Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 (Cánh diều) - Bài 20: Thực hành về quang hợp ở cây xanh - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 (Cánh diều) - Bài 20: Thực hành về quang hợp ở cây xanh - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

1. Ngày soạn Ngày dạy Lớp Tiết Lớp Tiết 10/02/2024 22/02/2024 7A 5 7B 3,4 23/02/2024 7A 3 BÀI 20: THỰC HÀNH VỀ QUANG HỢP Ở CÂY XANH Môn học: KHTN - Lớp: 7 Thời gian thực hiện: 2 tiết (89-90) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Tiến hành thí nghiệm chứng minh quang hợp ở cây xanh. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung - Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh, mẫu vật, video thí nghiệm. - Giao tiếp và hợp tác: Hoạt động nhóm hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong các thao tác thực hành nhằm chứng minh được tinh bột được tạo thành quang hợp, chứng minh khí carbon dioxide cần cho quang hợp và trả lời các câu hỏi. 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên - Nhận biết khoa học tự nhiên: Nhận biết, kể tên, phân loại các loại thiết bị, dụng cụ và hóa chất cần thiết. Mô tả được các bước thực hành. Chứng minh tinh bột được tạo thành trong quang hợp và chứng minh khí carbon dioxide cần cho quang hợp. - Tìm hiểu tự nhiên: Nêu được thực vật có khả năng quang hợp trong các điều kiện ánh sáng khác nhau (ngoài trời, trong nhà hoặc dưới ánh sáng đèn LED..) để tổng hợp chất hữu cơ (tinh bột) cung cấp cho cơ thể và khí carbon dioxide cần cho quang hợp để giải phóng oxygen ra ngoài môi trường.
2. - Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học: Vận dụng hiểu biết về quang hợp để giải thích được ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh. 3. Phẩm chất - Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ tiến hành làm thí nghiệm và quan sát hiện tượng, rút ra kết luận. - Trung thực, cẩn thận trong thực hành, ghi chép kết quả thí nghiệm. - Tích cực tuyên truyền bảo vệ trồng cây xanh. - Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên: - Giá thí nghiệm, băng giấy đen, nước ấm (khoảng 400C), cốc thủy tinh, nhiệt kế, panh, đĩa Petri, đèn cồn, ống nghiệm, chuông thủy tinh, cốc nước vôi trong. - Hóa chất: + Dung dịch iodine 1% (là thuốc thử nhận biết tinh bột). + Ethanol 70%. + Nước cất. + Nước vôi trong (có khả năng hút khí carbon dioxide trong không khí). Lưu ý: Đặc biệt cẩn thận khi làm thí nghiệm với dụng cụ thủy tinh và lửa. - Video: Thí nghiệm chứng minh tinh bột được tạo thành trong quang hợp và thí nghiệm chứng minh khí carbon dioxide cần cho quang hợp. 2. Học sinh: - Đọc nghiên cứu và tìm hiểu trước bài ở nhà. - Mẫu vật (chuẩn bị ở nhà): chậu khoai lang; khoai tây; vạn niên thanh (Đã để trong bóng tối 2 ngày, dùng băng keo bịt kín 1 phần lá ở cả 2 mặt để ra chỗ nắng hoặc để dưới đèn điện từ 4 đến 6 giờ). III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động 1: Khởi động (Mở đầu) a) Mục tiêu: - Giúp học sinh có tâm thế vui vẻ trước khi vào bài học và biết được nội dung tìm hiểu liên quan đến các thí nghiệm về quá trình quang hợp ở cây xanh.
3. b) Nội dung: - Học sinh tham gia trò chơi “Ai nhanh hơn”: Gắn thẻ phù hợp vào chỗ trống: Quang hợp là quá trình sử dụng .(1) và khí .(2) để tổng hợp .(3) và giải phóng .(4) nhờ năng lượng .(5) đã được .(6) hấp thụ. Đây là quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở .(7) , trong đó quá trình trao đổi và chuyển hóa các chất luôn đi kèm với quá trình chuyển hóa .(8) từ dạng .(9) biến đổi thành dạng .(10) tích lũy trong các phân tử .(11) Nội dung các thẻ: Oxygen, ánh sáng, diệp lục, nước, carbon dioxide, glucose, năng lượng, thực vật, quang năng, hóa năng, hữu cơ. c) Sản phẩm: - Câu trả lời của các nhóm trên bảng phụ. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Đáp án: - GV thông báo luật chơi: (1) nước; (2) carbon + Lớp chia thành 4 đội chơi; mỗi đội được phát 11 thẻ, dioxide; (3) glucose; tương ứng với 11 vị trí cần điền từ. (4) Oxygen; (5) ánh + Sau hiệu lệnh bắt đầu, các đội sẽ quan sát lên màn hình sáng; (6) diệp lục; theo dõi đoạn bài tập và lựa chọn thẻ phù hợp với mỗi vị trí (7) thực vật; (8) năng rồi dán vào bảng phụ. lượng; (9) quang + Đội nào xong sẽ treo bảng phụ lên bảng (điểm cộng lần năng; (10) hóa năng; lượt từ 4,3,2,1 cho thứ tự các đội hoàn thành). (11) hữu cơ. + Mỗi đáp án đúng sẽ được 2 điểm. + Đội nhiều điểm nhất là đội chiến thắng. - GV phát bảng phụ, thẻ cho các nhóm và yêu cầu học sinh thực hiện nhiệm vụ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
