Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 7+8: Văn bản "Viếng lăng Bác" - Trường THCS Tô Hiệu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 7+8: Văn bản "Viếng lăng Bác" - Trường THCS Tô Hiệu

1. TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÔ HIỆU TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI NHÓM NGỮ VĂN 9 VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
2. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT KIẾN THỨC KĨ NĂNG - Cảm nhận được niềm xúc - Đọc diễn cảm. cảm chân thành, tha thiết của - Đọc - hiểu một văn bản người con miền Nam đối với thơ trữ tình. Bác Hồ kính yêu. - Trình bày những suy nghĩ, - Thấy được sáng tạo nghệ cảm nhận về một hình ảnh thơ, thuật độc đáo của tác giả thể hiện một khổ thơ, một tác phẩm thơ. trong bài thơ.
3. Nội dung bài học I. Tìm hiểu II. Đọc hiểu III.Tổng kết IV. Luyện chung văn bản tập \ 1.Tác giả 2.Tác phẩm 1.Giá trị 2.Giá trị nghệ thuật nội dung
4. 1. Đọc VIẾNG LĂNG BÁC Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim! Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
5. a, Tác giả: - Viễn Phương tên khai sinh là Phan Thanh Viễn (1928 – 2005), quê ở An Giang. - Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ. - Ông tham gia cách mạng từ tháng 8/1945. Sau 1975 giữ nhiều chức vụ quan trọng, nguyên là Uỷ viên Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam. -Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm. - Ông được Nhà nước tặng nhiều giải thưởng về văn học nghệ thuật.
6. b, Tác phẩm. - Hoàn cảnh ra đời: - Tháng 4/1976, khi nhà thơ được cùng đoàn đại biểu nhân dân miền Nam ra viếng lăng Bác nhân dịp khánh thành công trình Lăng. - Xuất xứ: - Tác phẩm in trong tập thơ “ Như mây mùa xuân” (1978) - Phương thức biểu đạt: - BiÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶ - Thể thơ: - Tự do - Bè côc: - Cảm xúc khi từ xa nhìn thấy lăng Bác (Khổ 1) - Cảm xúc khi đứng trước lăng Bác (Khổ 2) - Cảm xúc khi ở trong lăng Bác (Khổ 3) - Cảm xúc khi rời lăng Bác (Khổ 4)
7. II. Đọc hiểu văn bản 1. Cảm xúc trước cảnh bên ngoài lăng Bác (Khổ 1). Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
8. Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh: khẳng định sự bất tử của Bác, xoa dịu nỗi đau của cả dân tộc trước sự ra đi của Người. - Từ xưng hô đặt ở đầu câu: mang đặc trưng cách xưng hô của người Thành đồng Tổ quốc. dân Nam Bộ; diễn tả tình cảm máu thịt, chân Tình cảm gắn bó sâu nặng giữa thành giữa lãnh tụ và Bác Hồ và nhân dân miền nhân dân. Nam.
9. Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. bát ngát Từ láy Sức sống của dân tộc - Hình ảnh hàng tre xanh xanh Việt Nam. BPTT ẩn dụ, sử dụng thành ngữ Phẩm chất kiên bão táp mưa sa cường của dân tộc Việt Nam. BPTT nhân hóa đứng thẳng hàng - Câu cảm thán: Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam -> tâm trạng xúc động, tình cảm ngưỡng mộ, ngợi ca, tự hào về đất nước, con người Việt Nam.
10. II. Đọc hiểu văn bản 2. Cảm xúc khi xếp hàng vào lăng viếng Bác (Khổ 2). Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
11. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. đi qua một mặt trời trong lăng rất đỏ BPTT nhân hóa trên lăng mặt trời vũ trụ thấy BPTT ẩn dụ mặt trời trong lăng - Bác Hồ
12. Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân BPTT điệp ngữ chỉ thời gian: Cả dân tộc mãi mãi Ngày ngày không nguôi nhớ Bác. Không gian: đi trong thương nhớ Dòng Hành động BPTT ẩn dụ: người kết tràng hoa Tình cảm thành kính, thiết tha Động từ dâng BPTT hoán dụ bảy mươi chín mùa xuân. Cuộc đời 79 tuổi đẹp Bác đã đem lại như những mùa xuân của Bác. mùa xuân cho dân tộc.
13. II. Đọc hiểu văn bản 3. Cảm xúc khi vào trong lăng viếng Bác (Khổ 3). Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim!
14. Hình ảnh vầng trăng sáng dịu hiền Cảm giác được Những vần thơ thanh lọc tâm Tâm hồn cao tràn đầy ánh hồn khi ta ở Ánh sáng đẹp, vĩ đại, sáng trăng của Người. bên Bác Hồ. dịu nhẹ, trong của Bác. trong trẻo, yên tĩnh.
15. Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim! Cặp từ: Vẫn biết mà sao Động từ nhói Nỗi đau đớn của dân tộc và bạn bè quốc tế trước sự ra đi của Người.
