Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 (Cánh diều) - Bài 19: Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 (Cánh diều) - Bài 19: Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

1. Ngày soạn Ngày dạy Lớp Tiết Lớp Tiết 10/02/2024 16/02/2024 7B 5 20/02/2024 7A 1,2 7B 3 BÀI 19: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUANG HỢP Môn học: KHTN - Lớp: 7 Thời gian thực hiện: 2 tiết (87-88) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nêu được một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến quang hợp. - Vận dụng được hiểu biết về quang hợp để giải thích được ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung - Tự chủ và tự học: Chủ động, tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp, vai trò cây xanh, tác hại việc phá rừng. - Giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV để tìm ra ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp. - Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Từ xác định được yếu tố ngoại cảnh giúp giải thích cơ sở khoa học của việc trồng, bảo vệ cây xanh, biện pháp kĩ thuật tăng năng suất cây trồng. 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên - Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp. Nhận biết được cây ưa sáng và cây ưa bóng, cây ưa ẩm và cây ưa hạn, cây chịu nhiệt và cây chịu rét. Xác định được ý nghĩa của việc trồng vào bảo vệ cây xanh, các biện pháp kĩ thuật trong nông nghiệp để tăng năng suất.
2. - Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng hiểu biết về quang hợp để giải thích được ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh. 3. Phẩm chất - Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp. - Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ thảo luận - Trung thực, cẩn thận ghi chép kết quả thảo luận. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên: - Hình ảnh về cây ưa sáng, ưa bóng, cây cần nhiều nước, cây cần ít nước, hình ảnh hậu quả cháy rừng - Phiếu học tập theo các trạm. - Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: Giấy A0, bút, phiếu học tập. - Đoạn video tác hại của phá rừng. 2. Học sinh: - Bài cũ ở nhà. - Đọc nghiên cứu và tìm hiểu trước bài ở nhà. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động 1: Khởi động (Mở đầu) a) Mục tiêu: - Giúp HS xác định được vấn đề học tập là nêu một số yếu tố ảnh hưởng quang hợp. b)Nội dung: - Trả lời câu hỏi tình huống để từ đó xác định yếu tố ảnh hưởng quang hợp. Đưa chậu cây hoa giấy trồng ngoài sáng vào trong nhà, em hãy dự đoán hiện tượng xảy ra đối với cây hoa giấy sau một thời gian (khoảng một tháng). Dựa vào phương trình tổng quát của quang hợp, cho biết những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiện tượng đó.
3. c) Sản phẩm: - Câu trả lời học sinh. d)Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Các câu trả lời của - Chiếu hình ảnh cây hoa giấy. GV nêu vấn đề và yêu cầu HS. HS dự đoán câu trả lời. - Yêu cầu HS hoàn thành câu hỏi. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS hoạt động cá nhân theo yêu cầu của GV. - Giáo viên: Theo dõi và bổ sung khi cần. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận - GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án, những HS trình bày sau không trùng nội dung với HS trình bày trước. GV liệt kê đáp án của HS trên bảng. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - Giáo viên nhận xét, đánh giá. - Giáo viên gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Để trả lời câu hỏi trên đầy đủ và chính xác nhất chúng ta vào bài học hôm nay. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 2.1. Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp a) Mục tiêu:
4. - Nêu được một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến quang hợp. b) Nội dung: - GV tổ chức lớp học theo hình thức vòng tròn học tập mở, trong đó, gồm có 3 trạm học tập. Mỗi HS phải tham gia đủ 4 trạm học tập. - HS hoạt động nhóm theo kĩ thuật trạm góc để hoàn thành phiếu học tập trạm 1,2,3,4 để tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp. c) Sản phẩm: - HS qua hoạt động nhóm hoàn thành các nội dung trong phiếu học tập. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập I. Các yếu tố ảnh hưởng đến quang - GV giao nhiệm vụ học tập theo các hợp nhóm, tìm hiểu thông tin về trong SGK trả 1. Ánh sáng lời câu hỏi trong phiếu học tập theo các - Ánh sáng cung cấp năng lượng cho nhóm (Phiếu học tập ở phần hồ sơ học quang hợp, tuy nhiên nhu cầu ánh tập). sáng của các loài cây không giống - GV phát cho mỗi nhóm HS phiếu học tập nhau. Chia thành nhóm cây ưa sáng tìm hiểu về yếu tố ánh sáng, nước, carbon và nhóm cây ưa bóng. dioxide, nhiệt độ, yêu cầu HS hoạt động - Ánh sáng mạnh hoặc yếu và thời nhóm để hoàn thành phiếu học tập. gian chiếu sáng có thể làm quang hợp + Trạm 1: Tìm hiểu yếu tố ánh sáng. của cây tăng lên hoặc giảm đi. 2. Nồng độ carbon dioxide + Trạm 2: Tìm hiểu yếu tố carbon dioxide. - Cây có thể quang hợp được với hàm + Trạm 3: Tìm hiểu yếu tố nước. lượng carbon dioxide bình thường + Trạm 4: Tìm hiểu yếu tố nhiệt độ. của không khí (khoảng 0,03 %). Nếu - HS có thể tự do lựa chọn các trạm học tập hàm lượng carbon dioxide tăng lên thì (bắt đầu hay kết thúc tại một trạm bất kì quang hợp tăng nhưng nếu hàm lượng
