Giáo án Khoa học tự nhiên 7 (Kết nối tri thức) - Bài 17: Ảnh của vật qua gương phẳng (4 tiết) - Năm học 2022-2023

Nội dung text: Giáo án Khoa học tự nhiên 7 (Kết nối tri thức) - Bài 17: Ảnh của vật qua gương phẳng (4 tiết) - Năm học 2022-2023

1. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 Ngày soạn: 07 / 6 / 2022 BÀI 17: ẢNH CỦA VẬT QUA GƯƠNG PHẲNG (4 Tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Nêu được tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng. - Vẽ được ảnh của một vật đặt trước gương phẳng. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung : - Năng lực tự chủ và tự học: Tìm hiểu thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh, để tìm hiểu vấn đề ảnh của vật tạo bởi gương phẳng. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thiết kế thí nghiệm, thực hiện thí nghiệm, hợp tác giải quyết vấn đề để tìm hiểu về tính chất ảnh tạo bởi gương phẳng trong các trường hợp khác nhau, biết cách vẽ ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên: - Năng lực nhận biết: Nhận biết được các đặc điểm của ảnh tạo bởi gương phẳng. Xác định được ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng trong các trường hợp đặt vật. - Năng lực tìm hiểu: Dựa vào quan sát thí nghiệm, nêu được tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng, xác đinh được vùng nhìn thấy của gương phẳng.Từ đó có thể vẽ ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. - Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học: Vận dụng được kiến thức tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng giải thích được các hiện tượng trong đời sống thực tiễn. 3. Phẩm chất. - Trung thực trong việc báo cáo kết quả thí nghiệm - Chăm chỉ đọc tài liệu, chuẩn bị những nội dung của bài học. - Nhân ái, trách nhiệm: Hợp tác giữa các thành viên trong nhóm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU. 1.Giáo viên: - Kế hoạch bài học. - Học liệu: Cho mỗi nhóm học sinh:1gương phẳng có giá đỡ,1tờ giấy,1tấm kính trong có giá đỡ, 2 vật bất kỳ giống nhau ,1 cây nến, diêm để đốt nến, 1 phiếu giao việc. 1 bút chì, 1 thước đo độ, 1 thước thẳng. 2.Học sinh: - Sách, vở, dụng cụ học tập.1 bút chì,1 thước đo độ, 1 thước thẳng. - Ôn tập cách vẽ tia phản xạ, vẽ ảnh tạo bởi gương phẳng. - Ôn tập định luật phản xạ ánh sáng III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Ổn định: Lớp Ngày giảng Sĩ số HS Nghỉ học 7A 7B 7C 7D 7E TIẾT 1 Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 1
2. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 1.Hoạt động 1:Mở đầu a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS trong học tập, tạo sự tò mò cần thiết của tiết học. Tổ chức tình huống học tập. b.Nội dung: Giải thích được hiện tượng thực tế c.Sản phẩm: Các câu trả lời của HS d.Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: -> Xuất phát từ tình huống có vấn đề: Giáo viên: Tại sao chữ AMBULANCE trên đầu xe cứu thương lại phải viết ngược từ phải sang trái Học sinh tiếp nhận: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh: Trả lời yêu cầu. Giáo viên: Theo dõi và bổ sung khi cần. - Dự kiến sản phẩm: HS lên bảng trả lời. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: HS: Chữ AMBULANCE trên đầu xe cứu thương được viết ngược từ phải sang trái nhằm mục đích để người đi đường khi nhìn vào gương chiếu hậu của mình sẽ thuận lợi đọc được chữ “AMBULANCE” theo chiều xuôi, từ đó dễ dàng nhận ra xe cứu thương mà chủ động nhường đường cho xe qua. Bước 4:Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: HS nhận xét, bổ sung, đánh giá: GV nhận xét, đánh giá ->GV gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Để trả lời câu hỏi trên đầy đủ và chính xác nhất chúng ta vào bài học hôm nay. ->Giáo viên nêu mục tiêu bài học 2.Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 2.1: Ảnh của vật qua gương phẳng Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 2
3. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 a. Mục tiêu: Tổ chức tình huống học tập. b.Nội dung: Nhận biết được hàng ngày chúng ta thường sử dụng gương phẳng để soi như thế nào. c.Sản phẩm: HS nêu tò mò muốn biết vì sao lại có hình tháp lộn ngược trên mặt nước? d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm I. Ảnh của vật qua gương phẳng vụ học tập: Hình ảnh của vật nhìn thấy trong gương phẳng Yêu cầu học sinh cầm gương được gọi là ảnh của vật qua gương phẳng lên soi và nói xem các em nhìn Ảnh của con mèo qua gương phẳng. thấy gì trong gương? Hãy nêu thêm ví dụ về ảnh của vật qua gương phẳng hoặc các mặt phản xạ khác. ?.Nêu ý kiến của mình vì sao lại có hình tháp lộn ngược trên - Ảnh của tháp rùa trên mặt nước phẳng, lặng. mặt nước? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS làm theo yêu cầu của GV Học sinh:nêu ý kiến của mình vì sao lại có hình tháp lộn ngược trên mặt nước. Giáo viên: theo dõi từng phương án. - Dự kiến sản phẩm: Hình tháp lộn ngược trên mặt nước là ảnh của tháp trên mặt nước phẳng lặng giống như gương. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: HS:Hình của một vật mà ta nhìn thấy trong gương gọi là ảnh của vật đó tạo bởi gương Bước 4:Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá: Giáo viên nhận xét, đánh giá: Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 3
4. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 TIẾT 2 Hoạt động 2.2: Tính chất ảnh của vật qua gương phẳng a. Mục tiêu: HS biết được tính chất ảnh của 1 vật tạo bởi gương phẳng: Ảnh tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn, lớn bằng vật; Điểm sáng và ảnh của nó tạo bởi gương phẳng cách gương 1 khoảng bằng nhau b.Nội dung: Dùng các dụng cụ thực hành để xác định được tính chất của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. c.Sản phẩm: HS đề xuất, làm được thí nghiệm và rút ra được tính chất ảnh của 1 vật tạo bởi gương phẳng. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: II. Tính chất ảnh của + Quan sát ảnh của chiếc pin và viên phấn trong vật qua gương phẳng gương. 1. Dự đoán về tính + YC nhóm trưởng nhận dụng cụ TN quan sát ảnh của chất của ảnh qua chiếc pin và viên phấn trong gương. gương phẳng ?.Có thể thu được ảnh qua gương phẳng trên màn Ảnh của vật tạo bởi chắn không? gương phẳng không thu ?.Khoảng cách từ ảnh tới gương phẳng có khoảng được trên màn chắn cách từ vật tới gương phẳng không? Khoảng cách từ ảnh tới ?. Độ lớn của ảnh có bằng độ lớn của vật không? gương phẳng bằng GV:Hãy nghĩ cách làm thí nghiệm để kiểm tra xem khoảng cách từ vật tới ảnh của vật qua gương phẳng có thu được trên màn gương phẳng chắn không. Độ lớn của ảnh bằng độ GV:Hãy tiến hành thí nghiệm theo các bước sau để lớn của vật. kiểm tra dự đoán về khoảng cách từ ảnh, vật tới tầm 2. Thí nghiệm kiểm tra kính và độ lớn của ảnh so với vật (hình 17.2): dự đoán Đặt cây nến 1 trước tấm kính (không đặt sát vào kính) Ảnh của cây nến 1 và thắp sáng bằng với cây nến 2. - Di chuyển cây nến 2 ra phía sau tầm kính đến đúng - Khoảng cách từ hai vị trí ảnh của cây nên 1 (sao cho ảnh ngọn lửa của cây cây nến đến tấm kính nên 1 nằm ở ngọn của cây nến 2) - So sánh độ lớn ảnh của cây nến 1 với cây nến 2; đo bằng nhau. khoảng cách từ hai cây nến đến tấm kính để từ đó rút Kết luận: ra kết luận. - Độ lớn của ảnh bằng độ lớn của vật. - Khoảng cách từ ảnh tới gương phẳng bằng khoảng cách từ vật tới gương phẳng. ⇒ Dự đoán của chúng Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: ta là đúng. - Học sinh: Đọc SGK, trao đổi nhóm tìm câu trả lời. Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 4
5. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 + HS quan sát TN Quan sát ảnh của chiếc pin và viên phấn trong gương. + HS dự đoán: – Hứng được. – Không hứng được. Học sinh: Dự đoán độ lớn của ảnh có và độ lớn của vật: Bằng, Nhỏ hơn, Lớn hơn. HS HĐ nhóm làm TN h 5.2 kiểm tra dự đoán. Sau đó thảo luận nhóm rút ra KL. Độ lớn ảnh của cây nến 1 với cây nến 2 bằng nhau Khoảng cách từ hai cây nến đến tấm kính bằng nhau Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: (bên cột nội dung) Bước 4:Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. Giáo viên nhận xét, đánh giá. ->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng: GV hướng dẫn HS thảo luận chung cả lớp đi đến kết quả chung TIẾT 3 Hoạt động 2.3: Dựng ảnh của vật qua gương phẳng a. Mục tiêu: Củng cố cho HS định luật phản xạ ánh sáng, các tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng. Biết xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng. - Luyện tập kỹ năng vẽ ảnh của vật có hình dạng khác nhau đặt trước gương phẳng. b.Nội dung: Học sinh thực hành xác định ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. c.Sản phẩm: Học sinh hoàn thành cách dựng ảnh cảu vật qua gương d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ III. Dựng ảnh của vật qua gương phẳng học tập: 1. Dựng ảnh của một điểm S (nguồn sáng Giáo viên yêu cầu: rất nhỏ) + Yêu cầu HS đọc thông tin 2. Dựng ảnh của một vật qua gương phẳng trong SGK. tìm hiểu các nội -Lấy A’ đối xứng với A qua gương. dung cần thực hành; dụng cụ thí - Lấy B’ đối xứng với B qua gương. nghiệm. +Gọi Hs nêu yêu cầu - Nối A’ với B’ ta được ảnh A’B’ của vật AB của nội dung thực hành? Các qua gương phẳng. dụng cụ cần có? + GV yêu cầu HS hoạt động nhóm thực hành GV lưu ý HS cách vẽ ảnh đơn giản là dựa vào tính chất ảnh. ?Giải thích tại sao chỉ nhìn thầy ảnh S' mà không thể thu được ảnh này trên màn chắn. Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 5
6. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 ?Hãy tìm cách vẽ hình biểu diễn ảnh của một vật qua gương phẳng mà không cần vẽ tia sáng. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: Đọc thông tin tìm hiểu dụng cụ thí nghiệm. Học sinh:Tiến hành TN Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: HS báo cáo kết quả thực hành. HS:Không hứng được S' trên màn vì chỉ có đường kèo dài của các tia phản xạ gặp nhau ở S' (tức ảnh ảo) chứ không có ảnh sáng thật đến S' Ta vẽ đối đối xứng vật qua gương thì thu được ảnh của vật đó mà không cần vẽ tia sáng. Bước 4:Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. Giáo viên nhận xét, đánh giá TIẾT 4 3.Hoạt động 3:Luyện tập a. Mục tiêu: Dùng các kiến thức vật lí để luyện tập củng cố nội dung bài học. b.Nội dung: Hệ thống bài tập trắc nghiệm của giáo viên trong phần Phụ lục c.Sản phẩm: Học sinh hoàn thiện 10 câu hỏi trắc nghiệm d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học Phụ lục (BT trắc nghiệm) tập: Câu 1: C Câu 2: D GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm Câu 3: C Câu 4: A trả lời vào phiếu học tập cho các nhóm Câu 5: B Câu 6: C Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: Câu 7: A Câu 8: C Thảo luận nhóm. Trả lời BT trắc Câu 9: B Câu 10: A nghiệm Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: Đại diện các nhóm HS báo cáo kết quả hoạt động. Trả lời câu hỏi trắc nghiệm trong phiếu học tập. Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 6
7. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 Bước 4:Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. - Giáo viên nhận xét, đánh giá chung các nhóm. 4.Hoạt động 4: Vận dụng a.Mục tiêu: HS vận dụng các kiến thức vừa học giải thích, tìm hiểu các hiện tượng trong thực tế cuộc sống, tự tìm hiểu ở ngoài lớp. Yêu thích môn học hơn. b.Nội dung: Vận dụng làm bài tập c.Sản phẩm: Bài làm của HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Vận dụng học tập: Bài 1 : Vì khoảng cách từ bạn A và ảnh của GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức bạn A trong gương đến tấm gương bằng vào giải bài tập thực tế nhau nên để cách ảnh của mình 2 m thì bạn Bài 1:Bạn A đứng cách bức tường A phải đứng cách gương 2 :2 = 1 (m) 4 m, trên tường treo thẳng đứng một tấm gương phẳng rộng và nhìn Do đó bạn A phải di chuyển tiến gần đến thấy ảnh của mình trong gương. tấm gương và cách gương 1 khoảng 1 m Bạn A phải di chuyển về phía nào, một khoảng bao nhiêu để cách ảnh Bài 2: Ảnh của chữ “TÌM” trong gương của mình 2 m? phẳng là chữ “MÍT” Bài 2: Ảnh của chữ "TÌM" trong Bài 3: gương phẳng là chữ gì? Bài 3: Giải thích tại sao chỉ nhìn thấy ảnh S’ mà không thể thu được ảnh này trên màn chắn. Ta chỉ nhìn thấy ảnh S’ mà không thể thu được ảnh này trên màn chắn vì S’ là ảnh ảo. Bài 4: Giải thích được cách bố trí Bài 4:Trong tiệm cắt tóc người ta bố trí 2 gương trong tiệm cắt tóc, tiệm cái gương: trang điểm, cửa hàng thời trang, + Gương phía trước để người cắt tóc có thể nhìn thấy mặt và phần tóc phía trước của mình trong gương. + Gương treo phía sau có tác dụng tạo ảnh của mái tóc phía sau gáy, ảnh này được Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 7
8. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 gương phía trước phản chiếu trở lại và người cắt tóc có thể quan sát được đồng thời ảnh của mái tóc phía trước lẫn phía sau khi nhìn vào gương trước mặt mình. Một số cơ thể sinh vật có tính đối xứng: + Con bướm . Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: Hoạt động cá + Con chuồn chuồn. nhân, hoàn thiện bài tập Một số vật có tính đối xứng: Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo + Tháp Eiffel – Pháp. luận: Cá nhân HS trả lời Bước 4:Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. Giáo viên nhận xét, đánh giá chung Đền Taj Mahal - Ấn Độ các nhóm GV đưa ra một số cơ thể sinh vật có tính đối xứng Tích hợp môi trường: - Các mặt hồ, dòng sông trong xanh cũng là một gương phẳng, ngoài tác dụng đối với nông nghiệp, sản xuất còn có vai trò quan trọng trong việc điều hoà khí hậu, tạo ra môi trường trong lành. - Gương phẳng còn được dùng trong trang trí nội thất giúp ta có cảm giác phòng rộng hơn. - Các biển báo giao thông, các vạch phân chia làn đường thường dùng sơn phản quang để người tham gia giao thông đẽ dàng nhìn thấy về ban đêm. • HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - Học bài cũ - Làm bài tập ở SBT - Xem trước bài 18 PHỤ LỤC: (BT TRẮC NGHIỆM) Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 8
9. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 Câu 1: Chọn câu trả lời đúng Ảnh của một một vật qua một gương phẳng luôn là: A. Ảnh thật, cùng chiều và nhỏ hơn vật B. Ảnh thật cùng chiều và bằng vật, đối xứng nhau qua gương C. Ảnh ảo, cùng chiều, bằng vật, đối xứng nhau qua gương D. Ảnh ảo, ngược chiều, lớn hơn vật Câu 2: Câu nào trong những câu dưới đây là đúng? A. Ảnh của một vật qua gương phẳng lớn hơn vật B. Ảnh của một vật qua gương phẳng nhỏ hơn vật C. Dùng màn chắn có thể hứng được ảnh của một vật qua gương phẳng D. Ảnh của một vật qua gương phẳng lớn bằng vật Câu 3: Nói về tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng, tính chất nào dưới đây là đúng? A. Hứng được trên màn hình và lớn bằng vật B.Không hứng được trên màn và bé hơn vật C. Không hứng được trên màn và lớn bằng vật D. Hứng được được trên màn và lớn hơn vật Câu 4: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không có tính chất nào dưới đây? A. Hứng được trên màn và lớn bằng vật B. Không hứng được trên màn C. Không hứng được trên màn và lớn bằng vật D. Cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương. Câu 5: Chọn phát biểu không đúng khi nói về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng A. Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và lớn bằng vật. B. Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và nhỏ hơn vật. C. Các tia sáng từ điểm sáng S tới gương phẳng cho tia phản xạ có đường kéo dài đi qua ảnh ảo S’. D. Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó tới gương. Câu 6: Một vật sáng AB đặt trước một gương phẳng. Góc tạo bởi vật và mặt gương bằng 600. Hãy tìm góc tạo bởi ảnh và mặt gương. A. 200 B. 450 C. 600 D. 300 Câu 7: Một điểm sáng S đặt trước một gương phẳng một khoảng d cho một ảnh S’ cách gương một khoảng d’. So sánh d và d’ A. d = d’ B. d > d’ C. d < d’ D. Không so sánh được vì ảnh là ảo, vật là thật. Câu 8: Nói về tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng, câu phát biểu nào dưới đây là đúng? A. Hứng được trên màn và lớn bằng vật B. Không hứng được trên màn và bé hơn vật C. Không hứng được trên màn và lớn bằng vật D. Hứng được trên màn và lớn hơn vật Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 9
10. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7-ST Năm học 2022 – 2023 Câu 9: Chọn câu trả lời đúng Khi soi gương, ta thấy A. Ảnh thật ở sau gương B. Ảnh ảo ở sau gương C. Ảnh thật ở trước gương D. Ảnh ảo ở trước gương Câu 10: Ảnh ảo là gì? A. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn B. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng luôn luôn hứng được trên màn chắn C. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng song song với màn chắn D. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng có thể hứng được trên màn chắn Nhóm soạn giáo án Vật lý THCS-ST Trang 10