4. - HS hoạt động theo nhóm theo yêu cầu của GV, hoàn thành nhiệm vụ. - Giáo viên: Theo dõi và hỗ trợ các nhóm khi cần. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận - GV chiếu đáp án cho các nhóm theo dõi. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá kết quả thực hiện của nhóm bạn (chấm chéo). - Giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả chung cuộc. → Giáo viên nêu vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Chúng ta đã biết, quang hợp là một quá trình rất quan trọng của cây xanh, nhờ quá trình quang hợp, cây chế tạo được tinh bột và cần sử dụng khí carbon dioxide. Để kiểm chứng điều đó, chúng ta sẽ tìm hiểu vào nội dung bài học hôm nay. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 2.1: Thực hành thí nghiệm phát hiện tinh bột trong lá cây a) Mục tiêu: - HS làm được thí nghiệm chứng minh và nhận biết được sự tạo thành của tinh bột trong quang hợp ở lá cây. - Giải thích được mục đích của các bước khi tiến hành thí nghiệm. b) Nội dung: - HS nghiên cứu thông tin SGK để: Nêu thiết bị, dụng cụ, mẫu vật, hóa chất để tiến hành thí nghiệm. - HS theo dõi video hướng dẫn các bước khi làm thí nghiệm. - HS kiểm tra lại thiết bị, dụng cụ, mẫu vật và hóa chất của nhóm mình. - HS tiến hành làm thí nghiệm và trả lời các câu hỏi. c) Sản phẩm: - HS nghiên cứu thông tin SGK để trả lời câu hỏi. - Bảng thu hoạch nhóm. d) Tổ chức thực hiện:
5. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học Tiến hành tập Bước 1: Lấy một chậu trồng cây khoai lang, * Trước buổi thực hành: để vào chỗ tối hai ngày. Dùng băng giấy đen bịt kín một phần ở cả hai mặt của chiếc lá. - GV hướng dẫn các bước tiến hành thí Đem chậu cây đó ra đặt ở ngoài sáng khoảng nghiệm và thiết kế thí nghiệm theo 4 - 6 giờ. Hình 20.2 trong SGK. GV sử dụng kĩ thuật hỏi - đáp để hướng dẫn HS: + Việc bịt một phần lá thí nghiệm bằng giấy màu đen nhằm mục đích gì? * Trong buổi thực hành tại phòng thí Bước 2: Ngắt chiếc lá đã bịt băng giấy đen. nghiệm: Gỡ bỏ băng giấy đen trên bề mặt lá. Cho lá đó vào ống nghiệm đựng ethanol 70%. Đặt - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, ống nghiệm đó vào cốc đựng nước lớn, để lên nghiên cứu thông tin SGK cho biết: kiềng rồi đun cách thủy bằng bếp đèn cồn cho + Nêu thiết bị, dụng cụ, mẫu vật, hóa đến khi lá mất màu xanh (chất diệp lục ở lá chất để tiến hành thí nghiệm? bị tẩy hết). - GV chiếu video thí nghiệm chứng minh tinh bột được tạo thành trong quang hợp. - GV yêu cầu các nhóm kiểm tra lại thiết bị, dụng cụ, mẫu vật và hóa chất Bước 3: Tắt đèn cồn, dùng kẹp gắp lá ra khỏi của nhóm mình. ống nghiệm đựng ethanol 70%, nhúng lá vào Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập cốc nước ấm để rửa sạch cồn. - HS nghiên cứu thông tin SGK để trả lời. - HS theo dõi video, ghi nhớ các bước tiến hành; vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ của nhóm.
6. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận Bước 4: Đặt lá vào trong cốc đựng dung dịch - GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện iodine loãng và quan sát hiện tượng xảy ra. cho một nhóm trình bày kết quả, các nhóm khác bổ sung (nếu có). - GV hỏi HS các câu hỏi thảo luận: + Vì sao có màu khác nhau giữa phần - Hiện tượng / kết quả: bịt giấy màu đen và phần không bịt Phần lá bị bịt kín bởi băng giấy đen không có giấy đen trên bề mặt lá khi nhỏ dung màu xanh tím khi nhúng lá vào dung dịch dịch iodine vào? iodine; các phần lá không bị bịt băng giấy đen + Từ hiện tượng quan sát được, em thì có màu xanh tím. rút ra kết luận gì? Giải thích tại sao. - Trả lời câu hỏi: + Mục đích của việc sử dụng băng giấy đen + Nếu lấy lá xanh không bịt băng giấy bịt kín một phần lá ở cả hai mặt là để phần lá đen trên cây và nhỏ dung dịch iodine bị kín không nhận được ánh sáng như vậy lên một vị trí của lá thì vị trí đó có diệp lục sẽ không hấp thụ được ánh sáng. chuyển thành màu xanh tím không? Vì + Cho chiếc lá đã bỏ băng giấy đen vào cốc sao? có cồn 900 đun sôi cách thủy có tác dụng phá Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện hủy cấu trúc và tính chất của diệp lục. nhiệm vụ + Tinh bột được tạo thành ở phần lá không bị - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. bịt băng giấy đen vì khi nhúng lá thí nghiệm - Giáo viên nhận xét, đánh giá. vào dung dịch iodine thì phần đó có màu - GV nhận xét và chốt nội dung. xanh tím. - Kết luận: 1. Tinh bột là sản phẩm của quang hợp. 2. Ánh sáng là điều kiện thiết yếu của quá trình quang hợp.
