Bài giảng Ngữ Văn 7 (Cánh diều) - Bài 6: Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người và xã hội - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ Văn 7 (Cánh diều) - Bài 6: Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người và xã hội - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

1. ‘‘Một cây làm chẳng lên non/ ‘‘Mưa‘‘Nhất tháng‘‘‘‘Mau răng, tóc nước,Ba sao hoa thì nhì đất/ là /gócphân, MưaVắng con tháng tamsao người thì cần,Tư đất” ’’mưa’’ tứ ’’ Ba cây lại đất lên . hòn vàng núi cao” T Ấ C C H Ụ M C Á I N Ắ N G G I Ố N G H Ư
2. 1. Đọc- chú thích a. Đọc 1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. 2. Mưa tháng Ba hoa đất, - Giọng điệu chậm Mưa tháng Tư hư đất. 3. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. rãi, rõ ràng 4. Tấc đất tấc vàng. - Chú ý các vần 5. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng. lưng, ngắt nhịp ở 6. Cái răng, cái tóc là góc con người. vế đối trong câu 7. Một mặt người bằng mười mặt của. hoặc phép đối giữa 8. Thương người như thể thương thân. hai câu. 9. Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao 10. Học ăn, học nói, học gói, học mở.
3. 1. Đọc và giải nghĩa từ khó b. Giải nghĩa từ khó Mau - Tài sản, vật chất do con người làm ra. Cần - Chỉ sự nhàn nhã, thảnh thơi. Ăn cơm nằm - Cần cù, chăm chỉ - Phần. Ăn cơm đứng - Chỉ sự tất bật, hối hả. Góc - Nhiều, dày. - Xích lại gần với nhau để quây quanh một Của điểm.
4. 2. Bố cục Sắp xếp số thứ tự 1,2,3...10 vào bảng phân loại theo nhóm đề tài của các câu tục ngữ trong bài. Tục ngữ Tục ngữ Tục ngữ về thiên nhiên về lao động về con người, xã hội
5. 1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. 2. Mưa tháng Ba hoa đất, Mưa tháng Tư hư đất. Tục ngữ 3. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ Tục ngữ Tục ngữ về con giống. về thiên về lao người, 4. Tấc đất tấc vàng. nhiên động 5. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn xã hội cơm đứng. 6. Cái răng, cái tóc là góc con người. 1 2, 3, 4, 6, 7, 8, 7. Một mặt người bằng mười mặt của. 5 9, 10 8. Thương người như thể thương thân. 9. Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao 10. Học ăn, học nói, học gói, học mở.
6. Chia lớp thành 4 nhóm - Nhóm 1,3: thực hiện phiếu học tập số 1. - Nhóm 2,4: thực hiện phiếu học tập số 2
7. 1. Các câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động
8. 1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. 2. Mưa tháng Ba hoa đất, Mưa tháng Tư hư đất. 3. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. 4. Tấc đất tấc vàng. 5. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
9. Câu Số lượng tiếng Vần Nhịp Vần lưng “nắng, 1 8 tiếng 4/4 vắng” Vần lưng “ba, hoa”, 2 10 tiếng 5/5 “tư, hư” Vần cách “phân, 3 8 tiếng 2/2/2/2 cần” 4 4 tiếng Vần cách “tấc, tấc” 2/2 Vần cách “nằm, 5 10 tiếng 5/5 tằm”
10. 1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. Đêm hôm trước trời có nhiều sao Đêm hôm trước trời có ít sao Hôm sau nắng. Hôm sau mưa.
11. 1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. Biện pháp tu từ: Tác dụng: Phép đối Giúp dễ nhớ đối với kinh Mau >< Vắng nghiệm quan sát về nắng, mưa Nắng >< Mưa thông qua hiện tượng tự nhiên Kinh nghiệm: Kinh nghiệm nhìn sao để dự đoán thời tiết nắng, mưa
12. Câu tục ngữ tương tự Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa
13. 2. Mưa tháng Ba hoa đất, Mưa tháng Tư hư đất. Biện pháp tu từ: Tác dụng: Phép đối (Hoa >< hư) Nhấn mạnh cơn mưa của tháng Ba và tháng Tư có ảnh hưởng lớn tới nông vụ. Kinh nghiệm: Thường thì đến tháng Ba âm lịch, hoa màu rất cần nước nên cơn mưa lúc này rất có ích; nhưng đến tháng Tư, cây trồng đang trong quá trình phát triển, ít cần nước nên những cơn mưa lớn tháng Tư sẽ làm hư đất, hư cây trồng.
14. 3. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. Biện pháp tu từ: Tác dụng: Liệt kê, từ Hán Việt Nhấn mạnh bốn yếu tố quan trọng theo trình tự trong việc trồng lúa nước để có mùa vụ bội thu, đạt năng suất cao Kinh nghiệm: Kinh nghiệm trồng lúa nước được người xưa đúc kết, gồm bốn yếu tố cần thiết và quan trọng để đạt được năng suất cao.
15. Liên hệ - Một lượt tát, một bát cơm. - Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân. - Hay lam hay làm, quanh năm chẳng lo chết đói. - Không nước, không phân, chuyên cần vô ích.
16. 4. Tấc đất tấc vàng. Biện pháp tu từ: So sánh Tấc đất với tấc vàng Kinh nghiệm: Khẳng định chân lí: Đất quý như vàng, đất đai trồng trọt có giá trị Tác dụng: đặc biệt. Câu tục ngữ còn mang Nhằm đề cao giá trị của một hàm nghĩa khuyên mọi người đất (quý như vàng), phải biết quý trọng, có ý thức bảo khuyên nhủ mọi người vệ, giữ gìn, không được phá hoại, phải biết quý trọng đất lãng phí đất đai.