Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 27: Văn bản "Bạn đến chơi nhà" - Nguyễn Thị Hương Lan

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 27: Văn bản "Bạn đến chơi nhà" - Nguyễn Thị Hương Lan

1. 2020 CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN LỚP 7 Giáo viên: Nguyễn Thị Hương Lan Trường TH&THCS Thụy Phúc
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Đọc thuộc lòng bài thơ “Qua Đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan? Nêu những nét nổi bật về nội dung và nghệ thuật của bài thơ ?
3. Tuần 7-Tiết 27: Văn bản BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ Nguyễn Khuyến
4. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. 1. Tác giả. - Nguyễn Khuyến (1835 – 1909) . - Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, nay là xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. - Là người thông minh, học giỏi đỗ đầu cả ba kì thi nên còn gọi là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông ra làm quan khoảng mười năm, sau đó thời thế loạn lạc, ông cáo quan về ở ẩn. - Nguyễn Khuyến là nhà thơ lớn của dân tộc.
5. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. 1. Tác giả. - Nguyễn Khuyến (1835 – 1909) . BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, nay là xã Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. - Là người thông minh, học giỏi đỗ đầu Ao sâu nước cả, khôn chài cá cả ba kì thi nên còn gọi là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông ra làm quan khoảng mười Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà năm, sau đó thời thế loạn lạc, ông cáo Cải chửa ra cây, cà mới nụ, quan về ở ẩn. - Nguyễn Khuyến là nhà thơ lớn của dân Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. tộc. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, 2. Tác phẩm. Bác đến chơi đây, ta với ta! - Bài thơ được sáng tác trong thời gian Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn .
6. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. 1. Tác giả. BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ 2. Tác phẩm. Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, II/ Đọc- hiểu văn bản. Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 1. Cấu trúc văn bản. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật. Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà Cải chửa ra cây, cà mới nụ, Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta!
7. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. 1. Tác giả. BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ 2. Tác phẩm. Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, II/ Đọc- hiểu văn bản. Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 1. Cấu trúc văn bản. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật. - Bố cục: 3 phần: Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà + Phần 1: Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà Cải chửa ra cây, cà mới nụ, + Phần 2: Cảm xúc về gia cảnh + Phần 3: Cảm xúc về tình bạn Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết Đầu trò tiếp khách, trầu không có, hợp với tự sự Bác đến chơi đây, ta với ta!
8. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. 1. Tác giả. 2. Tác phẩm. II/ Đọc- hiểu văn bản. Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, 1. Cấu trúc văn bản. - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật. chỉ Niềm chờ gợi sự - Bố cục: 3 phần: thời đợi, mong thân tình, gian mỏi bạn gần gũi, - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết đến chơi hợp với tự sự nhà từ lâu gắn bó 2. Nội dung văn bản. -> tình bạn thắm thiết, thủy chung a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời nói thường, một tiếng reo vui. - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, thỏa lòng khi có bạn đến chơi.
9. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 1. Tác giả. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, 2. Tác phẩm. Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. II/ Đọc- hiểu văn bản. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, 1. Cấu trúc văn bản. 2. Nội dung văn bản. Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. -Trẻ đi vắng → không có người Băn - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời để sai bảo. khoăn vì nói thường, một tiếng reo vui. không → không dễ mua - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, - Chợ xa tiếp bạn sắm thực phẩm chu đáo thỏa lòng khi có bạn đến chơi. ngon tiếp bạn. được b. Cảm xúc về gia cảnh. - Mọi thứ sản vật của gia đình đều có - Có cá, có gà nhưng cũng bằng không mà lại như không. vì (ao sâu, nước cả, vườn rộng, rào thưa). - Có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng cũng bằng không vì chưa thu hái được.
10. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 1. Tác giả. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, 2. Tác phẩm. II/ Đọc- hiểu văn bản. Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. 1. Cấu trúc văn bản. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật. Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. 2. Nội dung văn bản. - Giọng thơ dí dỏm, hài hước a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. - Sử dụng từ ngữ vừa mộc mạc, chân quê; vừa - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời tinh tế, tài tình, độc đáo nói thường. - Liệt kê các sản vật trong vườn nhà - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, thỏa lòng khi có bạn đến chơi. b. Cảm xúc về gia cảnh. - Mọi thứ sản vật của gia đình đều có mà lại như không.
11. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, 1. Tác giả. B B T T B B T 2. Tác phẩm. Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà II/ Đọc- hiểu văn bản. B T B B T T B 1. Cấu trúc văn bản. - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, 2. Nội dung văn bản. T T B B B T T a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời B B T T T B B nói thường, một tiếng reo vui. - Giọng thơ dí dỏm, hài hước - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, thỏa lòng khi có bạn đến chơi. - Sử dụng từ ngữ vừa mộc mạc, chân quê; vừa tinh tế, tài tình, độc đáo b. Cảm xúc về gia cảnh. - Liệt kê các sản vật trong vườn nhà - Mọi thứ sản vật của gia đình đều có mà lại như không. - Phép đối ( câu 3 > Tạo lời thơ cân xứng, hài hòa, gợi khung cảnh gần gũi, đáng yêu
12. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 1. Tác giả. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, 2. Tác phẩm. Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. II/ Đọc- hiểu văn bản. 1. Cấu trúc văn bản. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, 2. Nội dung văn bản. Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời của ngon vật lạ( chợ) nói thường, một tiếng reo vui. - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, thức ăn ngon ( gà, cá) thỏa lòng khi có bạn đến chơi. b. Cảm xúc về gia cảnh. thức ăn đạm bạc( cải, cà, bầu, mướp) - Mọi thứ sản vật của gia đình đều có mà thứ tối thiểu (trầu không có) lại như không. => Giảm dần về giá trị - Cái không được đẩy đến mức tận cùng để nhấn mạnh sự thiếu thốn về vật chất
13. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. 1. Tác giả. 2. Tác phẩm. II/ Đọc- hiểu văn bản. THẢO LUẬN NHÓM 1. Cấu trúc văn bản. ( 2 phút) 2. Nội dung văn bản. a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời Nhận xét về 6 câu thơ giữa bài có 2 ý kiến: nói thường, một tiếng reo vui. 1. Nguyễn Khuyến không có gì tiếp bạn - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, bởi gia cảnh ông rất nghèo. thỏa lòng khi có bạn đến chơi. 2. Tác giả nói quá lên cho vui về cuộc b. Cảm xúc về gia cảnh. sống thanh bạch của mình ( cách nói có dụng ý) - Mọi thứ đều có mà lại như không. Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao? - Tác giả có cuộc sống thanh đạm; tính cách hóm hỉnh, hài hước; có tình bạn rất chân thành. - Chủ nhân là người trọng tình nghĩa hơn vật chất.
14. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. c. Cảm xúc về tình bạn 1. Tác giả. 2. Tác phẩm. Bác đến chơi đây ta vớivới ta! II/ Đọc- hiểu văn bản. 1. Cấu trúc văn bản. Chủ khách 2. Nội dung văn bản. nhân a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. hai chúng ta - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời nói thường, một tiếng reo vui. => Mối quan hệ gắn bó, keo sơn, thắm - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, thiết, chan hòa, nồng ấm thỏa lòng khi có bạn đến chơi. b. Cảm xúc về gia cảnh. - Mọi thứ đều có mà lại như không. - Tác giả có cuộc sống thanh đạm; tính cách hóm hỉnh, hài hước; có tình bạn rất chân thành. - Chủ nhân là người trọng tình nghĩa hơn vật chất.
15. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. c. Cảm xúc về tình bạn 1. Tác giả. THẢO LUẬN NHÓM 2. Tác phẩm. So sánh cụm từ “ ta với ta” trong II/ Đọc- hiểu văn bản. bài thơ này với cụm từ “ ta với 1. Cấu trúc văn bản. ta” trong bài “ Qua Đèo Ngang”? 2. Nội dung văn bản. a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời - Hình thức giống nhau nói thường, một tiếng reo vui. - ý nghĩa khác nhau: - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, + Cụm từ “ta với ta” trong bài thơ “Qua Đèo thỏa lòng khi có bạn đến chơi. Ngang” dùng để nói về chính nhà thơ, để cực b. Cảm xúc về gia cảnh. tả sự cô đơn của một cái tôi riêng lẻ, thầm kín, lặng buồn không người chia sẻ, một mình - Mọi thứ đều có mà lại như không. mình biết, một mình mình hay. - Tác giả có cuộc sống thanh đạm; tính -> “ ta” là từ đồng âm đồng nghĩa cách hóm hỉnh, hài hước; có tình bạn + Cụm từ “ta với ta” trong bài thơ này diễn tả rất chân thành. sự hòa hợp của hai con người trong một tình - Chủ nhân là người trọng tình nghĩa bạn nồng ấm, chan hòa, tuy hai mà một, tuy hơn vật chất. một mà hai, đồng nhất trọn vẹn. -> “ ta” là từ đồng âm khác nghĩa
16. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. c. Cảm xúc về tình bạn. 1. Tác giả. - Niềm hân hoan, tin tưởng ở một tình bạn 2. Tác phẩm. trong sáng, chân thành, đậm chất tinh thần II/ Đọc- hiểu văn bản. không lệ thuộc vào vật chất. 1. Cấu trúc văn bản. 3. Ý nghĩa văn bản. 2. Nội dung văn bản. a. Nghệ thuật. a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. - Câu thơ mở đầu rất tự nhiên như lời Chọn ý trả lời đúng ? nói thường, một tiếng reo vui. Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ “Bạn - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, đến chơi nhà” là: thỏa lòng khi có bạn đến thăm. a. Tạo tình huống bất ngờ thú vị b. Cảm xúc về gia cảnh. - Mọi thứ đều có mà lại như không. b. Lời thơ trong sáng, ngôn ngữ đời thường giản dị, giọng thơ hóm hỉnh. - Tác giả có cuộc sống thanh đạm; tính cách hóm hỉnh, hài hước; có tình bạn c. Nghệ thuật đối, liệt kê. rất chân thành. d. Tất cả các ý trên - Chủ nhân là người trọng tình nghĩa hơn vật chất.
17. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. c. Cảm xúc về tình bạn. 1. Tác giả. - Niềm hân hoan, tin tưởng ở một tình bạn 2. Tác phẩm. trong sáng, chân thành, đậm chất tinh thần II/ Đọc- hiểu văn bản. không lệ thuộc vào vật chất. 1. Cấu trúc văn bản. 3. Ý nghĩa văn bản. Đọc thơ Nguyễn Khuyến có khi ta bắt gặp một giọng thơ thâm trầm, 2. Nội dung văn bản. kín đáo, lắng sâu, cũng có khi ta lạia. Nghệbắt gặp thuật. một giọng thơ tự trào a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. hóm hỉnh và dường như hai giọng- Tạo thơ tìnhấy đều huống kết tinh,bất ngờ hội thútụ trong vị. - Câu thơbài mở “Bạn đầu đếnrất tựchơi nhiên nhà như ”để lờiđọng mãi trong lòng người đọc một dư vị - Lời thơ trong sáng, ngôn ngữ đời nói thường, một tiếng reo vui. ngọt ngào về một tình bạn trong sáng,thường cao giản đẹp. dị, giọng thơ hóm hỉnh. - Tác giả mừng vui khôn xiết, hồ hởi, - Nghệ thuật đối, liệt kê. thỏa lòng khi có bạn đến chơi. b. Cảm xúc về gia cảnh. b. Nội dung - Mọi thứ đều có mà lại như không. - Bài thơ thể hiện niềm hân hoan của tác - Tác giả có cuộc sống thanh đạm, tính giả khi có bạn đến chơi, ca ngợi tình bạn cách hóm hỉnh, hài hước, có tình bạn đậm đà, thắm thiết vượt lên mọi nghi lễ rất chân thành. thông thường. - Chủ nhân là người trọng tình nghĩa * Ghi nhớ: SGK( T105) hơn vật chất.
18. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. b. Nội dung 1. Tác giả. - Bài thơ thể hiện niềm hân hoan của tác 2. Tác phẩm. giả khi có bạn đến chơi, ca ngợi tình bạn đậm đà, thắm thiết vượt lên mọi nghi lễ II/ Đọc- hiểu văn bản. thông thường. 1. Cấu trúc văn bản. III/ Luyện tập 2. Nội dung văn bản. Bài tập 1 a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. ? Những nhận xét nào đúng về bài b. Cảm xúc về gia cảnh. thơ “Bạn đến chơi nhà” và tác giả c. Cảm xúc về tình bạn. Nguyễn Khuyến ? 3. Ý nghĩa văn bản. A. Bài thơ sử dụng ngôn ngữ đời a. Nghệ thuật. thường giản dị, trong sáng. - Tạo tình huống bất ngờ thú vị. B. Bài thơ ca ngợi tình bạn đậm đà, thắm thiết chân thành. - Lời thơ trong sáng, ngôn ngữ đời thường giản dị, giọng thơ hóm hỉnh. C. Bài thơ viết bằng thể thơ lục bát. - Nghệ thuật đối, liệt kê. D. Nguyễn Khuyến là người biết quý trọng tình bạn.
19. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. III/ Luyện tập 1. Tác giả. Bài tập 1 2. Tác phẩm. Bài tập 2 II/ Đọc- hiểu văn bản. ? Theo em, làm thế nào để xây dựng 1. Cấu trúc văn bản. được một tình bạn đẹp? 2. Nội dung văn bản. - Bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau; chia sẻ a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. vui buồn, động viên khi bạn gặp khó b. Cảm xúc về gia cảnh. khăn; không a dua theo thói xấu của c. Cảm xúc về tình bạn. bạn, góp ý để bạn tiến bộ hơn, 3. Ý nghĩa văn bản. a. Nghệ thuật. - Tạo tình huống bất ngờ thú vị. - Lời thơ trong sáng, ngôn ngữ đời thường giản dị, giọng thơ hóm hỉnh. - Nghệ thuật đối, liệt kê. b. Nội dung - Bài thơ thể hiện niềm hân hoan của tác giả khi có bạn đến chơi, ca ngợi tình bạn đậm đà, thắm thiết vượt lên mọi nghi lễ thông thường.
20. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến -
21. TUẦN 7-TIẾT 27: Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến - I/ Đọc- hiểu chú thích. III/ Luyện tập 1. Tác giả. Bài tập 1 2. Tác phẩm. Bài tập 2 II/ Đọc- hiểu văn bản. ? Theo em, làm thế nào để xây dựng 1. Cấu trúc văn bản. được một tình bạn đẹp? 2. Nội dung văn bản. - Bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau; chia sẻ a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. vui buồn, động viên khi bạn gặp khó khăn; không a dua theo thói xấu của b. Cảm xúc về gia cảnh. bạn, góp ý để bạn tiến bộ hơn, c. Cảm xúc về tình bạn. 3. Ý nghĩa văn bản. Hướng dẫn về nhà a. Nghệ thuật. - Học thuộc lòng bài thơ, nắm chắc - Tạo tình huống bất ngờ thú vị. nội dung, nghệ thuật. Sưu tầm - Lời thơ trong sáng, ngôn ngữ đời thường giản dị, giọng thơ hóm hỉnh. những bài thơ, câu ca dao, tục ngữ viết về tình bạn - Nghệ thuật đối, liệt kê. b. Nội dung - Viết một đoạn văn ngắn trình bày - Bài thơ thể hiện niềm hân hoan của tác cảm nhận của em về bài thơ trên. giả khi có bạn đến chơi, ca ngợi tình bạn - Soạn bài “ Chữa lỗi về quan hệ đậm đà, thắm thiết vượt lên mọi nghi lễ thông thường. từ”
22. Hoøm saéc phong do nhaø vua ban cho Hoøm saùch, oáng quyeån thi Ñình, thi Höông
23. NguyÔn KhuyÕn c¸o quan vÒ quª ë Èn
24. Mé NguyÔn KhuyÕn ®Æt trªn nói Phư¬ng Nhi, huyÖn ý Yªn, tØnh Nam §Þnh.
25. Coång vaøo Töø Ñöôøng Nguyeãn Khuyeán
26. Xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em!