Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 (Cánh diều) - Tuần 16+17 - Bài 13: Sự phản xạ ánh sáng - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 (Cánh diều) - Tuần 16+17 - Bài 13: Sự phản xạ ánh sáng - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

1. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 Ngày 23/12/2024 24/12/2024 25/12/2024 Tiết 2 3 4 5 1 3 5 1,2 Lớp 7E 7C 7D 7B 7E 7A 7C 7D Ngày 26/12/2024 27/12/2024 28/12/2024 Ngày soạn Ngày Tiết 3 5 2,5 3,4 1,3 2,4 5 10/12/2024 dạy Lớp 7B 7A 7B 7A 7C 7E 7D Ngày 30/12/2024 31/12/2024 Tiết 2 3 4 5 3 Lớp 7E 7C 7D 7B 7A Tuần 16- Tiết 61-64 Tuần 17- Tiết 65 Bài 13: Sự phản xạ ánh sáng Môn học: KHTN - Lớp: 7 Thời gian thực hiện: 05 tiết (61-65) I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Phân biệt được phản xạ và phản xạ khuếch tán. - Vẽ được hình biểu diễn và nêu được các khái niệm: tia sáng tới, tia sáng phản xạ, pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ, mặt phẳng tới, ảnh. - Thực hiện được thí nghiệm rút ra định luật và phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng. - Vận dụng được định luật phản xạ ánh sáng trong một số trường hợp đơn giản. - Nêu được tính chất ảnh của một vật qua gương phẳng. - Dựng được ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. 2. Năng lực - Nhận thức khoa học tự nhiên: + Phân biệt được phản xạ và phản xạ khuếch tán. + Vẽ được hình biểu diễn và biết xác định tia tới, tia phản xạ, tia pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ, mặt phẳng tới, ảnh. - Năng lực đặc thù: + Thực hiện được thí nghiệm, xác định đường đi của tia sáng phản xạ trên gương, từ đó rút ra định luật và phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ1
2. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 + Vận dụng được định luật phản xạ ánh sáng trong một số trường hợp đơn giản. + Dựng được ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. 3. Phẩm chất - Nhân ái: tôn trọng sự khác biệt về nhận thức, phong cách cá nhân của những người khác. - Chăm chỉ: Đọc tài liệu, chuẩn bị nội dung bài học để thu được kết quả học tập tốt. - Trung thực: khách quan, công bằng trong tiến hành TN và báo cáo kết quả thí nghiệm. - Trách nhiệm: Hợp tác và quan tâm đến ý kiến các thành viên trong nhóm học tập. * Mục tiêu dành cho HS hoà nhập: 1. Kiến thức: Quan sát, tham gia hoạt động cùng các bạn theo khả năng. 2. Năng lực: Giao tiếp, hoạt động cùng các bạn. 3. Phẩm chất: Có ý thức, chăm chỉ. II. Thiết bị dạy học và học liệu 1. Giáo viên - SGK, SGV, SBT. - Máy tính, máy chiếu. - 6 gương phẳng. - 12 pin đại (hoặc 12 cây nến). - 6 tấm kính không màu. - 6 tấm bìa trắng. - Đế đỡ. - Thước kẻ 20 - 30cm. 2. Học sinh Thước kẻ, thước đo góc. III. Tiến trình dạy học Hoạt động của giáo viên và học sinh Dự kiến sản phẩm Dự kiến SP cho HS khuyết tật GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ2
3. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 Hoạt động 1: Mở đầu (5’) * HS khuyết a.Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS trong học tập, tạo sự tò mò cần thiết tật hoạt động của tiết học. Tổ chức tình huống học tập. cùng các bạn HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. b. Nội dung: Nhận biết được ánh sáng phản xạ trên bề mặt như thế nào? HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ: * HS khuyết GV yêu cầu HS liên hệ thực tế, thảo luận tật hoạt động nhóm theo bàn, nội dung sau: cùng các bạn ? Ban đêm trong một phòng không có ánh đèn, em có nhìn rõ các vật trong phòng không? ? Muốn nhìn rõ các vật trong phòng vào ban đêm thì theo em cần điều kiện gì? Vậy, tại sao khí có ánh sáng chiếu vào vật, chúng ta lại nhìn thấy các vật? HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. * Thực hiện nhiệm vụ: - HS hoạt động nhóm trả lời câu hỏi của GV. - GV quan sát quá trình HS thực hiện nhiệm vụ và hướng dẫn các nhóm thảo luận. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Báo cáo kết quả và thảo luận GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ3
4. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 - GV gọi đại diện nhóm trình bày. - Đại diện một nhóm trình bày. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: - Các nhóm nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và chốt nội dung: Hiện tượng ánh sáng bị hắt lại khi gặp bề mặt một vật gọi là hiện tượng phản xạ ánh sáng. Vậy ánh sáng sẽ phản xạ trên một bề mặt như thế nào? Chúng ta tìm hiểu bài học hôm nay. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới * HS khuyết Hoạt động 2.1: Tìm hiểu sự phản xạ ánh sáng trên bề mặt các vật. tật hoạt động a. Mục tiêu cùng các bạn - Phân biệt được phản xạ và phản xạ khuyếch tán. - Vẽ được hình biểu diễn và nêu được các khái niệm: tia sáng tới, tia sáng phản xạ, pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ, mặt phẳng tới. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. b. Nội dung - HS đọc sách giáo khoa nhận biết được sự khác nhau khi ánh sáng phản xạ trên các vật có bề mặt nhẵn bóng và các vật có bề mặt không nhẵn bóng. - HS biết cách sử dụng các quy ước để vẽ hình. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm: Các câu trả lời của HS. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức hoạt động GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ4
5. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 *Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1: Tìm I. Sự phản xạ ánh sáng trên hiểu sự phản xạ ánh sáng trên các vật bề mặt các vật có bề mặt nhẵn bóng. 1. Các vật có bề mặt nhẵn - GV yêu cầu HS đọc SGK và trả lời các bóng câu hỏi: - Khi chiếu một chùm sáng ? Kể tên các vật có bề mặt nhẵn, bóng. vào gương thì chùm sáng bị ? Khi chiếu ánh sáng vào bề mặt các vật hắt trở lại theo hướng khác. đó, ta thấy có hiện tượng gì? Đó là hiện tượng phản xạ - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm làm thí ánh sáng. nghiệm với các dụng cụ là gương phẳng để hứng ánh sáng Mặt trời (đèn pin) và từ đó nêu hiện tượng mà em quan sát được khi ánh sáng chiếu đến gặp mặt gương phẳng. - Hiện tượng này còn xảy ra HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các với các bề mặt nhẵn bóng bạn. khác. *Thực hiện nhiệm vụ học tập 1 Trong hiện tượng phản xạ ánh - HS nghiên cứu SGK và trả lời hai câu sáng, người ta quy ước: hỏi của GV. - HS thực hiện thí nghiệm theo yêu cầu của GV. - GV quan sát quá trình HS thực hiện nhiệm vụ và hướng dẫn các nhóm thảo luận. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các - G: gương phẳng (mặt phản bạn. xạ) *Báo cáo kết quả và thảo luận 1 - Tia tới SI: tia sáng chiếu vào - GV gọi HS trả lời câu hỏi 1, 2. gương. - HS trả lời các câu hỏi 1, 2. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ5
6. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 - GV gọi đại diện một nhóm trình bày - Tia phản xạ IR: tia sáng bị hiện tượng quan sát được khi chiếu ánh gương hắt trở lại. sáng đến gương phẳng. - Điểm tới I: giao điểm của tia HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các sáng tới và gương. bạn. - Pháp tuyến IN tại I: đường *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ thẳng vuông góc với gương 1 tại I. - Các nhóm nhận xét, bổ sung. - Góc tới i: góc tạo bởi tia - GV nhận xét và chốt nội dung: Các tia sáng tới và pháp tuyến tại sáng khi chiếu đến bề mặt phẳng sẽ được điểm tới. phản xạ lại môi trường cũ. Trong trường - Góc phản xạ i': góc tạo bởi hợp này, đường kéo dài của chùm sáng tia sáng phản xạ và pháp tới mắt gặp nhau tại một điểm. Khi đó ta tuyến tại điểm tới. có cảm