5. nào đó). Thời gian HS tham gia ở mỗi trạm carbon dioxide tăng quá cao thì quang không quá 5 phút. GV có thể thiết kế thêm hợp giảm. các trạm chờ (tuỳ theo không gian lớp 3. Nước học). - Nước là nguyên liệu cho quang hợp Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập ở cây xanh. Cây thiếu hoặc thừa nước - HS thảo luận theo các nhóm để tìm tiểu đều ảnh hưởng đến quá trình quang các yếu tố, thống nhất đáp án và ghi chép hợp. nội dung hoạt động ra phiếu học tập trong - Nhu cầu nước của các loài cây là thời gian 4 phút ở mỗi trạm. khác nhau. - Sau khi hoàn thành từng trạm thì HS 4. Nhiệt độ chuyển sang các góc tiếp theo để thảo luận - Nhiệt độ không khí có ảnh hưởng tới và trả lời câu hỏi. các phản ứng trong quang hợp của Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận thực vật. Quang hợp của thực vật chỉ - GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho diễn ra bình thường ở nhiệt độ trung một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ bình 20 – 30oC. Khi nhiệt độ quá cao sung (nếu có). hoặc quá thấp, quang hợp của hầu hết Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện các loài cây đều bị giảm hoặc ngừng nhiệm vụ trệ. - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. - Giáo viên nhận xét, đánh giá. - GV nhận xét và chốt nội dung các yếu tố ảnh hưởng quang hợp. Hoạt động 2.2. Tìm hiểu ý nghĩa thực tiễn của trồng và bảo vệ cây xanh a) Mục tiêu: - Nêu được vai trò của cây xanh. - Vận dụng được hiểu biết về quang hợp để giải thích được ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh. b) Nội dung:
6. - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm cặp đôi, để tìm hiểu ý nghĩa thực tiễn của trồng và bảo vệ cây xanh. c) Sản phẩm: - Các câu trả lời cuae HS. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập II. Ý nghĩa thực tiễn của việc - GV giao nhiệm vụ các nhóm hoạt động cặp đôi, trồng và bảo vệ cây xanh quan sát hình 19.4 và trả lời câu hỏi: - Quang hợp có vai trò cung a) Vai trò của cây xanh, các vai trò này do đâu cấp chất hữu cơ và năng lượng mà có. cần thiết cho sự sống. Trong b) Ý nghĩa của việc trồng và bảo vệ cây xanh. chuỗi thức ăn tự nhiên, các sinh Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập vật tự dưỡng thông qua quang - HS thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV. hợp tạo ra nguồn thức ăn cho Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận nhiều sinh vật khác. Quá trình - GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một quang hợp giúp cân bằng hàm nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có). lượng oxygen và carbon Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ dioxide trong không khí. - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. - Giáo viên nhận xét, đánh giá. - GV nhận xét và chốt nội dung ý nghĩa về việc trồng và bảo vệ cây xanh sau đó liên hệ thực tế học sinh. 3. Hoạt động 3: Luyện tập a) Mục tiêu: - Hệ thống được một số kiến thức đã học về các yếu tổ ảnh hưởng đến quang hợp. - Vận dụng trả lời câu hỏi thông qua trò chơi thử tài hiểu biết. b) Nội dung:
7. - HS tóm tắt nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy. - Tham gia trả lời câu hỏi 1. Lấy ví dụ cây có nhu cầu nước khác nhau ở mỗi giai đoạn phát triển. 2. Nêu ý nghĩa của bài thơ “Bác Hồ” Mùa xuân là tết trồng cây Làm cho đất nước càng ngày càng xuân c) Sản phẩm: - Sơ đồ tư duy của HS. - Câu trả lời HS. 1. Ví dụ cây có nhu cầu nước khác nhau ở mỗi giai đoạn phát triển: - Cây mía: khi mới trồng cần tưới nước thường xuyên, đến khi có đốt thì không cần tưới nước nữa. - Cây lúa nước: từ khi gieo sạ đến 30 ngày tuổi là giai đoạn đẻ nhánh, nên cây lúa cần nước nhiều; từ 40 ngày tuổi trở đi, cây lúa chuẩn bị bước vào thời kỳ đòng trổ, cần ít nước hơn giai đoạn đẻ nhánh; khi lúa chín hoàn toàn, cây không cần quá nhiều nước (có thể để chân ruộng trồng khô). 2. Bác khuyên mọi người khi hãy tích cực trồng cây. Việc trồng cây sẽ mang lại lợi ích rất lớn với môi trường, con người, góp phần làm cho quê hương, đất nước ngày càng tươi đẹp hơn. - Đặc biệt, mùa xuân có thời tiết ấm áp, khí hậu ôn hoà rất phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây cối. Như vậy, đây chính là thời điểm thuận lợi nhất để tiến hành trồng cây. → Từ hai câu thơ của Bác Hồ cho thấy Tết trồng cây đầu năm có ý nghĩa hết sức to lớn đối với đất nước nói chung và mỗi người nói riêng. d) Tổ chức thực hiện:
8. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS thực hiện cá nhân tóm tắt nội dung bài học dưới dạng sơ đồ tư duy vào vở ghi. - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi dưới dạng trò chơi. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận - GV gọi ngẫu nhiên HS lần lượt trình bày ý kiến cá nhân. - GV yêu lớp tham gia trò chơi để trả lời câu hỏi. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhấn mạnh nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy trên bảng. 4. Hoạt động 4: Vận dụng a) Mục tiêu: - Củng cố, luyện tập và nâng cao kiến thức cho HS, đưa bài học ra cuộc sống. b) Nội dung: - GV giao nhiệm vụ về nhà, yêu cầu HS vận dụng kiến thức để giải thích một số câu hỏi thực tiễn. 1. Vì sao trong nông nghiệp để tăng năng suất một số loại cây trồng người ta thường dùng đèn chiếu sáng vào ban đêm? 2. Quang hợp có ý nghĩa như thế nào đối với sự sống trên Trái Đất? 3. Những sinh vật nào có thể quang hợp? c) Sản phẩm:
9. 1. Ở thực vật, tất cả các bộ phận chứa diệp lục của cây như thân non, cành non, lá, quả xanh, đều có khả năng quang hợp. Do đó, lá chỉ là bộ phận chính thực hiện chức năng quang hợp chứ không phải là bộ phận duy nhất có khả năng quang hợp. - Cây có lá tiêu biến như cây xương rồng thì vẫn có thể quang hợp được. Vì ở những cây này, thân hoặc cành sẽ có lục lạp (biểu hiện là thân hoặc cành có màu xanh) nên thân hoặc cành sẽ thay lá làm nhiệm vụ quang hợp. 2. Quang hợp có vai trò quyết định đối với sự sống trên Trái Đất: - Quang hợp tạo ra các chất hữu cơ phục vụ đời sống của các sinh vật như làm thức ăn, nơi ở; làm nguyên liệu cho công nghiệp; làm dược liệu; Không có quang hợp sẽ không có sự tổng hợp chất hữu cơ → tất cả các loài sinh vật sẽ chất. - Quang hợp hấp thụ khí Carbon dioxide (CO2) và giải phóng khí Oxygen (O2) giúp điều hòa không khí, cung cấp Oxygen cho sự sống. Không có quang hợp, tất cả những loài hiếu khí (cần Oxygen cho sự sống) cũng sẽ chết. 3. Những sinh vật có thể quang hợp là: - Thực vật - Tảo - Một số vi khuẩn như vi khuẩn lam, d)Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: - GV giao cho học sinh thực hiện ngoài giờ học trên lớp và nộp sản phẩm vào tiết sau.
10. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: - HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: - Các câu trả lời ghi vào vở của HS. Bước 4: Kết luận, nhận định: - Giao cho học sinh thực hiện ngoài giờ học trên lớp và nộp sản phẩm vào tiết sau. IV. HỒ SƠ HỌC TẬP Phiếu học tập ở trạm 1 1. Hoàn thành bảng tìm hiểu cây ưa sáng và cây ưa bóng Đặc điểm Cây ưa sáng Cây ưa bóng Ví dụ Nhu cầu ánh sáng Đặc điểm lá 2. Nghiên cứu thí nghiệm ảnh hưởng của ánh sáng đến quang hợp của cành rong đuôi chó và trả lời câu hỏi: Dựa kết quả bảng 19.1, cho biết ánh sáng mạnh hay yếu có ảnh hưởng đến quang hợp ở rong đuôi chó như thế nào? ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. Nêu ảnh hưởng của ánh sáng đến quang hợp ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................
11. Phiếu học tập ở trạm 2 1. Đọc thông tin ở bảng 19.2 và cho biết: a. Ảnh hưởng của nồng độ Carbon dioxide đến quang hợp ở cây đậu xanh và cây bí đỏ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... b. So sánh cường độ quang hợp của cây đậu xanh và cây bí đỏ ở cùng 1 nồng độ CO2. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... c. Rút ra kết luận ảnh hưởng của Carbon dioxide đến quá trình quang hợp ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Phiếu học tập ở trạm 3 1. Nêu ảnh hưởng của nước đến quá trình quang hợp của cây xanh ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. Nhận xét nhu cầu nước của cây xanh và cho ví dụ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Phiếu học tập ở trạm 4 1. Đọc thông tin bảng 19.3 cho biết:
12. a. Ảnh hưởng của của nhiệt độ đến quang hợp của cây cà chua. Cây quang hợp mạnh nhất ở nhieetk độ nào? ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... b. Có phải nhiệt cứ tăng nhiệt độ là cường độ quang hợp tăng lên không? ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. Nêu ảnh hưởng của quang hợp đến nhiệt độ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................