16. II. Đọc hiểu văn bản 2. Cảm xúc khi xếp hàng vào lăng viếng Bác (Khổ 2). 3. Cảm xúc khi vào trong lăng viếng Bác (Khổ 3). 4.Cảm xúc khi rời lăng Bác, trở lại quê hương miền Nam (Khổ 4). Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
17. Mai về miền Nam thương trào nước mắt Cảm xúc trào dâng, nghẹn ngào. con chim hót quanh lăng Bác Điệp ngữ Ước nguyện đóa hoa tỏa hương đâu đây Muốn làm chân thành, tha thiết, (BPTT xúc động liệt kê) cây tre trung hiếu chốn này. Kết cấu đầu cuối tương ứng
18. III. Tổng kết 1. иp ¸n nµo nãi ®óng nhÊt nghÖ thuËt cña bµi th¬? A. Giäng th¬ trang träng, tha thiÕt phï hîp víi t©m tr¹ng vµ c¶m xóc. B. NhÞp th¬ linh ho¹t, ng«n ngữ gi¶n dÞ, trong s¸ng, c« ®óc, l¾ng ®äng. C. Hình ¶nh Èn dô, giàu ý nghÜa biÓu trưng. A,BDD. Tất cả A,B,C 2. Chän ®¸p ¸n thÓ ®Çy ®ñ nhÊt néi dung cña bµi th¬? A. ThÓ hiÖn niÒm xóc ®éng thiªng liªng, tÊm lßng tha thiÕt, thµnh kÝnh võa tù hµo võa ®au xãt cña t¸c gi¶ khi vµo lăng viÕng B¸c. B. Béc lé niÒm ngưìng mé, ngîi ca, niÒm tiÕc thư¬ng v« h¹n cña t¸c gi¶ víi B¸c kÝnh yªu. CC. C¶ A vµ B.
19. GHI NHỚ Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác . Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
20. VIẾNG LĂNG BÁC Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng. Mà sao nghe nhói ở trong tim! Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Mai về miền Nam thương trào nước mắt Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này. Hãy chỉ ra các câu thơ có chứa phép tu từ ẩn dụ? IV/ Luyện tập: ? Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng. Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
21. IV. LuyÖn tËp * Cã ý kiÕn cho r»ng hai c©u th¬: “B¸c n»m trong giÊc ngñ bình yªn Giữa mét vÇng trăng s¸ng dÞu hiÒn” Đ· gîi cho ngêi ®äc nghÜ ®Õn những vÇn th¬ trµn ®Çy ¸nh trăng cña B¸c. Em cã ®ång ý víi nhËn xÐt ®ã kh«ng? Liªn hÖ víi những bµi th¬ viÕt vÒ trăng cña B¸c ®Ó nªu râ quan ®iÓm cña mình.
22. IV. Luyện tập Bài tập. Viết bài văn cảm nhận về khổ thơ sau: Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim!
23. DẠNG BÀI CẢM NHẬN VỀ MỘT KHỔ THƠ Mở bài Giới thiệu khổ thơ, bước đầu nêu nhận xét, đánh giá chung Trình bày những suy nghĩ, đánh giá về giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung của khổ thơ đó. Thân bài Cảm nhận khổ thơ Chú ý: những nhận xét, đánh giá phải gắn với sự phân tích, bình giá ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, nội dung, cảm xúc của đoạn thơ. Kết bài Khái quát giá trị, ý nghĩa của khổ thơ.
24. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - Học thuộc lòng bài thơ Viếng lăng Bác (Viễn Phương). - Hiểu được giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung cơ bản của bài thơ. - Hoàn thiện các đề văn cảm nhận về các khổ thơ của bài thơ Viếng lăng Bác (Viễn Phương). - Suy nghĩ về việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của giới trẻ hiện nay (tích hợp với bài viết đoạn văn nghị luận khi học văn bản nhật dụng Phong cách Hồ Chí Minh); sưu tầm các bài thơ, văn viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. - Chuẩn bị bài: Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích: + Nghiên cứu kĩ ngữ liệu trong SGK/61. + Trả lời câu hỏi SGK/63.
25. SƠ ĐỒ TƯ DUY – TIẾT 7+8 : VIẾNG LĂNG BÁC ( Viễn Phương ) Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: -Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang Viễn Phương ( 1928 ), quê ở An Giang, là cây vây quanh lăng Bác. bút xuất hiện sớm nhất cuả lưc lương văn nghệ -Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng -Hinh ảnh “ dòng người tràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. Bài thơ sáng tác năm 1976, khi tác giả ra miền Bắc và vào lăng viếng Bác. NÔI DUNG Cảm xúc cuả tác giả khi vào trong lăng viếng Bác : -Hinh ảnh Bác nằm trong lăng: không gian Giọng điệu thành kính trang nghiêm, thiết yên tĩnh, trang nghiêm. tha, xúc động. -Cảm xúc đau xót cuả tác giả trước hiện thực: Bác không còn nữa. Nhip điêu chậm trang trọng, sâu lắng. Tâm trạng cuả tác giả khi rời lăng: Lưu luyến, mong muốn đươc ở mãi bên Bác ( NGHỆ THUẬT muốn hóa thân: làm con chim, đóa hoa, cây tre để dâng tiếng hát, hương thơm và canh giấc ngủ cho Người ) – Lòng thành kính, Hinh ảnh thơ mang tính biểu tượng, ẩn Ý NGHIÃ VĂN BẢN du, vưà gần gũi vưà có sức khái quát và thiêng liêng cuả người con Nam Bộ đối với có giá tri biểu cảm. Bác. Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động , tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc cuả tác giả khi vào lăng viếng Bác.