giác ánh sáng tới mắt xuất phát từ - Mặt phẳng tới: mặt phẳng chính điểm này. chứa tia sáng tới và pháp HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các tuyến tại điểm tới. bạn. 2. Các vật có bề mặt không *Chuyển giao nhiệm vụ học tập 2: Vẽ nhẵn bóng được hình biểu diễn và nêu được các khái - Tuỳ theo tính chất của bề niệm: tia sáng tới, tia sáng phản xạ, pháp mặt mà các vật phản xạ ánh tuyến, góc tới, góc phản xạ, mặt phẳng sáng khác nhau. tới. ? Tại sao ta lại nhìn thấy bóng của cây trên mặt nước. - GV tiếp tục yêu cầu HS đọc SGK, kết - Khi mặt phản xạ nhẵn thì các hợp với hình vẽ, giới thiệu các qui ước. tia sáng tới song song bị phản *Thực hiện nhiệm vụ học tập 2 xạ theo một hướng. Hiện - HS nghiên cứu SGK để nắm được các tượng này gọi là hiện tượng khái niệm: tia sáng tới, tia sáng phản xạ, phản xạ (còn gọi là phản xạ gương). GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ6
7. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ, mặt - Khi mặt phản xạ không nhẵn phẳng tới và biết vẽ được các yếu tố đó. thì các tia sáng tới song song *Báo cáo kết quả và thảo luận 2 bị phản xạ theo mọi hướng. - GV gọi HS dựa vào hình vẽ nêu các Hiện tượng này gọi là khái niệm đó. hiện tượng phản xạ khuếch HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các tán (còn gọi là tán xạ). bạn. *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ 2 - Các nhóm nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và chốt nội dung: Các tia sáng khi chiếu đến bề mặt phẳng sẽ được phản xạ lại môi trường cũ. Trong trường hợp này, đường kéo dài của chùm sáng tới mắt gặp nhau tại một điểm. Khi đó ta có cảm giác ánh sáng tới mắt xuất phát từ chính điểm này. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Chuyển giao nhiệm vụ học tập 3: Tìm hiểu sự phản xạ ánh sáng trên các vật có bề mặt không nhẵn bóng. ? Dựa vào các qui ước em vừa học, các em hãy vẽ các tia phản xạ trong hai trường hợp chiếu ánh sáng đến vật có bề mặt nhẵn và vật có bề mặt không nhẵn bóng. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Thực hiện nhiệm vụ học tập 3 GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ7
8. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 HS thực hiện yêu cầu của GV. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Báo cáo kết quả và thảo luận 3 GV gọi HS dựa vào hình vẽ nêu các khái niệm đó. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ 3 - Các nhóm nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và chốt nội dung: - Khi mặt phản xạ nhẵn thì các tia sáng tới song song bị phản xạ theo một hướng. Hiện tượng này gọi là hiện tượng phản xạ (còn gọi là phản xạ gương). - Khi mặt phản xạ không nhẵn thì các tia sáng tới song song bị phản xạ theo mọi hướng. Hiện tượng này gọi là hiện tượng phản xạ khuếch tán (còn gọi là tán xạ). HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. Hoạt động 2.2: Tìm hiểu định luật phản xạ ánh sáng * HS khuyết a. Mục tiêu tật hoạt động - Thực hiện được thí nghiệm rút ra định luật và phát biểu được định luật cùng các bạn phản xạ ánh sáng. - Vận dụng được định luật phản xạ ánh sáng trong một số trường hợp đơn giản. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. b. Nội dung: HS làm thí nghiệm để rút ra định luật phản xạ ánh sáng. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ8
9. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm - Các câu trả lời của HS. - Kết quả thí nghiệm mà HS thu được. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức thực hiện *Chuyển giao nhiệm vụ học tập II. Định luật phản xạ ánh - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm làm thí sáng nghiệm với các dụng cụ được cung cấp 1. Thí nghiệm: để rút ra mối quan hệ giữa góc phản xạ Dụng cụ: và góc tới. - Gương phẳng HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các - Bảng chia độ bạn. - Đèn chiếu *Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thực hiện thí nghiệm. - GV quan sát quá trình HS thực hiện nhiệm vụ và hướng dẫn các nhóm thảo Tiến hành thí nghiệm: luận. - Dùng đèn chiếu tia sáng tới HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các mặt gương sao cho tia sáng đi bạn. là là trên mặt bảng chia độ. *Báo cáo kết quả và thảo luận - Thay đổi góc tới, đo và ghi - GV gọi đại diện một nhóm báo cáo kết lại góc phản xạ. quả thí nghiệm. Kết quả: HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - Các nhóm nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và chốt nội dung. - Tia sáng phản xạ nằm trong mặt phẳng tới. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ9
10. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 - Góc phản xạ bằng góc tới. 2. Định luật phản xạ ánh HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các sáng bạn. - Tia sáng phản xạ nằm trong mặt phẳng tới. - Góc phản xạ bằng góc tới. Hoạt động 2.3: Tìm hiểu tính chất ảnh của vật qua gương phẳng. * HS khuyết a. Mục tiêu tật hoạt động - Nêu được tính chất ảnh của vật qua gương phẳng. cùng các bạn - Làm được các thí nghiệm tạo ảnh của vật qua gương phẳng và kiểm chứng được các tính chất của ảnh. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. b. Nội dung - HS đọc sách giáo khoa để nêu được khái niệm ảnh của vật qua gương. - HS làm thí nghiệm để tạo ra ảnh của vật qua gương phẳng và dự đoán được các tính chất ảnh của vật nhìn thấy trong gương phẳng. - Đề xuất phương án thí nghiệm để kiểm tra dự đoán. - Tiến hành thí nghiệm để kiểm tra các dự đoán và đưa ra kết luận. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm - Các câu trả lời của HS. - Kết quả thí nghiệm mà HS thu được. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức thực hiện *Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1: Tìm hiểu khái III. Ảnh của vật niệm ảnh của vật qua gương và dự đoán tính qua gương phẳng chất ảnh. 1. Khái niệm - GV yêu cầu HS đọc SGK và trả lời các câu hỏi: - Hình của một vật 1. Khi đứng trước gương soi em thấy gì trong quan sát được trong gương? GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 10
11. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 2. Ảnh của vật qua gương là gì? gương gọi là ảnh của - GV giới thiệu và phân biệt cho HS về khái niệm vật đó qua gương. ảnh thật và ảnh ảo. - Ảnh thật là ảnh mà - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm làm thí nghiệm ta có thể quan sát với các dụng cụ được cung cấp để tạo ra ảnh của trực tiếp trên màn, vật (pin đại) trong gương phẳng và dự đoán về tính tấm bìa chất của ảnh tạo bởi gương phẳng. - Ảnh ảo là ảnh mà ta HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. có thể quan sát *Thực hiện nhiệm vụ học tập 1 nhưng không thể - HS nghiên cứu SGK và trả lời hai câu hỏi của xuất hiện trên màn, GV. tấm bìa - HS thực hiện thí nghiệm tạo ra ảnh của vật qua 2. Tính chất của gương phẳng theo nhóm. Quan sát ảnh trong ảnh qua gương gương và thảo luận để dự đoán về tính chất của phẳng ảnh nhìn thấy trong gương phẳng. *Thí nghiệm: - GV quan sát quá trình HS thực hiện nhiệm vụ và - Dụng cụ: hướng dẫn các nhóm thảo luận. - Cách tiến hành: HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. + Kiểm tra ảnh là *Báo cáo kết quả và thảo luận 1 ảnh ảo: Di chuyển - GV gọi HS trả lời câu hỏi 1,2. màn chắn trước, sau - HS trả lời các câu hỏi 1,2. và hai bên gương để - GV gọi đại diện một nhóm trình bày dự đoán về nhận thấy không tính chất của ảnh qua gương phẳng. hứng được (không - Đại diện một nhóm trình bày dự đoán về tính nhìn thấy) ảnh trên chất của ảnh qua gương phẳng. màn. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. + Kiểm tra ảnh có *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ 1 kích thước bằng vật: - Các nhóm nhận xét, bổ sung. Thay gương phẳng - GV nhận xét và chốt nội dung: bằng tấm kính trong. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 11
12. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 + Khái niệm ảnh của vật tạo bởi gương phẳng. Dùng vật thứ hai có + Dự đoán về tính chất của ảnh qua gương phẳng. kích thước đúng HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. bằng vật thứ nhất *Chuyển giao nhiệm vụ học tập 2: Tìm hiểu tính đưa ra sau kính để chất ảnh của vật qua gương phẳng bằng thí kiểm tra độ lớn của nghiệm. ảnh. - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm để tìm phương + Kiểm tra vị trí của án thí nghiệm kiểm tra dự đoán về tính chất của ảnh và vật: đánh dấu ảnh. vị trí của vật 1, vật 2 - GV phát dụng cụ TN cho các nhóm và yêu cầu và gương phẳng. Đo HS làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán, sau đó rút ra khoảng cách từ kết luận. gương đến hai vị trí HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. vật 1 và vật 2, sau đó *Thực hiện nhiệm vụ học tập 2 so sánh. - Học sinh thảo luận nhóm đề xuất các phương án * Kết luận: thí nghiệm kiểm tra dự đoán. - Ảnh của một vật - HS nhận dụng cụ và thực hiện thí nghiệm theo qua gương phẳng là nhóm để kiểm tra các dự đoán về tính chất của ảnh ảnh ảo, cùng chiều, nhìn thấy trong gương phẳng. cùng kích thước với - GV quan sát quá trình HS thực hiện nhiệm vụ và vật và khoảng cách hướng dẫn các nhóm thảo luận, làm thí nghiệm. từ ảnh tới gương HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. bằng khoảng cách từ *Báo cáo kết quả và thảo luận 2 vật tới gương. - GV đại diện một nhóm trình bày đề xuất phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán. Nhóm nào có đề xuất khác nhóm được gọi sẽ trình bày tiếp. - Sau khi các nhóm thực hiện thí nghiệm kiểm tra xong sẽ trình bày kết quả thu được. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 12
13. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ 2 - Các nhóm nhận xét, bổ sung, đánh giá cho phần trình bày đề xuất phương án của các nhóm. - Giáo viên nhận xét, kết luận. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. Hoạt động 2.4: Dựng ảnh của một vật qua gương phẳng. * HS khuyết a.Mục tiêu: Dựng được ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. tật hoạt động HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. cùng các bạn b. Nội dung - HS thực hiện vẽ ảnh của điểm sáng S qua gương phẳng dựa vào định luật phản xạ ánh sáng. - HS vẽ ảnh của vật AB có hình mũi tên qua gương phẳng dựa vào tính chất ảnh. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm: Bài làm của HS. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức hoạt động *Chuyển giao nhiệm vụ học tập IV. Dựng ảnh một vật qua - GV hướng dẫn HS cách dựng ảnh một gương phẳng vật qua gương bằng cách vẽ hình mẫu lên 1. Dựng ảnh S’ của một bảng và yêu cầu HS thực hiện các nội điểm sáng S qua gương dung sau: phẳng + Dựng ảnh S’ của điểm sáng S qua - Bước 1: Từ điểm S vẽ 2 tia gương phẳng dựa vào định luật phản xạ sáng SI1 và SI2 tới gương ánh sáng theo 3 bước. Hướng dẫn HS vẽ phẳng. theo 2 cách (H13.11). - Bước 2: Vẽ 2 tia phản xạ I1R1 và I2R2 tuân theo định luật phản xạ ánh sáng. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 13
14. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 + Chứng minh khoảng cách từ S’ đến - Bước 3: Tìm giao điểm S’ gương bằng khoảng cách từ S đến gương của đường kéo dài các tia trên hình vẽ. I1R1 và I2R2 nằm ở phía sau Lưu ý: GV có thể hướng dẫn HS cách vẽ gương. ảnh S’ của S qua gương phẳng dựa vào tính chất đối xứng của ảnh. + Giới thiệu khái niệm ảnh của một vật qua gương phẳng. + Dựng ảnh A’B’ của vật AB hình mũi tên qua gương phẳng dựa vào tính chất ảnh (H13.13). 2. Dựng ảnh của một vật HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. qua gương phẳng *Thực hiện nhiệm vụ học tập - Ảnh của một vật qua gương Học sinh hoàn thành các yêu cầu vào vở phẳng là tập hợp ảnh của tất theo hướng dẫn của GV. cả các điểm trên vật. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. - Cách dựng ảnh A’B’ của *Báo cáo kết quả và thảo luận vật AB qua gương phẳng: GV gọi ngẫu nhiên một vài HS mang vở + Lấy A’ đối xứng với A qua lên để kiểm tra. gương; B’ đối xứng với B HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. qua gương. *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ + Nối A’ với B’ bằng nét đứt Giáo viên nhận xét, đánh giá bài làm của ta được ảnh A’B’. HS. A HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. B K H B' A' 3. Hoạt động 3: Luyện tập * HS khuyết a. Mục tiêu: Củng cố kiến thức về sự phản xạ ánh sáng qua gương phẳng. tật hoạt động HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. cùng các bạn GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 14
15. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 b. Nội dung: HS hoàn thành câu hỏi 4 (hình 13.14/SGK). HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức thực hiện * Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Phiếu hoàn Giáo viên yêu cầu HS đọc nội dung câu hỏi 4 thành nhiệm (H13.14/SGK) và thảo luận nhóm để hoàn thành phiếu vụ của HS học tập trong 5 phút. (phiếu học HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. tập). * Thực hiện nhiệm vụ HS thảo luận nhóm và hoàn thiện phiếu học tập. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. * Báo cáo kết quả Giáo viên yêu cầu đại diện một nhóm lên bảng trình bày kết quả thảo luận. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. * Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung cho bài làm trên bảng. - GV nhận xét và kết luận. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. 4. Hoạt động 4: Vận dụng * HS khuyết a. Mục tiêu: Vận dụng được định luật phản xạ ánh sáng trong một số tật hoạt động trường hợp đơn giản. cùng các bạn HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. b. Nội dung - HS vẽ lại sơ đồ cấu tạo kính tiềm vọng (Hình 13.8/SGK) và vẽ tiếp đường truyền của ánh sáng tới mắt. GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 15
16. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 - HS giải thích tại sao ở hình 13.10/SGK ta có thể nhìn thấy ảnh của vật ở phần đã được đánh dầu bóng, còn ở phần chưa đánh dầu bóng thì không thấy. - HS sưu tầm các tranh, ảnh về các vật có tính đối xứng gương trong đời sống giống như chùa Một Cột ở Hà Nội (Hình 13.15/SGK). HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. c. Sản phẩm - Bài làm của HS. - Bộ tranh, ảnh về các vật có tính đối xứng gương. HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. d. Tổ chức thực hiện * Chuyển giao nhiệm vụ học tập Câu 1: Sơ đồ kính tiềm Giáo viên giao cho HS hoạt động cá nhân hoàn vọng: thành các nội dung sau: Câu 1. Vẽ lại sơ đồ cấu tạo kính tiềm vọng (Hình 13.8/SGK) và vẽ tiếp đường truyền của ánh sáng tới mắt. Câu 2. Giải thích tại sao ở hình 13.10/SGK ta có thể nhìn thấy ảnh của vật ở phần đã được đánh dầu bóng, còn ở phần chưa đánh dầu bóng thì không thấy. - Giáo viên giao cho HS về nhà hoàn thành nội dung sau: Câu 3. Sưu tầm các tranh, ảnh về các vật có tính Câu 2: Ta có thể nhìn đối xứng gương trong đời sống giống như chùa thấy ảnh của vật ở phần Một Cột ở Hà Nội (Hình 13.15/SGK). đã được đánh dầu bóng, HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. còn ở phần chưa đánh * Thực hiện nhiệm vụ dầu bóng thì không thấy là vì bề mặt phần GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 16
17. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 - HS hoạt động cá nhân hoàn thành nội dung gỗ khi được đánh dầu câu hỏi 1,2. bóng sẽ trở nên nhẵn - HS ghi nội dung yêu cầu về nhà vào vở. bóng có khả năng phản HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. xạ ánh sáng giống như * Báo cáo kết quả: một chiếc gương phẳng - Gọi đại diện 2 HS lên bảng trình bày câu trả nên sẽ tạo ra ảnh của lời (câu 1,2). vật. Còn bề mặt phần - HS nộp bài về nhà cho GV vào tiết sau (câu gỗ chưa được đánh dầu 3). bóng sẽ chỉ có khả năng HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. phản xạ khuếch tán ánh * Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: sáng chiếu vào nên sẽ GV nhận xét, chốt lại vấn đề. không tạo được ảnh của HSKT hòa nhập: hoạt động cùng các bạn. vật. * GV dặn dò: - Học bài và làm các bài tập trong SBT khoa học tự nhiên 7. - Chuẩn bị trước bài tập chủ đề 6/SGK – trang 75. PHIẾU HỌC TẬP Câu 4: Một học sinh cao 1,6m; khoảng cách từ mắt đến đỉnh đầu là 8cm. Bạn học sinh này cần chọn một gương phẳng treo tường có chiều cao tối thiểu bằng bao nhiêu để có thể nhìn thấy toàn bộ ảnh của mình trong gương? Gương phẳng đã chọn cần được treo như thế nào? Chú thích: Đỉnh đầu: Đ Mắt: M Chân: C Gương phẳng O1O2 GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 17
18. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 Em hãy đọc câu hỏi trên, quan sát hình vẽ và hoàn thành các nội dung câu hỏi sau: 1. Chiều cao của bạn HS là bao nhiêu? Khoảng cách từ đỉnh đầu đến mắt là bao nhiêu? (Viết theo độ dài đoạn thẳng trên hình vẽ). .. .. 2. Điều kiện để bạn HS chọn gương là gì? .. .. 3. Để nhìn thấy toàn bộ ảnh của mình trong gương phẳng có chiều cao ngắn nhất thì tối thiểu bạn HS này phải nhìn thấy điểm ảnh cao nhất và điểm ảnh thấp nhất là những điểm nào trên cơ thể? .. .. 4. Để nhìn thấy đỉnh đầu Đ của mình trong gương thì tia sáng từ đỉnh đầu của bạn HS này phải truyền tới điểm nào của gương? Tia phản xạ khi đó phải truyền đến điểm nào trên cơ thể của bạn HS? GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 18
19. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 .. .. 5. Để nhìn thấy chân C của mình trong gương thì tia sáng từ chân của bạn HS này phải truyền tới điểm nào của gương? Tia phản xạ khi đó phải truyền đến điểm nào trên cơ thể của bạn HS? .. .. 6. Hoàn thiện đường đi của các tia sáng và tia phản xạ trên hình vẽ và tính chiều cao tối thiểu của gương phẳng O1O2? .. .. .. 7. Tính khoảng cách từ điểm mép dưới của gương tới mặt đất? .. .. .. ĐÁP ÁN (PHIẾU HỌC TẬP) Đ Đ’ O E 1 M M’ GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 19 F O2 C C’
20. KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7- Năm học 2024-2025 1. Chiều cao của bạn HS là: ĐC = 1,6m = 160cm + Khoảng cách từ đỉnh đầu đến mắt là : ĐM = 8cm 2. Điều kiện để bạn HS chọn gương là : + Nhìn thấy toàn bộ ảnh của mình trong gương. + Gương phải có chiều cao ngắn nhất. 3. Điểm ảnh cao nhất là đỉnh đầu (Đ’) + Điểm ảnh thấp nhất là chân (C’). 4. Để nhìn thấy đỉnh đầu Đ của mình trong gương thì tia sáng từ đỉnh đầu của bạn HS này phải truyền tới mép trên (O1) của gương. Tia phản xạ khi đó phải truyền đến mắt (M) của bạn đó. 5. Để nhìn thấy chân C của mình trong gương thì tia sáng từ chân của bạn HS này phải truyền tới mép dưới (O2) của gương. Tia phản xạ khi đó phải truyền đến mắt (M) của bạn đó. 6. Chiều cao tối thiểu của gương phẳng: ÐM MC ÐC 160 O1O2 = ME + MF = 80(cm) 2 2 2 2 7. Khoảng cách từ điểm mép dưới của gương tới mặt đất: MC ÐC ÐM 160 8 FC = 76(cm) 2 2 2 Vậy phải treo gương lên tường sao cho mép dưới của gương cách mặt đất 76 cm. IV. RÚT KINH NGHIỆM: . GV: Nguyễn Thu Trang - THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 20