Bài giảng Vật lí 7 - Bài 2: Sự truyền ánh sáng

13 trang Linh Nhi 02/01/2025 120

Download

Bạn đang xem tài liệu "Bài giảng Vật lí 7 - Bài 2: Sự truyền ánh sáng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

bai_giang_vat_li_7_bai_2_su_truyen_anh_sang.ppt

Nội dung text: Bài giảng Vật lí 7 - Bài 2: Sự truyền ánh sáng

KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: a) Ta nhận biết được ánh sáng khi nào? b) Ta nhìn thấy một vật khi nào? c) Kể tên 3 nguồn sáng mà em biết ? Bài 1.4 sbt/3: Ta đã biết vật màu đen không phát ra ánh sáng và không hắt lại ánh sáng chiếu vào nó. Nhưng ban ngày ta vẫn nhìn thấy miếng bìa màu đen để trên bàn. Vì sao? Trả lời: a) Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta. b) Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó truyền vào mắt ta. Bài 1.4 sbt/3: Vì vật màu đen không tự phát ra ánh sáng và cũng không hắt lại ánh sáng chiếu vào nó, nên từ vật đó không có ánh sáng truyền vào mắt, nhưng ta vẫn nhìn thấy vật màu đen vì nó được đặt cạnh các vật sáng khác.
KIỂM TRA : Câu 2: a) Nguồn sáng là gì? Kể tên ba nguồn sáng mà em biết b) Vật sáng là gì? Học sinh làm bài 1.5 (sbt trang 3): Ta có thể dùng một gương phẳng hướng ánh nắng chiếu qua của sổ làm sáng trong phòng. Gương đó có phải nguồn sáng không? Tại sao? Trả lời: a) Nguồn sáng là vật tự phát ra ánh sáng (Mặt Trời, ngọn đèn, bếp lửa) b) Vật sáng bao gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó. Bài 1.5 (sbt trang 3): Gương đó không phải nguồn sáng. Vì nó không tự phát ra ánh sáng mà chỉ hắt lại ánh sáng mặt trời.
Hải thắc mắc: Bật đèn pin ta thấy bóng đèn sáng, nhưng không thấy đường đi của ánh sáng. Vậy làm thế nào để biết được ánh sáng từ đèn phát ra đã đi theo đường nào đến mắt ta? Em hãy nghĩ cách giúp Hải giải đáp thắc mắc này.
 Thí nghiệm 1 - Bố trí thí nghiệm như hình 2.1 . Dùng một ống rỗng để quan sát dây tóc bóng đèn pin khi đèn sáng. -Hãy cho biết dùng ống cong hay ống thẳng sẽ nhìn thấy dây tóc bóng đèn pin đang phát sáng ? C1. Ánh sáng từ dây tóc bóng đèn truyền trực tiếp đến mắt ta theo ống thẳng hay ống cong ?
C2. Hãy bố trí thí nghiệm để kiểm tra xem khi không dùng ống thì ánh sáng có truyền đi theo đường thẳng không ?  Thí nghiệm 2 • Đặt 3 tấm bìa đục lỗ hình bên sao cho mắt nhìn thấy dây tóc bóng đèn pin đang sáng qua 3 lỗ A,B,C. • Kiểm tra xem 3 lỗ A,B,C trên 3 tấm bìa và bóng đèn có nằm trên cùng 1 đường thẳng không ?
 Kết luận : Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường đường thẳng  Kết luận này cũng đúng cho các môi trường trong suốt và đồng tính khác nhau như thủy tinh, nước, Vì thế mà ta có thể phát biểu thành Định luật truyền thẳng của ánh sáng Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
*Quy ước: Biểu diễn đường truyền của ánh sáng bẳng một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng . V
*Ba loại chùm sáng • Trong thực tế ta không thể nhìn thấy 1 tia sáng mà chỉ nhìn thấy chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành. • Có 3 loại chùm sáng thường gặp.
C3. Hãy quan sát các chùm sáng và nêu đặc điểm của mỗi loại chùm sáng bằng cách điền các từ: giao nhau, không giao nhau, loe rộng ra vào chỗ trống sau.  a) Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau .trên đường truyền của chúng.  b) Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.  c) Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.
C4: Hãy giải đáp thắc mắc của Hải nêu ra ở phần mở bài : Làm thế nào dể biết ánh sáng từ đèn phát ra đã đi theo đường nào đến mắt Bật đèn sáng để Hải hướng mắt nhìn trực tiếp vào đèn. Đưa cho Hải miếng bìa có khoét một lỗ tròn nhỏ rồi làm như sau: +Giơ tấm bìa lên trước mắt sao cho dây tóc bóng đèn, lỗ trên tấm bìa và mắt nằm trên đường thẳng: Hải sẽ nhìn qua lỗ thấy dây tóc bóng đèn. Điều đó chứng tỏ ánh sáng từ đèn đã đi theo đường thẳng xuyên qua lỗ tới mắt. +Giơ tấm bìa lên trước mắt sao cho dây tóc bóng đèn, lỗ trên tấm bìa và mắt không nằm trên đường thẳng : Hải sẽ nhìn qua lỗ sẽ không thấy dây tóc bóng đèn. Điều đó chứng tỏ ánh sáng từ đèn đã không thể đi theo đường gấp khúc hay đường cong để xuyên qua lỗ tới mắt
C5. Cho 3 cái kim. Hãy cắm 3 cái kim thẳng đứng trên mặt 1 tờ giấy để tren mặt bàn. Dùng mắt ngắm để điều chỉnh cho chúng đứng thẳng hàng ( không dùng thước ). Nói rõ ngắm như thế nào là được và giải thích vì sao ? Đầu tiên cắm hai kim thẳng đứng trên một tờ bìa, dùng mắt ngắm sao cho kim thứ nhất che khuất kim thứ hai. Sau đó di chuyển kim thứ ba đến vị trí bị kim thứ nhất che khuất. Ánh sáng truyền đi theo đường thẳng cho nên nếu kim thứ nhất nằm trên đường thẳng nối kim thứ hai với kim thứ ba và mắt thì ánh sáng từ kim 2 và kim 3 không tới được mắt vì hai kim này bị kim thứ nhất che khuất.
Trong không khí, ánh sáng truyền đi với vận tốc 300.000km/s, vì thế mặc dù ở rất xa ngọn đèn điện nhưng khi bật ngay lập tức ta thấy đèn sáng. Không khí trên sa mạc (hay ở gần mặt đất lúc trời nắng to) thì rất nóng, càng lên cao càng lạnh, mật độ không khí không đều, môi trường không khí lúc này không đồng tính, vì vậy ánh sáng truyền đi trong môi trường không còn theo đường thẳng nữa. Do đó có thể gây ra hiện tượng ảo ảnh (chẳng hạn ta nhìn thấy những vũng nước trên sa mạc hay trên đường khi trời nắng to)