy ngẫm kĩ và thấm thía những điều trong thư. 6 - Mở đoạn: Thật hạnh phúc khi trong cuộc đời này, mỗi chúng ta đều có một người mẹ - Thân đoạn: + Chúng ta biết ơn vì được lớn lên trong vòng tay của mẹ, được nghe tiếng ru hời ầu ơ ngọt ngào, có ai lại không dược chìm vào giấc mơ trong gió mát tay mẹ quạt mỗi trưa hè oi ả. + Có ai yêu con bằng mẹ, có ai suốt đời vì con tương tự mẹ, có ai săn sàng sẻ chia ngọt bùi cùng con như mẹ. ằng ngày, mẹ bù đầu với công chuyện mà sao mẹ như có phép thần. + Sáng sớm, nếu còn tối trời, mẹ vừa lo cơm nước cho con. Rồi tối về, mẹ lại nấu bao nhiêu món ngon, chứa chan cái niềm yêu tương vô hạn.
9. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 + Mẹ còn giặt giũ, quét tước nhà cửa chuyện nào cũng chăm chỉ hết. Mẹ vừa cho tui tất cả nhưng em chưa báo đáp được gì cho mẹ. Kể cả những lời yêu thương em cũng chưa nói bao giờ. + Em mong có ngày sẽ đủ can đảm nói với mẹ: Mẹ ơi, bây giờ con lớn rồi, con mới thấy yêu mẹ, cần mẹ biết bao Mẹ không chỉ là mẹ của con mà là bạn, là chị là tất cả của. - Kết đoạn: Con biết cả cuộc đời này con cũng không thể đền đáp công ơn của mẹ dành cho chúng con. Con muốn nói ngàn lần “Con yêu và biết ơn mẹ của con nhiều lắm". ĐỀ 4: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: “Từ nay, không bao giờ con được thốt ra một lời nói nặng với mẹ. Con phải xin lỗi mẹ, không phải vì sợ bố, mà do sự thành khẩn trong lòng. Con hãy cầu xin mẹ hôn con, để cho chiếc hôn ấy xoá đi cái dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con. Bố rất yêu con, En-ri-cô ạ, con là niềm hi vọng tha thiết nhất đời bố, nhưng thà răng bố không có con, còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ. Thôi, trong một thời gian con đừng hôn bố: bố sẽ khkoong thể vui lòng đáp lại cái hôn của con được.” (Ngữ văn 7- tập 1, trang 7) Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Của tác giả nào? Trình bày vài nét về tác giả ấy. Câu 2: Văn bản vốn là một bức thư của người bố gửi cho con, nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề như vậy? Câu 3: Chỉ ra hai từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn văn trên và giải thích ý nghĩa. Câu 4: Trình bày giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản chứa đoạn văn trên.
10. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Câu 5: Người bố đã khuyên con những gì? Qua những tâm sự đoạn văn, em hiểu gì về tình cảm của người bố và rút ra cho mình bài học gì? Câu 6: Hãy viết đoạn văn kể lại ngắn gọn một sự việc em lỡ gây ra khiến bố mẹ buồn phiền. GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - Đoạn văn trên trích trong văn bản "Mẹ tôi" - Tác giả: Ét-môn-đô đơ A-mi-xi - Vài nét về tác giả: 2 - Văn bản là một bức thư người bố gửi cho con nhưng tác giả lại lấy nhan đề là “Mẹ tôi” tại vì: + Nội dung mà bức thư đề cập đến là người mẹ. Người mẹ là nhân vật chính của câu chuyện. + Người bố viết thư vì thái độ vô lệ của con đối với mẹ, mục đích giáo dục con cần phải lễ độ và kính yêu mẹ. 3 - HS tìm hai từ Hán Việt và giải thích nghĩa: + bội bạc: phản lại người tốt, người đã từng giúp đỡ mình + vong ân: quên đi cái ơn người khác đã giúp mình (vong: quên/mất; ân: ơn) 4 - Gía trị nội dung: Văn bản là một bức thư của một người bố viết cho con để khiển trách và răn dạy đứa con về hành động vô lễ đối với mẹ. Trong bức thư, với lời lẽ vừa cứng rắn, vừa dịu dàng yêu thương, bố đã giúp người con nhận ra sai lầm của mình và thấu hiểu sâu sắc tình yêu thương mà mẹ dành cho con. - Giá trị nghệ thuật: + Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra chuyện :En-ri-cô mắc lỗi với mẹ .- Lồng
11. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc họa người mẹ tận tụy, giàu đức hi sinh , hết lòng vì con. + Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục, thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con 5 - Người bố yêu cầu con sửa lỗi lầm, khuyên con + Không bao giờ thốt ra một lời nói nặng với mẹ . + Con phải xin lỗi mẹ. + Con hãy cầu xin mẹ hôn con. Lời khuyên nhủ chân tình sâu sắc . - Qua đây, em hiểu người bố rất yêu con nhưng không nuông chiều, xem nhẹ, bỏ qua. Bố dạy con về lòng biết ơn kính trọng cha mẹ. Những suy nghĩ và tình cảm ấy của người Ý rất gần gũi với quan niệm xưa nay của chúng ta. “bất trung, bất hiếu là 1 tội lớn”. - Bài học: Phải biết yêu thương, kính trọng và hiếu thảo với cha mẹ. 6 - Mở đoạn: Suốt cuộc đời của mình sẽ không bao giờ tôi quên được những giọt nước mắt của mẹ ngày hôm đó chảy xuống vì tôi vào năm tôi học lớp 8, khi bố mẹ tôi thường xuyên vắng nhà bởi công việc bận rộn, tôi đã đua đòi theo bạn bè xấu mà sống buông thả bản thân. - Thân đoạn: + Tôi sa chân vào những quán nét, tập tành hút thuốc và bắt đầu nói dối thầy cô để nghỉ học. + Lực học của tôi giảm sút trông thấy, cô giáo rất lo lắng và liên lạc với bố mẹ tôi. + Khi mẹ tôi biết chuyện, mẹ rất buồn và sửng sốt bởi trước nay tôi là một đứa con ngoan và rất vâng lời. + Buổi tối hôm đó, mẹ đã gọi riêng tôi vào phòng để nói chuyện, mẹ đã
12. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 khóc rất nhiều, những giọt nước mắt của mẹ như những nhát dao đâm vào tim tôi. - Kết đoạn: Tôi biết mình đã sai, từ khi ấy tôi quyết tâm thay đổi bản thân để trở thành người con ngoan. 3. CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ ĐỀ 5: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: “Nhìn bàn tay mảnh mai của em dịu dàng đưa mũi kim thoăn thoắt,không hiểu sao tôi thấy ân hận quá. Lâu nay, mải vui chơi bè bạn,chẳng lúc nào tôi chú ý đến em Từ đấy, chiều nào tôi cũng đi đón em. Chúng tôi nắm tay nhau vừa đi vừa nói chuyện. Vậy mà giờ đây,anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời, đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.” (Ngữ văn 7- tập 1, trang 21) Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả là ai? Tại sao tác giả lại đặt tên nhan đề như vậy? Câu 2: Phương thức biểu đạt chính của văn bản em vừa tìm được là gì? Câu 3: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong những câu văn sau: “Vậy mà giờ đây,anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời, đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi. ” Câu 4: Nêu nội dung của đoạn trích bằng một câu văn Câu 5: Từ nội dung đoạn trích, em hãy viết đoạn văn ngắn thể hiện niềm vui của mình khi được sống trong tình yêu thương của gia đình. GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung
13. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 1 - Đoạn văn trích từ văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê - Tác giả: Khánh Hoài - Tên nhan đề được đặt như vậy vì: + Búp bê vốn là đồ chơi gắn bó với tuổi thơ trong sáng (của các bé gái), thường gợi lên sự ngộ nghĩnh, ngây thơ,vô tội thế mà phải chia tay. + Gợi sự chia tay của Thành, Thuỷ và gắn với nội dung, chủ đề của truyện: Tên của truyện là cách nói ẩn dụ cho cuộc chia tay giữa Thành và Thủy. Những con búp bê chia tay nhau tượng trưng cho việc anh em Thành và Thủy chia tay nhau. Thành Thủy đã không để cho hai con búp bê chia tay như nói lên nguyện vọng, mong ước của các em về một mái ấm gia đình. + Tạo sự bất ngờ, lôi cuốn người đọc. 2 - Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích : tự sự 3 - Tác dụng: Nhấn mạnh suy nghĩ đau đớn của người anh với một điều sắp xảy ra: sự chia lìa của hai anh em; đồng thời thể hiện sự mong muốn sống bên nhau mãi mãi của hai anh em Thành và Thủy. 4 - Nội dung của đoạn trích: Tình cảm yêu thương gắn bó, không muốn xa cách của hai anh em Thành và Thủy 5 - Trình bày dưới hình thức của một đoạn văn. - Xác định đúng vấn đề : bày tỏ tình yêu niềm hạnh phúc của em khi hưởng tình yêu thương của gia đình. - Mở đoạn: Chắc hẳn được sống trong tình yêu thương của gia đình, đối với mỗi người luôn là niềm hạnh phúc - Thân đoạn: Triển khai vấn đề + Niềm hạnh phúc lớn nhất cuộc đời của mỗi người là có gia đình: cha mẹ và người thân bên cạnh chúng ta. Chúng ta vui khi được hưởng tình yêu thương của cha mẹ, được sống trong mái ấm gia đình được đi học, được cha mẹ quan
14. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 tâm, chăm sóc, dạy dỗ Chúng ta còn hạnh phúc khi mỗi lúc ốm đau có người thân quan tâm, chăm sóc. Hạnh phúc khi mỗi khi mệt mỏi luôn có một nơi ấm áp quay về, vỗ về an ủi mỗi lúc thất bại khó khăn. + Chúng ta không chỉ hạnh phúc khi mình được sẻ chia mà còn hạnh phúc khi sẻ chia được với những người thân trong gia đình: giúp đỡ cha mẹ làm công việc nhà, chăm sóc những lúc cha mẹ mệt hoặc ốm đau; tích cực học tập, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, nhân cách, - Kết đoạn: Khẳng định lại niềm hạnh phúc khi có gia đình luôn ở bên và lời nhắn nhủ tới mọi người: Ai còn cha mẹ xin đừng làm cha mẹ khóc vì có gia đình, cha mẹ là điều tuyệt vời nhất và là niềm hạnh phúc to lớn nhất mà mỗi người có được. ĐỀ 6 : Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: “ Cuộc chia tay đột ngột quá. Thủy như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá. Em chạy vội vào trong nhà mở hòm đồ chơi của nó ra. Hai con búp bê tôi đã đặt gọn vào trong đó. Thủy lấy con Vệ Sĩ ra đặt lên giường tôi, rồi bỗng ôm ghì lấy con búp bê, hôn gấp gáp lên mặt nó vè thì thào: - Vệ sĩ thân yêu ở lại nhé! Ở lại gác cho anh tao ngủ nhé! Xa mày, con Em Nhỏ sẽ buồn lắm đấy, nhưng biết làm thế nào ” (Ngữ văn 7- tập 1) Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Xác định thể loại văn bản. Câu 2: Văn bản được kể theo ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện? Việc lựa chọn ngôi kể như vậy có tác dụng gì? Câu 3: Theo em, có mấy “cuộc chia tay” được kể trong văn bản? Đó là những sự việc (cuộc chia tay) nào? Câu 4: Qua câu chuyện này, theo em, tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì?
15. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Câu 5: Tìm 3 câu ca dao, tục ngữ , thành ngữ nói về tình cảm gia đình. Câu 6: Từ văn bản em vừa tìm được, hãy viết đoạn văn thể hiện tình cảm anh em trong gia đình. GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - Văn bản "Cuộc chia tay của những con búp bê" - Thể loại: truyện ngắn 2 - Văn bản được kể theo ngôi thứ nhất, xưng "tôi". - Đó là lời kể của Thành (anh trai của Thủy) - Tác dụng: Việc lựa chọn ngôi kể đã giúp tác giả thể hiện được một cách sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của các nhân vật ; Làm tăng thêm tính chân thực của truyện Sức thuyết phục của truyện sẽ cao hơn. 3 Có ba sự việc (cuộc chia tay) được kể trong văn bản. Đó là: Chia tay giữa hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ Chia tay giữa Thủy và lớp học (thầy cô bè bạn) của em. Chia tay anh em Thành và Thủy do bố mẹ li hôn 4 Qua câu chuyện này, theo em có thể tác giả muốn nhắn gởi đến mọi người rằng: Tình cảm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ, không nên vì bất kì lí do gì để làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy. 5 3 câu thành ngữ/tục ngữ/ca dao về tình cảm gia đình: - Gió mùa thu mẹ ru con ngủ Năm canh dài, mẹ thức đủ năm canh. - Chị ngã em nâng - Anh em thuận hào là nhà có phúc
16. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 6 - Trình bày dưới hình thức của một đoạn văn. - Xác định đúng vấn đề : bày tỏ tình yêu niềm hạnh phúc của em khi hưởng tình yêu thương của gia đình. Mở đoạn: Tình cảm gia đình luôn là những gì thiêng liêng và cao quý nhất. Sau khi học xong văn bản " cuộc chia tay của những con búp bê" chúng ta được thấy được thấy tình cảm anh em trong gia đình là tình thân gắn bó Thân đoạn: - Người anh, người chị luôn sẽ làm người quan tâm, chăm sóc em nhỏ. Có những lỗi lầm cũng sẽ châm chước cho em mình, hay là nhường cho em mình những gì yêu thích nhất. - Với tình cảm máu mủ, ruột rà, anh em luôn quan tâm, chăm sóc, mong mang lại những gì tốt đẹp nhất đến cho nhau. - Còn gì hạnh phúc hơn khi có một người anh/chị/em để cùng bày trò tinh nghịch, cùng chia sẻ tâm sự bao chuyện buồn, chuyện vui, cùng giúp đỡ nhau việc nhà và bảo vệ nhau khi ra ngoài xã hội Kết đoạn: Tình cảm gia đình mà cụ thể ở đây là tình cảm anh/chị/em luôn là những gì thiêng liêng và cao quý nhất. Sau khi học xong văn bản " cuộc chia tay của những con búp bê" chúng ta được thấy được thấy tình cảm anh em của hai nhân vật Thành và Thủy rất sâu đậm. Một tình cảm đẹp như vậy chúng ta hãy cố gắng gìn giữ dù là ở đâu, dù là khi nào. ĐỀ 7: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
17. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 “Gần trưa, chúng tôi mới ra đến trường học. Tôi dẫn em đến lớp 4B. Cô giáo Tâm đang giảng bài. Chúng tôi nép vào một gốc cây trước lớp. Em cắn chặt môi im lặng, mắt lại đăm đăm nhìn khắp sân trường, từ cột cờ đến tấm bảng tin và những vạch than vẽ ô ăn quan trên hè gạch. Rồi em bật khóc thút thít ” (Ngữ văn 7- tập 1) Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Của ai? Thể loại của văn bản là gì? Câu 2: Đoạn văn trên được viết theo phương thức biểu đạt chính nào? Câu 3: Từ “chúng tôi” được nhắc đến trong đoạn văn là những nhân vật nào trong văn bản? Nhân vật chính là ai? Câu 4: Tìm các từ láy có trong đoạn văn và xác định kiểu? Câu 5: Qua văn bản tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì? Bản thân em cần làm gì để bảo vệ mái ấm gia đình của mình? Câu 6: Hai câu văn “Em cắn chặt môi im lặng, mắt lại đăm đăm nhìn khắp sân trường, từ cột cờ đến tấm bảng tin và những vạch than vẽ ô ăn quan trên hè gạch. Rồi em bật khóc thút thít.” Miêu tả tâm trạng gì của nhân vật? Bằng một đoạn văn em hãy lí giải vì sao nhân vật có tâm trạng đó? GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - Đoạn văn trên trích từ văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê - Tác giả : Khánh Hoài - Thể loại của văn bản: truyện ngắn. 2 - Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn: tự sự 3 - Từ ”chúng tôi” được nhắc đến trong đoạn văn là hai anh em Thành và Thủy. - Nhân vật chính: Thành và Thuỷ
18. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 4 - Các từ láy có trong đoạn văn: đăm đăm (từ láy toàn bộ) , thút thít (từ láy bộ phận) 5 - Điều tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người qua văn bản: Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng . Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, không nên vì bất kì lí do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên trong sáng ấy. - HS liên hệ bản thân : + Bản thân em cần yêu thương gia đình, bố mẹ, anh chị em + Giúp đỡ bố mẹ những công việc nhẹ nhàng phù hợp với sức lực + Ra sức học tập rèn luyện để mai sau xây dựng và phát triển gia đình tốt đẹp hơn 6 Có thể viết đoạn văn theo gợi ý sau: + Hai câu văn diễn tả tâm trạng buồn thương, nuối tiếc, mặc cảm của Thủy - Lí giải: + Vì bố mẹ chia tay, Thủy ở với mẹ nên phải theo mẹ về quê ngoại. + Vì hoàn cảnh khó khăn nên Thủy sẽ không được đi học . + Đây có lẽ là lần cuối cùng Thủy được đến trường gặp cô giáo và các bạn. + Tâm trạng buồn, nuối tiếc, tủi thân, mặc cảm + Tình cảm của người viết đối với nhân vật. 4. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH ĐỀ 8: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: "Công cha như núi ngất trời". (Ngữ văn 7- tập 1, trang 35) Câu 1: Chép ba câu tiếp theo để hoàn chỉnh bài ca dao trên.
19. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Câu 2: Xác định chủ đề của bài ca dao em vừa chép. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Câu 3: Tìm và giải thích 1 từ Hán Việt được sử dụng trong bài ca dao trên Câu 4: Chỉ ra biện phap tu từ được sử dụng trong bài ca dao và nêu tác dụng của phép tu từ đó trong việc diễn tả nội dung toàn bài. Câu 5: Nêu nội dung bài ca dao. Qua đó, nhân dân ta muốn gửi gắm điều gì? Câu 6: Hãy tìm và viết thêm ít nhất 2 bài ca dao cùng chủ đề. Câu 7: Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về bài ca dao. GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - HS chép chính xác bài ca dao: Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi. 2 - Chủ đề: Bài ca dao nói về chủ đề tình cảm gia đình (tình cảm con cái với cha mẹ) - Đây là lời của mẹ ru con và nói với con. Dấu hiệu khẳng định điều đó: Tiếng gọi “con ơi” 3 - 1 từ Hán Việt: nghĩa: tình nghĩa, việc làm vì người khác (ở đay chỉ những việc làm mà mẹ đã hi sinh vì chúng ta) 4 - Biện pháp tư từ được sử dụng: so sánh - Câu hát đã sử dụng những hình ảnh kì vĩ: “núi ngất trời”, nước “biển Đông ” để so sánh với công cha, nghĩa mẹ. + Núi ngất trời là ngọn núi rất cao, người ta chỉ có thể cảm thấy chiều cao vô
20. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 cùng của nó mà không thể đo được độ cao một cách chính xác. Cũng giống như núi ngất trời, người cha chính là trụ cột, là chỗ dựa vững chắc cho người con trong suốt cả cuộc đời. + Còn nước ngoài biển Đông cũng vậy, cũng bao la, mênh mông, dịu dàng và ăm ắp như tấm lòng người mẹ. Phép so sánh trên đã giúp chúng ta có thể cảm nhận sâu sắc và cụ thể hơn công lao to lớn của cha mẹ. - Hình ảnh “núi cao, biển rộng” tiếp tục được láy lại ở câu ca thứ ba một lần nữa nhấn mạnh thêm công lao của cha mẹ. => Tình yêu thương vô bờ, sự hết lòng của cha mẹ dành cho con. 5 - Nội dung bài ca dao: + Công lao trời biển của cha mẹ đối với con cái không thể nào kể hết. + Bổn phận trách nhiệm của con cái trước công lao to lớn ấy là phải biết ghi nhớ, kính trọng, hiếu thảo 6 - Những câu ca dao tương tự như bài 1 nói về công cha, nghĩa mẹ: Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Một lòng thờ mẹ kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con. Ơn cha nặng lắm ai ơi Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang. 7 - HS trình bày hình thức đoạn văn biểu cảm - Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề, ấn tượng ban đầu về bài ca dao - Thân đoạn * Biểu cảm về hình thức bài ca dao
21. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 - Là lời ru của mẹ nói với con. Được thể hiện bằng những câu lục bát mang âm hưởng ngọt ngào, tha thiết. * Biểu cảm về nội dung - Hiểu tấm lòng và công ơn cha mẹ qua lời ngợi ca công cha nghĩa mẹ: + Dùng những hình ảnh lớn lao, thiêng liêng, sâu thẳm ngọt ngào để ví với công ơn cha mẹ. Phân tích cái hay của những hình ảnh đó + Tư duy của người Việt thường ví công cha với trời, nghĩa mẹ như biển. - Thấm thía trách nhiệm, bổn phận qua lời căn dặn tha thiết với những người làm con - Lấy ví dụ về một hai bài có nội dung tương tự. Những bài ca dao này thể hiện truyền thống đạo lí tốt đẹp của cha ông ta - Kết đoạn: + Khẳng định tình cảm được thể hiện trong bài thơ + Bài học cho bản thân 5. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI ĐỀ 9: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai (Ngữ văn 7- tập 1, trang 38)
22. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 Câu 1: Xác định thể loại và PTBĐ chính của văn bản trên. Câu 2: Chỉ ra và xác định hai từ ghép, hai từ láy trong ngữ liệu trên. Câu 3: Văn bản là lời của ai nói với ai? Người ấy muốn biểu đạt tình cảm gì? Câu 4: Hai dòng đầu bài 4 có những gì đặc biệt về từ ngữ? Những nét đặc biệt ấy có tác dụng, ý nghĩa gì? Câu 5: Phân tích hình ảnh cô gái trong hai dòng cuối. GỢI Ý, ĐÁP ÁN Câu Nội dung 1 - Thể loại: Ca dao - PTBĐ chính: Biểu cảm 2 - Hai từ ghép: mênh mông, bát ngát - Hai từ láy: Bát ngát, mênh mông 3 - Bài 4 là lời chàng trai nói với cô gái - Bài ca dao là cách bày tỏ tình cảm của chàng trai với cô gái, thấy cánh đồng “mênh mông bát ngát, bát ngát mênh mông”và vẻ đẹp cô gái mảnh mai, trẻ trung, đầy sức sống. Chàng trai đã ca ngợi cánh đồng và vẻ đẹp của cô gái. 4 Sự đặc biệt đó là: - Tất cả các câu ca dao khác đều được làm theo thể thơ lục bát + Hai dòng thơ đầu của bài ca dao này, mỗi câu được kéo dài ra thành 12 tiếng. Bên cạnh đó, các biện pháp điệp từ, điệp ngữ, đảo ngữ, đối xứng càng tô đậm cảm giác về một không gian rộng rãi, tràn đầy sức sống + Cánh đồng “mênh mông bát ngát bát ngát mênh mông” nói lên sự giàu có của quê “em”. Bằng tấm lòng yêu mến, tự hào nơi chôn nhau cắt rốn của mình, mảnh đất đã thấm biết bao máu và mồ hôi của ông bà tổ tiên, của đồng bào từ bao đời nay thì nhà thơ dân gian mới có thể viết nên những lời ca mộc
23. ĐỌC HIỂU NGỮ VĂN 7 mạc mà đằm thắm nghĩa tình, đọc lên làm xao xuyến lòng người như vậy. 5 - Ở hai dòng thơ cuối xuất hiện hình ảnh con người – một cô gái. - Hình ảnh của cô gái hiện lên qua: + Hình ảnh so sánh cô gái với chẽn lúa đòng đòng – lúa đương thì con gái xanh tươi mơn mởn, giàu sức sống. Có sự tương đồng ở nét trẻ trung phơi phới và sức sống đang xuân. Nhưng chính bàn tay con người nhỏ bé đó đã làm ra cánh đồng “mênh mông bát ngát”, “bát ngát mênh mông” kia. Những dòng thơ dài không che lấp những dòng thơ ngắn. Hai dòng thơ cuối có vẻ đẹp riêng trong sự kết hợp với toàn bài. Ở 2 dòng thơ đầu ta mới chỉ thấy cánh đồng bao la, chưa thấy được cái hồn của cảnh. Đến 2 dòng cuối hồn của cảnh mới hiện ra. Đó chính là con người, cô thôn nữ mảnh mai, nhiều duyên thầm và đầy sức sống trước cánh đồng do chính bàn tay lao động của cô tạo nên. + Cách miêu tả “phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai” khiến ta hình dung vẻ đẹp người thiếu nữ đang khoe hương khoe sắc dưới đất trời.A 6. NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN ĐỀ 10: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: “Thương thay thân phận con tằm, Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi” (Ngữ văn 7- tập 1, trang 48) Câu 1: Xác định chủ đề và PTBĐ chủ yếu của câu ca dao trên Câu 2: Em hiểu cụm từ “ Thương thay” như thế nào?