7. Hoạt động 2.2: Thực hành thí nghiệm chứng minh khí carbon dioxide cần cho quang hợp a) Mục tiêu: - HS làm được thí nghiệm và chứng minh khí carbon dioxide cần cho quang hợp. b) Nội dung: - HS nghiên cứu thông tin SGK để: Nêu thiết bị, dụng cụ, mẫu vật để tiến hành thí nghiệm? - HS theo dõi video thí nghiệm; thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. c) Sản phẩm: - HS nghiên cứu thông tin SGK để trả lời câu hỏi. - Bảng thu hoạch nhóm. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học Tiến hành tập Bước 1. Đặt hai chậu cây khoai lang (hoặc - GV hướng dẫn các bước tiến hành thí khoai tây hoặc vạn niên thanh) vào chỗ tối nghiệm để HS thực hiện và thiết kế thí trong 3 - 4 ngày. nghiệm trước khi thực hành 4 – 6 giờ theo hình 20.3 SGK. Sau đó HS mang mẫu thực hành để tiến hành kiểm tra. - GV chiếu video thí nghiệm chứng minh quang hợp giải phóng khí Bước 2. Lấy hai tấm kính, đổ nước lên toàn oxygen. bộ bề mặt tấm kính. Sau đó, đặt mỗi chậu cây Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập lên một tấm kính ướt, dùng hai chuông thủy
8. - HS nghiên cứu thông tin SGK để trả tinh (hoặc hộp nhựa trong suốt) úp vào mỗi lời. chậu cây. - HS theo dõi video, ghi nhớ các bước Bước 3. Trong 1 chuông đặt thêm 1 cốc nước tiến hành; vận dụng kiến thức đã học vôi trong. Đặt cả 2 thí nghiệm ra chỗ ánh để thực hiện nhiệm vụ của nhóm. sáng. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận - GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có). - GV nêu câu hỏi thảo luận: + Vì sao trước khi tiến hành thí Bước 4. Sau 4 - 6 giờ, ngắt lá của mỗi cây để nghiệm lại cần đặt các chậu cây vào thử tinh bột bằng dung dịch iodine (như thí chỗ tối trong 3 – 4 ngày? nghiệm phát hiện tinh bột trong lá cây). + Việc đặt cốc nước vôi trong chuông A nhằm mục đích gì? + Kết quả thí nghiệm phát hiện tinh bột trong các lá cây ở chuông A và chuông B như thế nào? Từ kết quả thí nghiệm, em có thể rút ra nhận xét gì? Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. - Giáo viên nhận xét, đánh giá. - GV nhận xét và chốt nội dung. - Trả lời câu hỏi:
9. + Để làm TN thực hiện theo 4 bước (SGK). + Trong thí nghiệm chứng minh khí carbon dioxide cần cho quang hợp khác nhau về điều kiện tiến hành thí nghiệm là cốc nước vôi trong. Giải thích: Nước vôi trong có khả năng hấp thụ khí carbon dioxide trong không khí - Kết luận: Carbon dioxide là nguyên liệu của quá trình quang hợp, không có khí carbon dioxide thì cây không thể quang hợp. 3. Hoạt động 3: Hướng dẫn báo cáo kết quả thí nghiệm a) Mục tiêu: - HS viết và trình bày báo cáo kết quả quan sát sinh vật theo mẫu. b) Nội dung: - Các nhóm hoàn thiện bảng thu hoạch nhóm. - Các nhóm vệ sinh và sắp xếp lại đồ dùng của nhóm. c) Sản phẩm: - Bài thu hoạch của nhóm. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu các nhóm viết và trình bày báo cáo theo mẫu quy định. - GV yêu cầu các nhóm vệ sinh và sắp xếp lại đồ dùng của nhóm. - HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
10. - GV gọi ngẫu nhiên 3 HS lần lượt trình bày ý kiến cá nhân. - Các nhóm nộp lại bản thu hoạch của nhóm. - Các nhóm báo cáo về phần vệ sinh và sắp xếp đồ dùng. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét phần thực hành của các nhóm. IV. HỒ SƠ HỌC TẬP BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM Ngày ..tháng .năm Tên thí nghiệm Tên nhóm: 1. Mục đích thí nghiệm 2. Chuẩn bị thí nghiệm: - Mẫu vật: .. - Dụng cụ: . 3. Các bước tiến hành 4. Kết quả 5. Giải thích thí nghiệm 6. Kết luận